Elek küplär işetep tä belmägän Xantı-Mansi şähäre bu könnärdä xalıqara dan nurlarında - anda Rusiä häm Yewropa Berlege citäkçeläre belän oçraşu tämamlanıp ta ölgermäde, Macarstan, Finländiä häm Estoniä prezidentları kilep töşte.
Şuşı olı qunaqlar biregä 5 bötendönya fin-uğır xalıqları kongressında qatnaşırğa kilgän ide. Mäğlüm ki, bar şul xalıqlardan barı tik macarlar, estonnar häm finnar ğına üz bäysez däwlätenä iä häm alar üzlärenä qardäş başqa wağraq fin-uğır xalıqlarına törleçä yardäm itärgä tırışa.
Oçqınnar da näq menä şul däwlätçelek tiräsendä çığıp aldı. Dönyadağı 24 fin-uğır xalqınnan 17-se Rusiädä yäşi. San yağınnan iñ ereläre - karel, muqşı (mordva), ar (udmurt) häm çirmeşlärdä (mari) milli respublika statusı bar, gärçä alar barısı da şul cirlärdä inde azçılıqta qaldı.
Ğomumän, 1989 yılğı canisäp Rusiädä 3.3 million fin-uğır buluın açıqlasa, 2002-dä inde bu sannıñ 2.7 millionğa ğına qaluı bilgele buldı.
Şuşı keçe xalıqlarnı tulısınça çornap alğan urıs moxite tel yağınnan da, ğoref-ğädätlär yağınnan da alarnı yota bara, ä inde azsanlı milli xäräkätlärneñ moña qarşı niçek tä bulsa köräşergä mataşuın federal' xakimiät "ekstremizm" tamğasın tağıp zararsızlandırırğa tırışa.
Mäskäw fin-uğır berlelegen barı tik folklor, cır-biü, kärzin ürü häm agaç sırlawğa ğına qaldırırğa telär ide, Xantı-Mansidağı qorıltay da näq menä şulay başlandı.
Şähärneñ näq üzägendä xalıq ansambelläre tamaşalar kürsätte, här telägän keşe xätta tuqıma tuqıp, milli suvenirlar alıp yörde.
Estoniä prezidentı Toomas Hendrik Ilves Kongress utırışında isä süz şuşı keçe xalıqlarnıñ tel, ğoref-ğädät, mädäniät ölkäsendäge problemaları, ixtiacları turında bardı. Anda räsmi qunaq bularaq qatnaşqan eston prezidentı Toomas Hendrik İlves üz çığışında "150 yıl elek, fin-uğırlarnıñ äle bernindi dä däwläte bulmağanda bez azatlıq häm demokratiäne saylağan idek, başqa fin-uğır xalıqlarında bu yul äle dä saylanmağan" dip belderde.
Rusiä räsmiläre monı şunda uq Estoniäneñ Rusiädäge fin-uğır xalıqların ayırılıp çığıp üz däwlätlären qoruğa öndäwe dip bäyäläde, bu prezidentqa layıqlı çığış tügel, dip belderde.
Alay ğına da tügel, soñraq çığış yasağan Konstantin Kosaçev, Dumanıñ tışqı mönäsäbätlär komitetı räise, Estoniädän üç alıp, anı üzendäge urıstelle xalıqnı ezärlekläwdä ğäyepläde.
Kosaçev çığışın tıñlap ta betermi Estoniäneñ räsmi wäkillege, şul isäptän prezident İlves ta, utırışılar zalın taşlap çığıp kitte.
Eston prezidentınıñ şuşı ğämäle Estoniäneñ üzendä tulı yaqlaw qazandı. Andağı säyäsätçelär fikerençä, Rusiä belän Estoniä arasında Xantı-Mansida çıqqan çirattağı oçqınnar Mäskäwneñ haman da igelekle teläkläre bulmawın, säyäsi irekleklär ölkäsendä estonnarğa häm ğomumän fin-uğırlarğa qarata şovinistik ruxta qaluın kürsätte.
Şuşı olı qunaqlar biregä 5 bötendönya fin-uğır xalıqları kongressında qatnaşırğa kilgän ide. Mäğlüm ki, bar şul xalıqlardan barı tik macarlar, estonnar häm finnar ğına üz bäysez däwlätenä iä häm alar üzlärenä qardäş başqa wağraq fin-uğır xalıqlarına törleçä yardäm itärgä tırışa.
Oçqınnar da näq menä şul däwlätçelek tiräsendä çığıp aldı. Dönyadağı 24 fin-uğır xalqınnan 17-se Rusiädä yäşi. San yağınnan iñ ereläre - karel, muqşı (mordva), ar (udmurt) häm çirmeşlärdä (mari) milli respublika statusı bar, gärçä alar barısı da şul cirlärdä inde azçılıqta qaldı.
Ğomumän, 1989 yılğı canisäp Rusiädä 3.3 million fin-uğır buluın açıqlasa, 2002-dä inde bu sannıñ 2.7 millionğa ğına qaluı bilgele buldı.
Şuşı keçe xalıqlarnı tulısınça çornap alğan urıs moxite tel yağınnan da, ğoref-ğädätlär yağınnan da alarnı yota bara, ä inde azsanlı milli xäräkätlärneñ moña qarşı niçek tä bulsa köräşergä mataşuın federal' xakimiät "ekstremizm" tamğasın tağıp zararsızlandırırğa tırışa.
Mäskäw fin-uğır berlelegen barı tik folklor, cır-biü, kärzin ürü häm agaç sırlawğa ğına qaldırırğa telär ide, Xantı-Mansidağı qorıltay da näq menä şulay başlandı.
Şähärneñ näq üzägendä xalıq ansambelläre tamaşalar kürsätte, här telägän keşe xätta tuqıma tuqıp, milli suvenirlar alıp yörde.
Rusiä räsmiläre monı şunda uq Estoniäneñ Rusiädäge fin-uğır xalıqların ayırılıp çığıp üz däwlätlären qoruğa öndäwe dip bäyäläde, bu prezidentqa layıqlı çığış tügel, dip belderde.
Alay ğına da tügel, soñraq çığış yasağan Konstantin Kosaçev, Dumanıñ tışqı mönäsäbätlär komitetı räise, Estoniädän üç alıp, anı üzendäge urıstelle xalıqnı ezärlekläwdä ğäyepläde.
Kosaçev çığışın tıñlap ta betermi Estoniäneñ räsmi wäkillege, şul isäptän prezident İlves ta, utırışılar zalın taşlap çığıp kitte.
Eston prezidentınıñ şuşı ğämäle Estoniäneñ üzendä tulı yaqlaw qazandı. Andağı säyäsätçelär fikerençä, Rusiä belän Estoniä arasında Xantı-Mansida çıqqan çirattağı oçqınnar Mäskäwneñ haman da igelekle teläkläre bulmawın, säyäsi irekleklär ölkäsendä estonnarğa häm ğomumän fin-uğırlarğa qarata şovinistik ruxta qaluın kürsätte.