12 üzbäk keşese, alar arasında 3 ir-at, Ändicanğa isän-saw qaytıp ğailäläre belän qawışqan, digän xäbär kilde Azatlıq radiosına. Bu 12 keşe uzğan yılnıñ 13nçe may könendä Ändicannıñ üzäk mäydanında xalıq kütäreleşenä xökümät ğaskärläre ut açqaç, qurqu häm qotqığa birelep ildän kitkän keşelärneñ berniçäse genä. Kürşe Qırğızstannan barlığı 439 keşe, alar arasında xatın-qızlar häm balalar, BMOnıñ qaçaqlar idaräse yardäme belän qaysıları Romaniägä, başqaları Yevropanıñ başqa illärenä häm AQŞna cibärelde.
Üzbäk räsmiläre alarnı terror ğämällärendä ğäyepläp qaytuların taläp itte. Keşe xoquqları oyışmaları, Üzbäkstanda qaçaqlarnı xökem itü häm cäberläw kötä, dide.
Qaçaqlar idaräse wäkile Andre Maheçiç, bu 12 keşe, üzläreneñ qaytıp kitüläre turında idarägä xäbär itmäde, dip belderde:
"Bez bu xaqta mäğlümat çaralarınnan beldek. Çınbarlıqta keşelärne idarägä xäbär itergä mäcbür itkän qanunnar yuq. Keşelärneñ qaytıp kitergä xaqı bar. Alay da, ägär dä alar bezgä xäbär itkän bulsa ide, bez alarğa kiñäş birer idek, wazğiätne añlatqan bulır idek, şulay uq alarnı nindi awırlıqlar kötä, şul xaqta kisäter idek."
Üzbäklärgä öylärenä qaytırğa Waşingtondağı Üzbäkstan ilçelege yardäm itkän. Regnum mäğlümat agentlığı xäbär itüençä, Üzbäkstan tışqı eşlär ministrlığı wäkile, älege 12 keşeneñ kire qaytu möräcäğäte qaralğan häm alarnıñ Ändicandağı terror ğämällärenä qatnaşı bulmağanı açıqlanğan, alarnıñ urlanıp ildän çığarıluı isbatlanğan, digän.
Qaçaqlarnıñ berse, Azatlıq radiosınıñ üzbäk redaksiäsenä, üzbäk iminlek komitetı qaçaqlarnıñ iminlegenä ışandırdı , dip xäbär itte.
Human Rights Watch keşe xoquqları oyışmasınıñ elekke Taşkent bülekçäse başlığı Allison Gill, bu tör garantiälärgä ışanmıy. 1999nçı yılda Taşkent şartlawlarında şiklänelgän keşelär kire Taşkentqa qaytqaç, räsmilär wäğdälärenä qaramastan, xökem itelde häm törmägä utırdı, dip iskä ala Gill:
"Üzbäk xökümäteneñ öylärenä qaytqan Ändican qaçaqlarına yarlıqaw belderüenä min şiklänep qarıym. Bu qapqanğa elägü bulır dip qurqam. Tuğan ileñne taşlap kitü – qotoçqıq eş. Çit ildä yäşäw bik awır. Älbättä, alarnıñ qaytasıları kilä. Bolarnı añlıy alsam da, bu xökümätkä niçek kemder ışana, şunı añlıy almıym."
Kire qaytuçılar sanı 12 keşe belän genä çiklänmäs kebek. Germaniädä yäşäwçe ber törkem üzbäk qaçaqları 27 yün könne prezident İslam Kärimovqa öygä qaytırğa röxsät sorap açıq xat cibärgän. Üzen Nasrullo dip tanıtqan bu keşe şularnıñ berse:
"Alla teläsä, ägär dä miña, qurıqma, qayt, ber naçar äyber dä bulmıy dip äytsälär min ışanıp qaytaçaqmın. Kire eşemä qaytaçaqmın alla teläsä. Üz ilemdä , üz xalqım arasında bulasım kilä. Min alar arasında bulırğa tieş."
Ändicanda yäşäwçe keşe isä qaytuçılarğa şaqqata:
"Min alarnı niçek añlarğa da belmim. Ändicanda qan qoyış buldı, üzbäk xalqı ğazap çigä, oppozisiä äğzaläre ezärleklänä. Ändicandağı qan qoyıştan soñ keşelär qaçıp kitte. Xäzer yarlıqaw sorap kire qaytırğamı? Bötenläy añlamıym."
Qaçaqlarnıñ Üzbäkstanğa qaytuı – xalıqara oyışmalarnıñ Ändicandağı xällärgä qaraşın üzgärtmiäçäk. Könbatış illäre Üzbäkstan xökümäten Ändicandağı tınıç uram cıyının köç bastıruda ğäyepläp çıqqan ide.
Üzbäk räsmiläre, bäreleşlärdä 187 keşe, alarnıñ kübese – çittän yallanğan terrorçılar, häläk buldı, dip beldersä, şaxitlär häm bäysez çığanaqlar, ul könnärdä meñgä yaqın keşe ülde, alar arasında balalar häm xatın-qızlar bar, dip xäbär itte.
BMOnıñ qaçaqlar idaräse Qırğızstan häm Qazaxstandağı üzbäk qaçaqlarına yardäm itä. Qaçaq statusı alularına qaramastan, 4 üzbäk qaçağı Qırğızstan törmäsendä utıra. Üzbäk räsmiläre alarnı kire Üzbäkstanğa qaytarunı taläp itä. Qayberäwlärne Üzbäk milli iminlek xezmäte urlap qaytarğan, dip xäbär itelä. Qırğızstanda sıyınu sorağan Ändicandağı keşe xoquqları wäkile İsroil Xoldorov turında inde atnağa yaqın xäbär yuq, anıñ qayda bulğanı bilgesez.
17 yül, düşämbe könne, Human Rights Watch oyışması Yevropa Berlegen üzbäk qaçaqlarınıñ iminlegen saqlarğa çaqırdı. Belderüdä, "üzbäk qaçaqlarına Üzbäkstanda xökem itelü häm ezärleklänü yanıy" dielgän.
Alsu Qormaş
Üzbäk räsmiläre alarnı terror ğämällärendä ğäyepläp qaytuların taläp itte. Keşe xoquqları oyışmaları, Üzbäkstanda qaçaqlarnı xökem itü häm cäberläw kötä, dide.
Qaçaqlar idaräse wäkile Andre Maheçiç, bu 12 keşe, üzläreneñ qaytıp kitüläre turında idarägä xäbär itmäde, dip belderde:
"Bez bu xaqta mäğlümat çaralarınnan beldek. Çınbarlıqta keşelärne idarägä xäbär itergä mäcbür itkän qanunnar yuq. Keşelärneñ qaytıp kitergä xaqı bar. Alay da, ägär dä alar bezgä xäbär itkän bulsa ide, bez alarğa kiñäş birer idek, wazğiätne añlatqan bulır idek, şulay uq alarnı nindi awırlıqlar kötä, şul xaqta kisäter idek."
Üzbäklärgä öylärenä qaytırğa Waşingtondağı Üzbäkstan ilçelege yardäm itkän. Regnum mäğlümat agentlığı xäbär itüençä, Üzbäkstan tışqı eşlär ministrlığı wäkile, älege 12 keşeneñ kire qaytu möräcäğäte qaralğan häm alarnıñ Ändicandağı terror ğämällärenä qatnaşı bulmağanı açıqlanğan, alarnıñ urlanıp ildän çığarıluı isbatlanğan, digän.
Qaçaqlarnıñ berse, Azatlıq radiosınıñ üzbäk redaksiäsenä, üzbäk iminlek komitetı qaçaqlarnıñ iminlegenä ışandırdı , dip xäbär itte.
Human Rights Watch keşe xoquqları oyışmasınıñ elekke Taşkent bülekçäse başlığı Allison Gill, bu tör garantiälärgä ışanmıy. 1999nçı yılda Taşkent şartlawlarında şiklänelgän keşelär kire Taşkentqa qaytqaç, räsmilär wäğdälärenä qaramastan, xökem itelde häm törmägä utırdı, dip iskä ala Gill:
"Üzbäk xökümäteneñ öylärenä qaytqan Ändican qaçaqlarına yarlıqaw belderüenä min şiklänep qarıym. Bu qapqanğa elägü bulır dip qurqam. Tuğan ileñne taşlap kitü – qotoçqıq eş. Çit ildä yäşäw bik awır. Älbättä, alarnıñ qaytasıları kilä. Bolarnı añlıy alsam da, bu xökümätkä niçek kemder ışana, şunı añlıy almıym."
Kire qaytuçılar sanı 12 keşe belän genä çiklänmäs kebek. Germaniädä yäşäwçe ber törkem üzbäk qaçaqları 27 yün könne prezident İslam Kärimovqa öygä qaytırğa röxsät sorap açıq xat cibärgän. Üzen Nasrullo dip tanıtqan bu keşe şularnıñ berse:
"Alla teläsä, ägär dä miña, qurıqma, qayt, ber naçar äyber dä bulmıy dip äytsälär min ışanıp qaytaçaqmın. Kire eşemä qaytaçaqmın alla teläsä. Üz ilemdä , üz xalqım arasında bulasım kilä. Min alar arasında bulırğa tieş."
Ändicanda yäşäwçe keşe isä qaytuçılarğa şaqqata:
"Min alarnı niçek añlarğa da belmim. Ändicanda qan qoyış buldı, üzbäk xalqı ğazap çigä, oppozisiä äğzaläre ezärleklänä. Ändicandağı qan qoyıştan soñ keşelär qaçıp kitte. Xäzer yarlıqaw sorap kire qaytırğamı? Bötenläy añlamıym."
Qaçaqlarnıñ Üzbäkstanğa qaytuı – xalıqara oyışmalarnıñ Ändicandağı xällärgä qaraşın üzgärtmiäçäk. Könbatış illäre Üzbäkstan xökümäten Ändicandağı tınıç uram cıyının köç bastıruda ğäyepläp çıqqan ide.
Üzbäk räsmiläre, bäreleşlärdä 187 keşe, alarnıñ kübese – çittän yallanğan terrorçılar, häläk buldı, dip beldersä, şaxitlär häm bäysez çığanaqlar, ul könnärdä meñgä yaqın keşe ülde, alar arasında balalar häm xatın-qızlar bar, dip xäbär itte.
BMOnıñ qaçaqlar idaräse Qırğızstan häm Qazaxstandağı üzbäk qaçaqlarına yardäm itä. Qaçaq statusı alularına qaramastan, 4 üzbäk qaçağı Qırğızstan törmäsendä utıra. Üzbäk räsmiläre alarnı kire Üzbäkstanğa qaytarunı taläp itä. Qayberäwlärne Üzbäk milli iminlek xezmäte urlap qaytarğan, dip xäbär itelä. Qırğızstanda sıyınu sorağan Ändicandağı keşe xoquqları wäkile İsroil Xoldorov turında inde atnağa yaqın xäbär yuq, anıñ qayda bulğanı bilgesez.
17 yül, düşämbe könne, Human Rights Watch oyışması Yevropa Berlegen üzbäk qaçaqlarınıñ iminlegen saqlarğa çaqırdı. Belderüdä, "üzbäk qaçaqlarına Üzbäkstanda xökem itelü häm ezärleklänü yanıy" dielgän.
Alsu Qormaş