Çexiä başqalası Pragadan tönyaqqa taba 90 çaqrımda urnaşqan Strazh pod Ralskem digän şähärçektä, qaçaqlar lagerendä 15 üzbäk möhacire yäşi. Biregä alar Romaniädän kilgän. Üzbäkstan xökümäte ğäskärläreneñ xalıqqa qarşı köç qullanuınnan soñ Ändicannan qaçqan 400dän artıq üzbäk keşesen berençe bulıp başta näq Romaniä üzenä alğan ide.
15 keşeneñ 3se xatın-qız, qalğan 12se –irlär. Alar barısı da Ändicandağı xällärne üz küzläre belän kürgän. Kübesen mäyanğa qızıqsınu kitergän. Qaçaqlarnıñ berse, ul könne bazarğa barırğa çıqqan bulğan:
"Bazarğa bara idem, xalıq cıyılğannı kürgäç – närsä buldı mikän dip şunda kittem. Anda cıyın bulğan ikän, xalıq çığışlar yasadı. Küpmeder waqıt torğaç xärbilär kilep ut açtı," dip söyläde Ändican waqiğalarınıñ şaxite.
29 yäşlek Momina şähär üzägenä üzeneñ awır tormışına zarlanır öçen barğan bulğan:
"10 yıl kötkännän soñ min bala taptım. Zur aşxanädä eşlägän irem eşen yuğalttı, aşxanäne yaptılar. Min awırıp balamnı imezä almadım. Balağa ber könlek rizıqnıñ bäyäse 5 meñ sum. Xälem şundıy awır ide, şularnı söylär öçen mäydanğa kildem," dide Momina.
Üzbäkstannıñ bu yaqlarında urtaça xezmät xaqı 30 meñ sum.
Şulay uq biredä, böten çualışlar häm baş kütärüneñ säbäbe bulğan – xökem itelgän eşquarlarnı belgän keşelär dä bar. 33 yäşlek Zöxrä häm anıñ ire Abdusalom, Ändican mäxkämäse qarşında atnalarça protest çarası uzdırğan. Alar 23 keşegä belderelgän ğäyepläwlär nigezsez, mäxkämä eşe ğädel bulmadı dip sanıy. Xökümät köçläre ut açqaç, keşelär törlese törle yaqqa qaçırğa tırışqan, ämma qayberäwlär şunda uq ülep qalğan, küplär yaralanğan. Cärähät aluçılar arasında Zöxräneñ ätise dä bulğan. Zöxrä menä närsälär söyläde:
"Alar Qırğızstan belän çik buyında yañadan ut açtı. Ätiemneñ eçe yaralandı. Bez ber öygä kerdek, ul keşegä bez şul qädär räxmätlebez. Anıñ üzendä dä ber ni yuq ide, ul tabip ta tügel ide, ämma qulınnan kilgänne eşläde. Ul birgän araqı belän bez yaralarnı çistartıp yädrälärne pıçaq belän çığardıq. Ğömeremdä anıñ qädär qan kürgänem yuq ide, qan çiläkläp aqtı."
Zöxräneñ ätise rätlänep kire öyenä qaytqan. Yözlägän keşe isä çikne ütep Qırğızstanğa çıqqan. Soñıraq 439 üzbäk qaçağın Romaniägä cibärgännär ide.
Strazh pod Ralskem isemle çex şähärendä yäşäwçe qaçaqlar ayına 4400 krona ala. Bu yaqınça 200 dollar çaması.
Xatın-qızlar üzbäk nanı häm sumsalar peşergän arada, Abdusalom bezneñ xäbärçebezgä küptän tügel Çexiäneñ Liberec şähärendä aş-su kürgäzmäse oyıştıruları turında söyli. Anda aña eş tä täqdim itkännär. 35 yäşlek Rahim dä Çexiädä eş tabırğa ömetlänä.
"Tegü fabirkasında imtixan birdem, yaxşı buldı didelär. İrtägä şaltratırğa tieşlär, bulır dip ömetlänäm."
Qaçaqlarnıñ çex tele uqıtuçısı Hana Karkova üz uquçılarınıñ şul qädär tırış buluına soqlana.
"Alar çex telen 4 ayda öyrände. Ä ul bit awır tel. Ämma alar çexça bik yaxşı söyläşä, çönki alar tırış, häm möhim ikänen belä."
Qaçaqlarnı xäzer üz yazmışları häm Üzbäkstanda qalğan tuğannarınıñ xäle borçıy. İke arada xatlar yörmi, aralaşu öçen berdänber mömkinlek bulıp – telefon qala. Ämma Üzbäkstanğa şaltratu bik qıybat, häm andağı tuğannarı barıber açılıp söyläşergä qurqa. Qaçaqlarnıñ barısı da berär könne isän-imin kire Ändicanğa qayta alularına ömet itep yäşi.
alsu qormaş
15 keşeneñ 3se xatın-qız, qalğan 12se –irlär. Alar barısı da Ändicandağı xällärne üz küzläre belän kürgän. Kübesen mäyanğa qızıqsınu kitergän. Qaçaqlarnıñ berse, ul könne bazarğa barırğa çıqqan bulğan:
"Bazarğa bara idem, xalıq cıyılğannı kürgäç – närsä buldı mikän dip şunda kittem. Anda cıyın bulğan ikän, xalıq çığışlar yasadı. Küpmeder waqıt torğaç xärbilär kilep ut açtı," dip söyläde Ändican waqiğalarınıñ şaxite.
29 yäşlek Momina şähär üzägenä üzeneñ awır tormışına zarlanır öçen barğan bulğan:
"10 yıl kötkännän soñ min bala taptım. Zur aşxanädä eşlägän irem eşen yuğalttı, aşxanäne yaptılar. Min awırıp balamnı imezä almadım. Balağa ber könlek rizıqnıñ bäyäse 5 meñ sum. Xälem şundıy awır ide, şularnı söylär öçen mäydanğa kildem," dide Momina.
Üzbäkstannıñ bu yaqlarında urtaça xezmät xaqı 30 meñ sum.
Şulay uq biredä, böten çualışlar häm baş kütärüneñ säbäbe bulğan – xökem itelgän eşquarlarnı belgän keşelär dä bar. 33 yäşlek Zöxrä häm anıñ ire Abdusalom, Ändican mäxkämäse qarşında atnalarça protest çarası uzdırğan. Alar 23 keşegä belderelgän ğäyepläwlär nigezsez, mäxkämä eşe ğädel bulmadı dip sanıy. Xökümät köçläre ut açqaç, keşelär törlese törle yaqqa qaçırğa tırışqan, ämma qayberäwlär şunda uq ülep qalğan, küplär yaralanğan. Cärähät aluçılar arasında Zöxräneñ ätise dä bulğan. Zöxrä menä närsälär söyläde:
"Alar Qırğızstan belän çik buyında yañadan ut açtı. Ätiemneñ eçe yaralandı. Bez ber öygä kerdek, ul keşegä bez şul qädär räxmätlebez. Anıñ üzendä dä ber ni yuq ide, ul tabip ta tügel ide, ämma qulınnan kilgänne eşläde. Ul birgän araqı belän bez yaralarnı çistartıp yädrälärne pıçaq belän çığardıq. Ğömeremdä anıñ qädär qan kürgänem yuq ide, qan çiläkläp aqtı."
Zöxräneñ ätise rätlänep kire öyenä qaytqan. Yözlägän keşe isä çikne ütep Qırğızstanğa çıqqan. Soñıraq 439 üzbäk qaçağın Romaniägä cibärgännär ide.
Strazh pod Ralskem isemle çex şähärendä yäşäwçe qaçaqlar ayına 4400 krona ala. Bu yaqınça 200 dollar çaması.
Xatın-qızlar üzbäk nanı häm sumsalar peşergän arada, Abdusalom bezneñ xäbärçebezgä küptän tügel Çexiäneñ Liberec şähärendä aş-su kürgäzmäse oyıştıruları turında söyli. Anda aña eş tä täqdim itkännär. 35 yäşlek Rahim dä Çexiädä eş tabırğa ömetlänä.
"Tegü fabirkasında imtixan birdem, yaxşı buldı didelär. İrtägä şaltratırğa tieşlär, bulır dip ömetlänäm."
Qaçaqlarnıñ çex tele uqıtuçısı Hana Karkova üz uquçılarınıñ şul qädär tırış buluına soqlana.
"Alar çex telen 4 ayda öyrände. Ä ul bit awır tel. Ämma alar çexça bik yaxşı söyläşä, çönki alar tırış, häm möhim ikänen belä."
Qaçaqlarnı xäzer üz yazmışları häm Üzbäkstanda qalğan tuğannarınıñ xäle borçıy. İke arada xatlar yörmi, aralaşu öçen berdänber mömkinlek bulıp – telefon qala. Ämma Üzbäkstanğa şaltratu bik qıybat, häm andağı tuğannarı barıber açılıp söyläşergä qurqa. Qaçaqlarnıñ barısı da berär könne isän-imin kire Ändicanğa qayta alularına ömet itep yäşi.
alsu qormaş