Miras jurnalınıñ ikençe sanı belän yaqınnanraq tanışıp kitik. Ğädättägeçä, älege basmanıñ fivral’ ayında dönya kürgän sanı da bik bay eçtälekle, anda küp kenä qızıqlı, iğtibarğa layıqlı yazmalar urın alğan. Mäsälän, Törki xalıqlar dönyası rubrikasında Damir Şäyxetdinneñ Xalıqara törki yäşlär berlegeneñ çirattağı 12 qorıltayı häm 13-20 noyäberlärdä İstanbulda uzğan Törki yäşlär könnärenä baruları turında yaza. Uquçılar İlgizär Fazlullinnıñ Kügeş çişmäse kitabına Rämzi Wälievnıñ bäylämäse belän dä tanışa ala. Şulay uq jurnalda Miñnäxmät Säxapovnıñ Yañarış xäbärçese digän kitabı belän dä tanışıp bula. Miras – ädäbi-näfis jurnal da bularaq uquçılarğa şaqtıy ğına ädäbi äsärlär dä täqdim itä. İnde menä berniçä san däwamında basmada Ğalimcan İbrahimovnıñ Bezneñ könnär, Ğayaz İsxaqinıñ Mulla babay, Rişat Nuri Güntekinnıñ Çalı qoşı romannarı, Waqif Nurullinnıñ Faciğä äsäre, Qawi Latıyp, Şamil Mannapov, Afzal Şamovnıñ xikäyäläre urın alğan. Aybeknıñ Näwai tarixi-biografik romanı, Fäwziä Bäyrämovanıñ Nux Päygembäre, Rawil Wälineñ Täxet kürke dip atalğan tarixi äsärläre belän dä tanışıp bula. Jurnalnıñ ikençe sanında älege äsärlärneñ däwamı basılğan.
Tağın ber qızıqlı temağa yazma urnaştırılğan jurnalda. Tatar xalqınıñ milli azatlıq xäräkäte rubrikasında basma üzeneñ uquçıların Ğayaz İsxaqinıñ Yıraq Könçığışqa säfär äsäre belän tanıştıra. Basmanıñ ikençe sanında İsxaqinıñ Orient (Şärıq) gäcite idäräsendäge, Turan, kürşe xalıqlar xezmättäşlege cämğiätlärendäge, Pan-pacific klubındağı çığışları xaqında süz bara. Monnan tış Ğayaz İsxaqıy Yıraq Könçığıştağı törki-tatar koloniäseneñ iñ küptänge üzäkläre – Xarbin häm Xaylarda buluı turında da yaza.
Miras jurnalınıñ 2 – fivral’ sanında Cömhüriät tözü tarixına bağışlanğan Tupraqlı moxtariät mäs’äläse yazması häm Ğalimcan Şäräfneñ Cömhüriät mönäsäbäte belän digän äsäre dä dönya kürgän. Alar şaqtıy awır tel belän yazılsa da, bik qızıqlı. Tatarstan häm xäzer Başqortstan respublikasınıñ tarixı şaqtıy öyränelgän bulsa da, äle haman da bu xaqta yaña tarixi çığanaqlar, mäğlümätlär tabılıp tora. Alda äytelgän yazmalar – şundıylardan. Yazmanıñ berençese – Tupraqlı moxtariät, yäğni territorial’ avtonomiä mäs’äläsenä bağışlanğanı 1918 yılda Tormış gäcitendä dönya kürä. Anda Ğalimcan Şäräfneñ şuşı mäs’älägä bağışlanğan Milli mäclestä yasağan çığışı turında süz bara.
Mäqälädän kürengänçä, ber urındaraq yäşägän törki xalıqlar öçen ber administrativ berlek tözärgä kiräklege isbat itelä. Anı İdel-Ural dip atarğa mömkin, ştatnı çın demokratiä prinsiplarına tayanıp eşläw küzdä totıla. Möselman bulmağan xalıqlar monda üz teläkläre belän kerä häm çığa ala, monda tellär häm dinnär bertigez xoquqlı. Xäyer, ber täqdim belän genä çiklänmilär, başqa läixälär, proyektlar da qarala.
1920 yılda isä Qızıl Armiä gäcitendä ĞaSlimcan Şäräfneñ tatarstan respublikasın tözü uñayı belän yazılğan Cömhüriät mönäsäbäte belän isemle mäqäläse dönya kürä. Yazmada avtor tatarlar häm başqortlarnıñ san yağınnan ilneñ törle ölkälärendäge öleşen kürsätä. Tatar cömhüriäteneñ mäydanğa quyıluı – bez tatar-başqortlarnıñ, ğomumän, millät mäs’äläse yağınnan iñ ähämiätle adımnardan berseder, dip tämamlıy üzeneñ Cömhüriät mönäsäbäte belän digän mäqäläsen Ğälimcan Şäräf.
Älege qızıqlı tarixi mäğlümätlär belän Miras jurnalınıñ ikençe sanında tınışıp bula.
Gölnaz İlgizär