40 däräcägä yaqınlaşqan hawa torışınıñ temperaturası din ähelläreneñ ciñnären nıqlap torıp sızğanırğa etärde. Elekke yıllarda bäyräm gäyetlärenä cıyılğan xalıqnıñ kübese namaznı mäçet yanında uqı ide. Quırıp ala torğan suıqta xalıqnı tışta qaldırmas öçen küp tırışlıq quyarğa turı kilde. Tömän ölkäse möselmannarınıñ diniä idäräse räise Ğalimcan xäzrät Bikmullin qulına balta totıp mäçet yanındağı garajnıñ idänenä taqta cäyeşkän, kelämnär tüşäşkän.
“Allağa şöker! Mäçetkä sıydırıp beterdek! Meñ yarımlap keşe kilgän ide. Podvallarnı da äzerlägän idek”,- di ul. Qorban ğayıte könne salqın buluğa qaramastan täkä satarğa kilüçelär başqa yıllardağı şikelle ük ide. Tik bäyälär genä 4 meñneñ tege yağına çıqtı. Satuçılar mäçet ähelläre küzätüe astında tügel. Kem niçek teli şulay sata. Ğalimcan xäzrät tä änä şäriğät tıymıy bit di. Tömän şähäreneñ qayçandır mäçetlär bulğan Lenina uramındağı 11, 13 nçe yortları yanında da Qorban çalındı. 15 nçe yort sütelsä dä bu binalarğa möselmannar haman da ömetlären özmilär. Qorban çaluda dindar Timerxan Moratov ta qatnaştı.
“Bez Qorbannı bu mäçetlärne mäxällä milke itep qaldırğan Abaydullin ruxına çaldıq”,- di Timerxan Moratov. Ämma bügenge köngä qädär diniä idäräse mäçetlärne kire qaytarıp ala almıy. Binanıñ bersen 15 nçe yortnı süttelär dä inde. “Barsı da Allahı täğälä qulında”,- di äñgämädäşem. Ul Tömän şähäre xakimiätläreneñ bu mäs’äläne kiläçäktä uñay xäl itülärenä çın küñelennän ışana.
Küñelendä islamğa ixtiramı bulğan, aña tuğrılıqtağı här kem dä Qorban bäyrämenä bitaraf tügel. Änä Surğut qalasında bäyräm namazına dip kilgän 4 keşe 50 gradus suıqtan da qurıqmıyça tışta torğan. Bu xaqta Surğut mäçeteneñ imam xatibı, Yuğra möselmannarı diniä idäräse başlığı Taxir xäzrät Samatov äytte.
Surğutlar Qorban bäyrämenä aldan äzerlängännär. Aldan uq şähärgä 150 baş täkä, 10 sıyır kiterep quyğannar. Aldan uq xalıqtan 3 meñ yarım aqça cıyğannar. Aqça birgännärgä ras käğäzläre (kvitansiä) öläşkännär. Surğut mäçeteneñ üzeneñ podsobka dip atalğan qorılması bar. Anda Qorbanğa kiterelgän mallarnı saqlap, aşatıp torğannar. Zämäxir suıqlar da çalu märäsimenä qomaçawlıq itmägän. Xäzer isä salqın Surğuttan alğan cılı tä’sirlär belän tağın da cılıraq xislärgä törengän Tömän şähärendäge “Şahzadä” isemle tantanalar yortına qaytıyq äle. Monda Rusiäneñ Aziä öleşe möselmannarı diniä idäräse wäkile Fatıyx xäzrät Ğarifullin tırışlığı belän Qorban bäyräme mäclese ütte.
Salqınlıq 40 tiräsendä buluğa qaramastan apalar häm abıylar kilde. “Xoday üze yärdäm itä. Tuñmıybız da, öşemibez dä”,- di alar.Qorban mäclesendä 160 keşe qunaq buldı. Uraza bäyräme waqıtında da Fatix xäzrät ximayäçelär yärdäme belän Tömänlelärne monda qunaqqa cıyğan ide. Könneñ salqınlığı arqasında qorban çalular totqarlanğanğa “Şaxzadä” dä bäyräm aşı da ozağraq peşte. Ämma qotlap kilgän telegrammalar uqıp, täbrikläw süzläre äytep waqıtnıñ ütkäne sizelmäde dä.
Bäyrämneñ 3 nçe könendä Tömän ölkäseneñ könyağında äzräk cılıta töşte. Salqınlıq 23 däräcägä qaldı. Comğa könne Tömän rayonıñ möselmannarı Talımxan awılına bäyräm mäclesenä cıyılaçaq.
Nail Alan, Tömän