Xäkümät Bagdad häm 3 wilayette comğa könendä namazdan soñ çualışlar buldırmas öçen tönge komendant säğäten töştän soñ 4 kä qädär ozayttı İrekle Ğıraq radiosınıñ Bagdad bürosı başlığı Moayed al-Haydari komendant säğäte här kemneñ öydä utırırğa tieşlegen añlatmasa da xäräkätne çikli şähärdä politsiä häm ğäskär sanı nıq artqan. al Haidari
Bügen Bagdadta normal kön tügel.Şäxsän min bügen büroğa bara almadım. Uramnarda kontrol punktlarında bik küp ğäskär häm politsiä tora.Şulay da da qayber sivillär üzlären tınıçraq xis itä ,maşinalar az buluı säbäple bala çağa uram, tıqırıqlarda tup tibä-
Şulay da al Haidari xalıqnıñ zur öleşe yaña komendant säğäte kertelgänen belmi, ul turıda kiçä son ğına kiñ küläm mäğlümät çaralarında iğlan itelde. Yaña komendant säğäte comğa namazı waqıtna turı kiterelde, xökümät bolğanış-çualışlar buldırmas öçen andıy qarar qabul itte dip söyläde. Räsmilär dä yaña komendant säğäte mäzxäb ara bolğanış çualışlarnı buldırmas, mäçetkä kilüçelär sanın kimetü mäqsatı belän kertelde dip äytte .Sammarrada çärşämbe könne şığılarnıñ izge al Ğäskäri törbäse bombalanğannan soñ böten ildä bolğanış çualışlar qabındı äleçägä här ike mäzxäptän 130keşe üterelde .Sönni mäçetläre yandırıldı, şartlatıldı.Köç qullanu säyäsi krizisqa da säbäp buldı.Sönnilärneñ töp säyäsi törkeme xökümät oyıştıru söyläşülärenä qatnaşudan baştarttı.Töp sönni törkeme-Ğıraq Kileşü Frontı şığı dini partiäläre belän söyläşülärne özgän.Sönnilär,yaña parlamentta östenlek itüçe firqa şığılarnı üzlärenä qarşı köç qullanuda qotırtuçılar dip ğäyepli.
Analitiklar söyläşülärneñ özelüe, waqıtlı ğına bulsa da ul Ğıraq säyäsi sistemasınıñ näzbereklegen häm qotırtuçı törkemnär tarafınnan ciñellek belän manipulatsiälänä aluın kürsätä dip azsızıqlıy .Samarra törbäsenä höcümne oyıştıruçılar bilgesez ämma Ğıraq häm AQŞ räsmiläre al Qaida tarafdarı törkemnärne ğäyepli.
Ammanda urnaşqan Xalıqara Krizis Törkemeneñ yaqın könçığış belgeçe Joost Hiltermann näzberek säyäsi wazğiätne bolay itep taswirlıy:
Samarradağı şığı ğıybadätxanäsenä höcümnän soñ sönni maxalläsenä qarşı bulğan reaksiä nigezdä Ğıraqtağı sönni ğäräb ruxında bik tirän kerep utırğan mäsälä, çönki alar Saddam bärep töşerelgännän soñ buldırılğan yaña tärtip üzlärenä oyıştırılğan dip qarıy .Sonğı ber niçä ayda alar konstitutsiä wä säyäsi protsessqa qatnaşa başladı , ämma bu qatnaşu bik zäğif , şunlıqtan älege köç qullanu mäxsus sönni ğäräblärgä qarşı oyışıtırılğan eş digän fikerdälär,
Hiltermann ikençe mäzxäb-yäğni şığılarda da näk şuluq xäl di.Ğıysyançılar säyäsi protsessta çın veto xoququn qazandı, çönki alar köç qullanu töymäsenä basu belän şığılar şunduq üç alu öçen kütärelä. Monda şığı ruxanilärneñ tınıçlıqqa çaqıruı fayda itmi. Bu xäl älbättä sönni säyäsmennärne bik qıyın xäldä qaldıra, alar radikal saylawçıları aldında zäğiflek kürsätä almıy , şığı yaqnıñ östämä taşlamaları belän kire qaytu öçen politik protsesstan çigenä. Analitik ägär dä bu xäl üzgärmäsä , Ğıraq watandaşlar suğışına yaqınayaçaq dip belderä. İke yıl elek ğıysyançılar sivil suğış qabındıru mäqsatı belän şığı maxalläsen hädäf itep alğan ide. Ämma höcümnärgä ällä ni cawap qaytarılmadı.Ämma sonğı waqıtlarda şığı säyäsi partiäläre yanındağı suğışçan törkemnärneñ sönnilärgä qarşı häcümnäre turında xabärlär artıp kitte färidä xämit
Bügen Bagdadta normal kön tügel.Şäxsän min bügen büroğa bara almadım. Uramnarda kontrol punktlarında bik küp ğäskär häm politsiä tora.Şulay da da qayber sivillär üzlären tınıçraq xis itä ,maşinalar az buluı säbäple bala çağa uram, tıqırıqlarda tup tibä-
Şulay da al Haidari xalıqnıñ zur öleşe yaña komendant säğäte kertelgänen belmi, ul turıda kiçä son ğına kiñ küläm mäğlümät çaralarında iğlan itelde. Yaña komendant säğäte comğa namazı waqıtna turı kiterelde, xökümät bolğanış-çualışlar buldırmas öçen andıy qarar qabul itte dip söyläde. Räsmilär dä yaña komendant säğäte mäzxäb ara bolğanış çualışlarnı buldırmas, mäçetkä kilüçelär sanın kimetü mäqsatı belän kertelde dip äytte .Sammarrada çärşämbe könne şığılarnıñ izge al Ğäskäri törbäse bombalanğannan soñ böten ildä bolğanış çualışlar qabındı äleçägä här ike mäzxäptän 130keşe üterelde .Sönni mäçetläre yandırıldı, şartlatıldı.Köç qullanu säyäsi krizisqa da säbäp buldı.Sönnilärneñ töp säyäsi törkeme xökümät oyıştıru söyläşülärenä qatnaşudan baştarttı.Töp sönni törkeme-Ğıraq Kileşü Frontı şığı dini partiäläre belän söyläşülärne özgän.Sönnilär,yaña parlamentta östenlek itüçe firqa şığılarnı üzlärenä qarşı köç qullanuda qotırtuçılar dip ğäyepli.
Analitiklar söyläşülärneñ özelüe, waqıtlı ğına bulsa da ul Ğıraq säyäsi sistemasınıñ näzbereklegen häm qotırtuçı törkemnär tarafınnan ciñellek belän manipulatsiälänä aluın kürsätä dip azsızıqlıy .Samarra törbäsenä höcümne oyıştıruçılar bilgesez ämma Ğıraq häm AQŞ räsmiläre al Qaida tarafdarı törkemnärne ğäyepli.
Ammanda urnaşqan Xalıqara Krizis Törkemeneñ yaqın könçığış belgeçe Joost Hiltermann näzberek säyäsi wazğiätne bolay itep taswirlıy:
Samarradağı şığı ğıybadätxanäsenä höcümnän soñ sönni maxalläsenä qarşı bulğan reaksiä nigezdä Ğıraqtağı sönni ğäräb ruxında bik tirän kerep utırğan mäsälä, çönki alar Saddam bärep töşerelgännän soñ buldırılğan yaña tärtip üzlärenä oyıştırılğan dip qarıy .Sonğı ber niçä ayda alar konstitutsiä wä säyäsi protsessqa qatnaşa başladı , ämma bu qatnaşu bik zäğif , şunlıqtan älege köç qullanu mäxsus sönni ğäräblärgä qarşı oyışıtırılğan eş digän fikerdälär,
Hiltermann ikençe mäzxäb-yäğni şığılarda da näk şuluq xäl di.Ğıysyançılar säyäsi protsessta çın veto xoququn qazandı, çönki alar köç qullanu töymäsenä basu belän şığılar şunduq üç alu öçen kütärelä. Monda şığı ruxanilärneñ tınıçlıqqa çaqıruı fayda itmi. Bu xäl älbättä sönni säyäsmennärne bik qıyın xäldä qaldıra, alar radikal saylawçıları aldında zäğiflek kürsätä almıy , şığı yaqnıñ östämä taşlamaları belän kire qaytu öçen politik protsesstan çigenä. Analitik ägär dä bu xäl üzgärmäsä , Ğıraq watandaşlar suğışına yaqınayaçaq dip belderä. İke yıl elek ğıysyançılar sivil suğış qabındıru mäqsatı belän şığı maxalläsen hädäf itep alğan ide. Ämma höcümnärgä ällä ni cawap qaytarılmadı.Ämma sonğı waqıtlarda şığı säyäsi partiäläre yanındağı suğışçan törkemnärneñ sönnilärgä qarşı häcümnäre turında xabärlär artıp kitte färidä xämit