Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ, Britaniä, Fransiä, Rusiä, Qıtay New Yorkta İran turında söyläşä


Irannıñ atom programması tiräsendäge wazğiätkä äle dä çişeleş kürenmi. Düşämbe, 13 mart könne New Yorkta BMO İminlek Şurasınıñ 5 daimi äğzase oçraştı. Anda rezolüsiä eçtälege mäsäläsendä - Britaniä, Fransiä häm Amerika Quşma Ştatları ber yaqqa, Rusiä belän Qıtay - ikençe yaqqa bastı. Britaniä häm AQŞ nizaqqa çişeleş tabu öçen – İminlek Şurasın tulısınça cıyarğa kiräk, dip sanıy.

3 tapqır oçraşıp ta İminlek Şurasınıñ 5 daimi äğzase İran belän ni eşläw mäsäläsendä kileşä almadı. İrannıñ atom krizisı uzğan atnada üzeneñ iñ qaynar noqtasına citkän ide. 8 mart könne Berläşkän Millätlärneñ xalıqara atom idaräse İran alar belän xezmättäşlek itmi dip, mäsäläne İminlek Şurası köntärtibenä quyunı sorap märäcäğät itte. İdarä İrannı atom texnologiälären yäşerüdä häm uran bayıtunı tuqtatırğa cıyınmawda ğäyepläp çıqtı.

Şulay itep düşämbe New Yorkta uzğan söyläşülärdän soñ İminlek Şurasınıñ 5 daimi äğzase ikegä bülende. Britaniä, AQŞ häm Fransiä, ägär dä Tähran, qarşı torunı däwam itsä, aña qarşı çikläwlär belän yanarğa kiräk dip sanıy. Rusiä belän Qıtay, İranğa İminlek Şurası basımına qarağanda, söyläşülärne däwam itü – näticäleräk bulaçaq, digän qaraşta tora.

BMOdağı amerikan wäkile John Bolton, kiçä, ägär dä daimi äğzalär İran mäsäläsendä kileşä almasa, Şuranıñ qalğan 10 äğzasen cıyarğa kiräk bulaçaq, dip belderde:

"Bez Britaniä häm Fransiä äzerlägän rezolüsiä ölgesen küz aldıbızda totabız. Häm ägär dä berniçä könnän kileşü bulmasa, tulı şura cıyarğa kiräk bulsa da – şaqqatmabız, dip uylıym. Bez daimi bişlek qısalarında kileşügä ireşergä tırışabız, ämma kileşep bulmasa, zurraq şurağa möräcäğät itäçäkbez."

Ul arada New Yorkta söyläşülär däwam itä. Rusiäneñ pozisiäsen aldan belü awır. Düşämbe könne tışqı eşlär ministrı Sergei Lavrov, jurnalistlarğa, İrannıñ, Rusiäneñ urannı üz cirendä bayıtu täqdimenä qarata ber törle genä cawap birmäwe Mäskäwne "borçıy" dip belderde.

"Tähran ber törle genä cawap birmi. Ber kön alar riza, ikençe könne alar inde riza tügel. Tağın ber tapqır äytäsem kilä, İrannıñ bu söyläşülärdä üz üzen bolay totuı Rusiäne borçıy. İran, üzeneñ atom programması tiräsendä çıqqan nizaqqa tınıç çişeleş ezläwçelärgä yärdäm itergä telämi."

Ämma ber ük waqıtta Rusiä, İran belän yaña söyläşülär ütkäräçägen belderde. Lavrov süzlärençä, İran tağın östämä söyläşülär sorağan. Bu yaña söyläşülär turındağı sorawnı jurnalistlar AQŞ wäkile Boltonğa birgäç, Bolton – şaqtıy qırıs cawapbirde:

"İranlılarnıñ tağın söyläşülär uzdırırğa teläwe ber kemne dä şaqqatırırğa tieş tügel. Alar inde 4 yıl söyläşergä yarata, häm alar mömkin qädär söyläşüne däwam itergä tırışaçaq, uran baytu eşendäge texnik awırlıqlar betkänçegä qädär."

Ul arada New Yorkta kileşügä ireşep bulmağanın küzätep barğan könbatış illäre citäkçeläre – İminlek Şurasın tulısınça cıyarğa äzerlänä.

İminlek Şurasınıñ mart ayındağı prezidentı, Argentina ilçese Cesar Mayoral, İran mäsäläsendä inde qayber ğäyre räsmi söyläşülär bara, dip belderde:

"Minemçä mäsäläne çişügä 5 daimi äğza genä tügel, barlıq 15 äğza qatnaşırğa tieş. Älegä barlıq 15 äğza cıyılıp söyläşmäde, ämma daimi 5lek tışında da söyläşülär bara. Älegä räsmi proyekt yuq."

Könbatış däwlätläre – daimi 5lektän tış qalğan 10 ilne dä qatnaştırıp, İran mäsäläsendä İminlek Şurasında qırıs eçtälekle rezolüsiä qabul iter öçen yaqlaw tabırğa ömet itä. 10 äğza arasında Argentina, Daniä, Yaponiä kebek illär bar.

alsu qormaş
XS
SM
MD
LG