"Gazprom" niäte äle martta ğına inde öçençe märtäbä prezident itep saylanğan Lukaşenkağa çınnan da zur qurqınıç tudıra - mäğlüm ki, ul üzeneñ berençe çiratta xalıq mänfäğätlären qayğırtuı turında söylärgä yarata häm xakimiaten dä näq menä şuña qora. Rusiädän kilgän gaz öçen bazar bäyälären, yäğni xäzergegä qarağanda öç märtäbä kübräk tüli başlaw isä Lukaşenka abruyına balta çabuğa tiñ.
"Gazprom" andıy yanawlarnı elek Gruziä, Ukraina, Moldova kebek illärgä, yäğni Rusiä belän araları bozılğan däwlätlärgä yasap, gaz bäyälären alar öçen genä kütärgän ide. Şul illär sürätendä Belarus öçen härzaman uñay şartlar tudırılıp tordı. Bügenge köndä Gruziä häm Moldova ber meñ kubik metr gaz öçen Rusiägä 110 dollar tüläsä, Belarus öçen bu 47 dollar ğına. Bäyälär ayırması Minskineñ Mäskäwgä tuğrı buluı öçen üzençä ber tüläw bularaq qabul itelde. Däwlät citäkçeläre süzennän çıqmağan "Gazprom" ni öçen xäzer Belaruskä qarata säyäsäten üzgärtergä buldı soñ?
Rusiä başqalasında çığa torğan "Russia in Global Affairs" jurnalı möxärrire Fedor Lukyanov, "Mäskäw Belaruskä şulay subsidiälär birep torudan inde beraz tuydı kebek, xäzer ul Lukaşenkağa, bu şul kileş mäñge däwam itmiäçägen kürsätergä tırışa, andıy xäl tuqtatılaçaq", dip uylıy.
Lukyanov, başqa küzätüçelär kebek ük, Belaruskä satılğan gaz bäyäsen arttıru artında "Gazprom"nıñ Yewropağa Belarus aşa suzılğan torbaütkärgeçlärne üz qulına töşerü niäte yata, dip isäpli. Ä inde wäzğiatkä säyäsi yaqtan qarağanda, bu Rusiäneñ Minski belän mönäsäbätlären tamırdan üzgärtergä teläwen añlata.
Kreml'' häm "Gazprom" asılda Lukaşenkağa şundıyraq taläp quya - yä Minski üzendäge torbaütkärgeçlär xucası "Beltransgaz"nıñ yartı öleşen "Gazprom"ğa sata, yä Rusiädän kilgän tabiği gaz öçen Yewropa bäyälären tüli başlıy.
Ämma Minskidäge säyäsi tikşerenülär üzägendä eşläwçe Valeri Karbaleviç fikerençä, "Beltransgaz"nıñ andıy zur öleşen satu Lukaşenka öçen artıq zur yuğaltu bula ala:
"Däwlät milkeneñ şundıy zur kisägen satu Lukaşenka öçen ifrat zur ähämiatkä iä. Bu bar iqtisadnı kontrol'' itü digän süz. Ä iqtisadnı kontrol'' itü Lukaşenka öçen ul cämğiätne kontrol'' itüne añlata", di Valeri Karbaleviç.
Ämma ikençe yaqtan, ägär dä prezident Lukaşenka "Beltransgaz" öleşen satmasa, anı xakimiattä totqan, Rusiädän arzan gaz aluğa nigezlängän sotsial'' sistema da qaqşayaçaq digän süz. Yänä Valeri Karbaleviç:
"Uzğan saylawlar şunı kürsätte ki, Lukaşenkanı yaqlaw xalıqnıñ yäşäw däräcäsen qänäğätlänerlek ber däräcädä tota alu sälätenä bäyle. Ägär dä ul monı eşli almıy başlasa, anı yaqlaw da şunda uq kimiäçäk", di säyäsi tikşerenülär üzäge xezmätkäre Valeri Karbaleviç.
"Gazprom"nıñ gaz bäyälären kütärüenä cawap itep Aleksandr Lukaşenka, Belarus'' aşa Yewropağa quılğan gaz öçen kübräk aqça taläp itä ala, ämma bu inde älegä iqtisadi sanalğan problemanıñ säyäsi yassılıqqa küçüen häm Mäskäw belän Minski arasında doşmanlıq çığuın añlata ala.
Belgeçlär fikerençä, bar şuşı ığı-zığı artında Mäskäwneñ Lukaşenkadan inde tämam tuyuı häm anıñ urınına beraz yomşağraq ber yaña citäkçe tabarğa tırışu niäte yata.
Kärim Kamal
"Gazprom" andıy yanawlarnı elek Gruziä, Ukraina, Moldova kebek illärgä, yäğni Rusiä belän araları bozılğan däwlätlärgä yasap, gaz bäyälären alar öçen genä kütärgän ide. Şul illär sürätendä Belarus öçen härzaman uñay şartlar tudırılıp tordı. Bügenge köndä Gruziä häm Moldova ber meñ kubik metr gaz öçen Rusiägä 110 dollar tüläsä, Belarus öçen bu 47 dollar ğına. Bäyälär ayırması Minskineñ Mäskäwgä tuğrı buluı öçen üzençä ber tüläw bularaq qabul itelde. Däwlät citäkçeläre süzennän çıqmağan "Gazprom" ni öçen xäzer Belaruskä qarata säyäsäten üzgärtergä buldı soñ?
Rusiä başqalasında çığa torğan "Russia in Global Affairs" jurnalı möxärrire Fedor Lukyanov, "Mäskäw Belaruskä şulay subsidiälär birep torudan inde beraz tuydı kebek, xäzer ul Lukaşenkağa, bu şul kileş mäñge däwam itmiäçägen kürsätergä tırışa, andıy xäl tuqtatılaçaq", dip uylıy.
Lukyanov, başqa küzätüçelär kebek ük, Belaruskä satılğan gaz bäyäsen arttıru artında "Gazprom"nıñ Yewropağa Belarus aşa suzılğan torbaütkärgeçlärne üz qulına töşerü niäte yata, dip isäpli. Ä inde wäzğiatkä säyäsi yaqtan qarağanda, bu Rusiäneñ Minski belän mönäsäbätlären tamırdan üzgärtergä teläwen añlata.
Kreml'' häm "Gazprom" asılda Lukaşenkağa şundıyraq taläp quya - yä Minski üzendäge torbaütkärgeçlär xucası "Beltransgaz"nıñ yartı öleşen "Gazprom"ğa sata, yä Rusiädän kilgän tabiği gaz öçen Yewropa bäyälären tüli başlıy.
Ämma Minskidäge säyäsi tikşerenülär üzägendä eşläwçe Valeri Karbaleviç fikerençä, "Beltransgaz"nıñ andıy zur öleşen satu Lukaşenka öçen artıq zur yuğaltu bula ala:
"Däwlät milkeneñ şundıy zur kisägen satu Lukaşenka öçen ifrat zur ähämiatkä iä. Bu bar iqtisadnı kontrol'' itü digän süz. Ä iqtisadnı kontrol'' itü Lukaşenka öçen ul cämğiätne kontrol'' itüne añlata", di Valeri Karbaleviç.
Ämma ikençe yaqtan, ägär dä prezident Lukaşenka "Beltransgaz" öleşen satmasa, anı xakimiattä totqan, Rusiädän arzan gaz aluğa nigezlängän sotsial'' sistema da qaqşayaçaq digän süz. Yänä Valeri Karbaleviç:
"Uzğan saylawlar şunı kürsätte ki, Lukaşenkanı yaqlaw xalıqnıñ yäşäw däräcäsen qänäğätlänerlek ber däräcädä tota alu sälätenä bäyle. Ägär dä ul monı eşli almıy başlasa, anı yaqlaw da şunda uq kimiäçäk", di säyäsi tikşerenülär üzäge xezmätkäre Valeri Karbaleviç.
"Gazprom"nıñ gaz bäyälären kütärüenä cawap itep Aleksandr Lukaşenka, Belarus'' aşa Yewropağa quılğan gaz öçen kübräk aqça taläp itä ala, ämma bu inde älegä iqtisadi sanalğan problemanıñ säyäsi yassılıqqa küçüen häm Mäskäw belän Minski arasında doşmanlıq çığuın añlata ala.
Belgeçlär fikerençä, bar şuşı ığı-zığı artında Mäskäwneñ Lukaşenkadan inde tämam tuyuı häm anıñ urınına beraz yomşağraq ber yaña citäkçe tabarğa tırışu niäte yata.
Kärim Kamal