“Hizbulla”nıñ ike İzrail xärbien totıq itep aluı belän başlanıp kitkän qorallı nizaqqa İran belän Süriäneñ dä quşılıp kitü qurqınıçı bar. İran, ägär dä İzaril Süriägä höcüm itsä, cawap qaytaru belän yanadı.
İran häm Süriäne küplär “Hizbullan”nıñ yaqlawçıları bularaq kürä. Bu ğäyepläwlärne kemnär belderde häm alar nidän ğıybarät?
Berençe bulıp bu fikerne BMOdağı AQŞ wäkile John Bolton äytte. 14 yüldä New-Yorkta BMOnıñ İminlek şurası utırışında ul, “terrornı yaqlağan däwlätlärne barlamıyça, Hizbullağa qarşı çaralar kürep bulmıy” dip belderde. Xärbi çaralar başlanğaç ta, İzrail, Hizbulla xöcümnärendä İrannı ğäyepläde. İzrailneñ tışqı eşlär ministrı Tsipi Livni sişämbe könne Yerusalimda jurnalistlar belän oçraşuda, “İran, Süriä, Hizbulla häm XÄMAStän torğan terror häm näfrät küçäre tınıçlıqqa ömetne yuq itergä teli”, dip belderde:
“İzrail häm xalıqara cämäğätçelekkä terror häm näfrät küçärennän - Hizbulla, XÄMAS, Süriä häm İrannan- qurqınıç yanıy. İzrail häm xalıqara cämäğätçelekneñ maqsatı ber - Hizbullanıñ Liban häm İzrail xalıqların üz kontrolendä totuına noqta quyu, anıñ töbäktä tınıçlıq häm iminlekkä qurqınıç tudıruın tuqtatu.”
İzrail general mayorı Udi Adam, “terror oyışması Hizbulla İran yaqlawı häm finans yärdäme belän Libannan xäräkät itä, küptän tügel İran belän Süriä saqlanu turında kileşügä qul quydı, dimäk alar ber yaqta tora”,- dide İzrail general mayorı.
İrannan bu ğäyepläwlärgä reaksia tiz genä bulmadı. Prezident Mäxmüt Äxmädinicät könçığış Äzerbäycanda berniçä könlek säfärdä ide. Anda ul İzrailgä qarşı belderülär yasadı:
“Demokratia häm keşe xoquqların yaqlıybız dip maqtanğan däwlätlär bar, ä küz aldında Libanğa bombalar töşkändä häm tınıç xalıq üz öyendä hälak bulğanda, alar däşmi. Alar ber süz dä äytmi, üterüçelärne endäşmiçä genä yaqlıy.”
Şul uq könne Tähranda Yuğarı milli iminlek şurası sekretare Ali Laricani häm tışqı eşlär ministrlığınıñ matbuğat wäkile Xämit Riza Asefi, İzrail ğämällären kisken tänqıytläp çıqtı.
Ğäyepläwlär buldı, ämma alarnıñ nigeze barmı? Süriä belän İrannıñ Hizbullanı yaqlawı närsädä çağıla?
İrannıñ Hizbulla häm XÄMAS belän bäyläneştä toruına dälillär bar. Laricani 12 yül könne Dämäşkta XÄMAS citäkçese Xälit Mişal häm Fälästinnärneñ islam cihadı wäkilläre belän oçraşqan. Ul şulay uq Hizbulla wäkilläre belän dä küreşergä uylağan bulğan, ämma oçraşu kilep çıqmağan, dip xäbär itä KUNA mäğlümat agentlığı. Tähranda april ayında bu tör oçraşu bulğan inde. Oçraşular şulay uq 2001 dä häm 2002 dä dä Tähranda uzğan. Fälästin suğışçan törkemnäre wäkilläre İran prezidentı belän bıyılnıñ ğıynwarında Dämäşktä oçraşqan. Tähran berqayçan da alarnı yaqlawın yäşermäde. İran xätta XÄMAS citäkçelegendäge Fälästin xakimiatenä aqça cıyu eşen üz östenä ala.
Tähran suğışçan törkemnär arasında, başqalar belän çağıştırğanda Hizbullanı yaqınraq kürä. 80 nçe yıllar başında Hizbulla oyışuında İran zur rol'' uynadı. Oyışmanıñ nigezenä İrandağı “Vilayat Faqix” sisteması salındı. Hizbulla xäzer Libannıñ säyäsi sistemasına kergän. Anıñ äğzaları saylawlarda qatnaşa häm xökümättä utıra. Könyaq Bäyrüttağı Hizbulla baş fatirında diwarlarda İran islam cömhüriäten tözüçe Ayatulla Ruxolla Xomeni häm xäzerge ruxi yulbaşçıları Ayatulla Ali Xämini räsemnäre elengän. Hizbullanıñ xastaxanälärenä häm mäktäplärenä İran intixarçıları waqıfı aqça cibärep tora.
AQŞ xökümäte 2002 nçe yılnıñ sintäberendä İrannıñ Hizbullanı yıraq arağa oça torğan raketalar, aqça häm qoral belän tämin itüe turında xäbär itkän ide. Tähran Hizbullağa yılına millionlağan dollar birep tora. İran bu ğäyepläwlärne kire qağa, häm Hizbullağa ruxi häm säyäsi yaqtan ğına yärdäm itülären äytep kilä.
Nail Alan
Berençe bulıp bu fikerne BMOdağı AQŞ wäkile John Bolton äytte. 14 yüldä New-Yorkta BMOnıñ İminlek şurası utırışında ul, “terrornı yaqlağan däwlätlärne barlamıyça, Hizbullağa qarşı çaralar kürep bulmıy” dip belderde. Xärbi çaralar başlanğaç ta, İzrail, Hizbulla xöcümnärendä İrannı ğäyepläde. İzrailneñ tışqı eşlär ministrı Tsipi Livni sişämbe könne Yerusalimda jurnalistlar belän oçraşuda, “İran, Süriä, Hizbulla häm XÄMAStän torğan terror häm näfrät küçäre tınıçlıqqa ömetne yuq itergä teli”, dip belderde:
“İzrail häm xalıqara cämäğätçelekkä terror häm näfrät küçärennän - Hizbulla, XÄMAS, Süriä häm İrannan- qurqınıç yanıy. İzrail häm xalıqara cämäğätçelekneñ maqsatı ber - Hizbullanıñ Liban häm İzrail xalıqların üz kontrolendä totuına noqta quyu, anıñ töbäktä tınıçlıq häm iminlekkä qurqınıç tudıruın tuqtatu.”
İzrail general mayorı Udi Adam, “terror oyışması Hizbulla İran yaqlawı häm finans yärdäme belän Libannan xäräkät itä, küptän tügel İran belän Süriä saqlanu turında kileşügä qul quydı, dimäk alar ber yaqta tora”,- dide İzrail general mayorı.
İrannan bu ğäyepläwlärgä reaksia tiz genä bulmadı. Prezident Mäxmüt Äxmädinicät könçığış Äzerbäycanda berniçä könlek säfärdä ide. Anda ul İzrailgä qarşı belderülär yasadı:
“Demokratia häm keşe xoquqların yaqlıybız dip maqtanğan däwlätlär bar, ä küz aldında Libanğa bombalar töşkändä häm tınıç xalıq üz öyendä hälak bulğanda, alar däşmi. Alar ber süz dä äytmi, üterüçelärne endäşmiçä genä yaqlıy.”
Şul uq könne Tähranda Yuğarı milli iminlek şurası sekretare Ali Laricani häm tışqı eşlär ministrlığınıñ matbuğat wäkile Xämit Riza Asefi, İzrail ğämällären kisken tänqıytläp çıqtı.
Ğäyepläwlär buldı, ämma alarnıñ nigeze barmı? Süriä belän İrannıñ Hizbullanı yaqlawı närsädä çağıla?
İrannıñ Hizbulla häm XÄMAS belän bäyläneştä toruına dälillär bar. Laricani 12 yül könne Dämäşkta XÄMAS citäkçese Xälit Mişal häm Fälästinnärneñ islam cihadı wäkilläre belän oçraşqan. Ul şulay uq Hizbulla wäkilläre belän dä küreşergä uylağan bulğan, ämma oçraşu kilep çıqmağan, dip xäbär itä KUNA mäğlümat agentlığı. Tähranda april ayında bu tör oçraşu bulğan inde. Oçraşular şulay uq 2001 dä häm 2002 dä dä Tähranda uzğan. Fälästin suğışçan törkemnäre wäkilläre İran prezidentı belän bıyılnıñ ğıynwarında Dämäşktä oçraşqan. Tähran berqayçan da alarnı yaqlawın yäşermäde. İran xätta XÄMAS citäkçelegendäge Fälästin xakimiatenä aqça cıyu eşen üz östenä ala.
Tähran suğışçan törkemnär arasında, başqalar belän çağıştırğanda Hizbullanı yaqınraq kürä. 80 nçe yıllar başında Hizbulla oyışuında İran zur rol'' uynadı. Oyışmanıñ nigezenä İrandağı “Vilayat Faqix” sisteması salındı. Hizbulla xäzer Libannıñ säyäsi sistemasına kergän. Anıñ äğzaları saylawlarda qatnaşa häm xökümättä utıra. Könyaq Bäyrüttağı Hizbulla baş fatirında diwarlarda İran islam cömhüriäten tözüçe Ayatulla Ruxolla Xomeni häm xäzerge ruxi yulbaşçıları Ayatulla Ali Xämini räsemnäre elengän. Hizbullanıñ xastaxanälärenä häm mäktäplärenä İran intixarçıları waqıfı aqça cibärep tora.
AQŞ xökümäte 2002 nçe yılnıñ sintäberendä İrannıñ Hizbullanı yıraq arağa oça torğan raketalar, aqça häm qoral belän tämin itüe turında xäbär itkän ide. Tähran Hizbullağa yılına millionlağan dollar birep tora. İran bu ğäyepläwlärne kire qağa, häm Hizbullağa ruxi häm säyäsi yaqtan ğına yärdäm itülären äytep kilä.
Nail Alan