Latifa Äfğan xärbi hawa köçlärendä berdän-ber xatın-qız oçuçı bulıp qaldı. Ämma ul da, ber tuğan señleseneñ ülemennän soñ, Lailumağa yardäm itmägän xärbi citäkçelekkä protest yözennän eşennän kitergä qarar birde.
36 yäşlek Lailuma ber nindi suğışta tügel, ä 17 yül könne Qabulnıñ Rabia Balxi bala tudıru yortında sabıyı dönyağa kilgäç ber-niçä minuttan soñ ülgän. Anıñ ğailäse, Äfğan xärbi köçlär başlığı, general-mayor Möhämmäd Däwran, xatın yökle bulğanda uq anıñ problemalarına kübräk iğtibar birergä tieş ide, dip sanıy. Lailumanıñ bertuğan tağın ber señlese, üz isemen äytergä telämäde, ämma Azatlıq radiosına ğailäneñ bu mäsälägä qaraşın citkerde:
"Min xärbi citäkçeneñ apamnı däwalanırğa çit ilgä cibärüen telägän idem. Närsä, ul aña layıq tügel ideme? Başlıq üze başı awırtsa da, küze awırtsa da çit illärgä bara, ay sayın, yıl sayın. Min Däwrannı – üz xezmätkären çit ilgä cibärüen telägän idem."
Azatlıq xäbärçese general Däwranğa möräcäğät itep qarağan, ämma xärbi citäkçe söyläşüdän baş tartqan.
Qabulnıñ bala tudıru yortı tabibı Maroof Saame, Lailumanıñ ğömeren saqlap qalıp bula ide, dide:
"Qızğanıçqa qarşı, Lailumanıñ qanı – siräk oçrıy torğan – tiskäre rezus-faktor töre ide. Bu tör qan Äfğanstannıñ qan saqlağıçında yuq diärlek. Tuğannarı anı yäşätergä tırışsa da, bez anıñ öçen kiräk bulğan qannı taba almadıq. Operasiä öçen ber genä qapçıq qan bar ide, kiçkä taba tuğannarı tağın berne tabıp kiterde. "
Lailuma – küp qan yuğaltudan häm yuğarı qan basımınnan ülgän.
Bu ülem – Äfğanstanda bala tapqanda äle dä xatın-qızlarnıñ bik küp ülüeneñ – qıçqırıp torğan misalı. Dönyağa kilgän ber meñ sabıynıñ 16sı – tumıştan uq änisez qala. Äfğanstannıñ sälämätlek saqlaw ministrlığı, bu san qayber vilayätlärdä tağın da yuğarıraq, meñ balağa 60 xatın-qız ülgän töbäklär bar, dip belderä. BMOnıñ balalar idaräse UNİCEF – Äfğanstandağı bu xälne – dönyada äle dä iğtibarğa alınmağan iñ zur sälämätlek probleması dip sanıy.
Äfğanstanda tabiplar yardämenä moxtac xatın-qızlar medetsina üzäklärenä barıp citä almıy, çönki yullar naçar häm wazğiät tınıç tügel. Xattä Qabulda da zamança cihazlar citmi.
Ämma, Dönya Sälämätlek Saqlaw Oyışmasınıñ Qabuldağı bülekçäse xäbär itüençä, boları da iñ zur problema tügel. İñ awırı – Äfğanstanda xatın-qızlarğa bulğan qalıplaşqan qaraş, irläreneñ tabiplarğa kürenergä röxsät itmäwe.
Lailuma ilneñ tönyaqkönçığışında Faryab vilayätendä tuıp, 20 yäşe tulğanda inde Äfğanstannıñ xärbi unibersitetın tämamlağan häm borılaqlarda oçqan bulğan. Taliban xakimiättä çaqta ul ber ni eşli almıyça öyendä utırğan.
Taliban xakimiättän bärep töşerelgäç Lailuma yañadan yaratqan eşenä qaytqan, hawada ul barlığı 960 säğat uzdırğan.
Citäkçelärneñ berse bulğan, general Abdul Wahab Wardaq, Lailumanı – Äfğan tarixına kererdäy şäxes dip iskä aldı:
"Lailumanıñ üleme xärbi hawa köçlärebez öçen – zur yuğaltu. Lailuma – belemle häm aqıllı oçuçı ide. Äfğan xärbi hawa köçläre anıñ belän bik ğorurlana, bez anı ber qayçan da onıtmayaçaqbız."
Tuğannarı süzlärenä qarağanda, Lailuma, hawa köçlärendäge xatın-qızlarnıñ Qabuldağı räsmilär tarafınnan qabul itelüen telägän. Ämma prezident Qarzai kürşe Paqstanda oçuçı xatın-qızlarnıñ eşen xuplağan ber mäldä, üz ilendä şundıy xatın-qızlar bulunı tanırğa da telämägän:
"Lailumanıñ prezident Hamid Qarzai belän oçraşası kilgän ide. Ämma qızğanıçqa qarşı oçraşa almadı. Qarzai xökümätendä anı ber keşe dä sanğa suqmadı. Alar anı çit ilgä däwalanırğa cibärergä tieş ide," dide Lailumanıñ tuğanı Mohammäd Qasim.
Lailuma ülgänçe dönyağa saw-sälämät qız bala kiterde, ämma qızın qulğa alu tügel, yözen dä kürmi ülep kitte.
Alsu Qormaş
36 yäşlek Lailuma ber nindi suğışta tügel, ä 17 yül könne Qabulnıñ Rabia Balxi bala tudıru yortında sabıyı dönyağa kilgäç ber-niçä minuttan soñ ülgän. Anıñ ğailäse, Äfğan xärbi köçlär başlığı, general-mayor Möhämmäd Däwran, xatın yökle bulğanda uq anıñ problemalarına kübräk iğtibar birergä tieş ide, dip sanıy. Lailumanıñ bertuğan tağın ber señlese, üz isemen äytergä telämäde, ämma Azatlıq radiosına ğailäneñ bu mäsälägä qaraşın citkerde:
"Min xärbi citäkçeneñ apamnı däwalanırğa çit ilgä cibärüen telägän idem. Närsä, ul aña layıq tügel ideme? Başlıq üze başı awırtsa da, küze awırtsa da çit illärgä bara, ay sayın, yıl sayın. Min Däwrannı – üz xezmätkären çit ilgä cibärüen telägän idem."
Azatlıq xäbärçese general Däwranğa möräcäğät itep qarağan, ämma xärbi citäkçe söyläşüdän baş tartqan.
Qabulnıñ bala tudıru yortı tabibı Maroof Saame, Lailumanıñ ğömeren saqlap qalıp bula ide, dide:
"Qızğanıçqa qarşı, Lailumanıñ qanı – siräk oçrıy torğan – tiskäre rezus-faktor töre ide. Bu tör qan Äfğanstannıñ qan saqlağıçında yuq diärlek. Tuğannarı anı yäşätergä tırışsa da, bez anıñ öçen kiräk bulğan qannı taba almadıq. Operasiä öçen ber genä qapçıq qan bar ide, kiçkä taba tuğannarı tağın berne tabıp kiterde. "
Lailuma – küp qan yuğaltudan häm yuğarı qan basımınnan ülgän.
Bu ülem – Äfğanstanda bala tapqanda äle dä xatın-qızlarnıñ bik küp ülüeneñ – qıçqırıp torğan misalı. Dönyağa kilgän ber meñ sabıynıñ 16sı – tumıştan uq änisez qala. Äfğanstannıñ sälämätlek saqlaw ministrlığı, bu san qayber vilayätlärdä tağın da yuğarıraq, meñ balağa 60 xatın-qız ülgän töbäklär bar, dip belderä. BMOnıñ balalar idaräse UNİCEF – Äfğanstandağı bu xälne – dönyada äle dä iğtibarğa alınmağan iñ zur sälämätlek probleması dip sanıy.
Äfğanstanda tabiplar yardämenä moxtac xatın-qızlar medetsina üzäklärenä barıp citä almıy, çönki yullar naçar häm wazğiät tınıç tügel. Xattä Qabulda da zamança cihazlar citmi.
Ämma, Dönya Sälämätlek Saqlaw Oyışmasınıñ Qabuldağı bülekçäse xäbär itüençä, boları da iñ zur problema tügel. İñ awırı – Äfğanstanda xatın-qızlarğa bulğan qalıplaşqan qaraş, irläreneñ tabiplarğa kürenergä röxsät itmäwe.
Lailuma ilneñ tönyaqkönçığışında Faryab vilayätendä tuıp, 20 yäşe tulğanda inde Äfğanstannıñ xärbi unibersitetın tämamlağan häm borılaqlarda oçqan bulğan. Taliban xakimiättä çaqta ul ber ni eşli almıyça öyendä utırğan.
Taliban xakimiättän bärep töşerelgäç Lailuma yañadan yaratqan eşenä qaytqan, hawada ul barlığı 960 säğat uzdırğan.
Citäkçelärneñ berse bulğan, general Abdul Wahab Wardaq, Lailumanı – Äfğan tarixına kererdäy şäxes dip iskä aldı:
"Lailumanıñ üleme xärbi hawa köçlärebez öçen – zur yuğaltu. Lailuma – belemle häm aqıllı oçuçı ide. Äfğan xärbi hawa köçläre anıñ belän bik ğorurlana, bez anı ber qayçan da onıtmayaçaqbız."
Tuğannarı süzlärenä qarağanda, Lailuma, hawa köçlärendäge xatın-qızlarnıñ Qabuldağı räsmilär tarafınnan qabul itelüen telägän. Ämma prezident Qarzai kürşe Paqstanda oçuçı xatın-qızlarnıñ eşen xuplağan ber mäldä, üz ilendä şundıy xatın-qızlar bulunı tanırğa da telämägän:
"Lailumanıñ prezident Hamid Qarzai belän oçraşası kilgän ide. Ämma qızğanıçqa qarşı oçraşa almadı. Qarzai xökümätendä anı ber keşe dä sanğa suqmadı. Alar anı çit ilgä däwalanırğa cibärergä tieş ide," dide Lailumanıñ tuğanı Mohammäd Qasim.
Lailuma ülgänçe dönyağa saw-sälämät qız bala kiterde, ämma qızın qulğa alu tügel, yözen dä kürmi ülep kitte.
Alsu Qormaş