Rusiä matbuğatı ber tawıştan, Qadırov Çeçnäne suğıştan soñ tözekländerde, dip yazıp çıqtı. Ämma Tönyaq Kavkaznı arqılı-buylı yörep çıqqan jurnalist Anna Politkovskaya, Azatlıq radiosınıñ Tönyaq Kavkaz redaksiäsenä birgän äñgämäsendä, Mäskäwneñ Qadırov qılanışlarına tüzemlege citmi başladı inde, Groznyğa kilgän ministrlar aña üz üzen tıynağraq totırğa quştı, dip belderde. Şulay uq Politkovskaya süzlärenä qarağanda, Çeçnädäge tärtip saqlaw köçläreneñ qayber bülekläre Äxmät-Xaci Qadırov iseme belän atalğan fondqa aylıq xezmät xaqlarınnan niçäder protsent aqçaların küçerüdän häm Ramzanğa tuğrı bulu turında ant kiterüdän baş tartqan. Bu tärtipne Ramzan Qadırov ätise ülgäç başlatqan ide.
Qadırov üze dä mäğlümat çaralarında kürenä. Uzğan atnada ğına "Nezavsimaya gazetağa" birgän äñgämäsendä ul respublika başlığı bulırğa äzer tügellege turında beldergän ide. Ğömümän, Qadırov imeş säyäsättän kitergä teläk beldergän. Mäskäwdäge Carnegie Üzäge ğalime Aleksei Malaşenko, Mäskäw Qadırovnı yırağraq cibärergä mömkin, digän farazların belderde. Äytik, anı İslam Konferensiäse Oyışmasında Rusiäneñ daimi äğzase itep bilgeli alalar. Ämma, äytüemçä, bu barı tik farazlar ğına.
1 sintäberdä Alu Alxanovnıñ Çeçnä prezidentı bulıp saylanuına 2 yıl tula. Konstitusiä nigezendä anıñ tağın 2 yılı bar, häm xattä tağın ber möddätkä saylanu xoquqı bar.
Alxanov 10 kön elek kötelmägän ber adım yasadı. Ul monı – Qadırovnı ışanıçlı keşe bulmağanın kürsätü öçen yasağanmı, ällä üzeneñ prezident urınınnan kitüen kiçekterü öçenme – busı bilgesez. Ber genä äyber mäğlüm, belgeçlär Alxanov bu eşne Mäskäw belän kileşep başqarğan dip sanıy. Süz menä närsä turında: 11 avgust könne Alxanov Çeçnäneñ İminlek Şurasın – "İqtisadi häm Sosial İminlek" Şurası itep üzgärtü turında färman çığardı. Şuranıñ maqsatı – respublikada keşe xoquqları, qanun häm tärtip saqlawnı küzätü, şulay uq cirle xökümät belän federal agentlıqlar arasındağı mönäsäbätlärne kontrol itü bulaçaq. Bu ölkälär barısı da moñarçı – Ramzan Qadırov qulında ide. 14 avgust könne "Nezavisimaya gazetağa" Alxanov, tärtip saqlawçılar rişwätçelekkä qarşı ber nindi dä çaralar kürmi, dip beldergän ide. Şura sekretare itep prezident 2004nçe yılda üzeneñ saylaw kampaniäse başlığı German Voknı bilgeläde. Qadırov isä bu üzgäreşlär häm bilgelänülär turında aldan xäbärdar bulmağanına zarlandı.
Alxanov belän Qadırov arasındağı bu qarşılıqlarnı Rusiä matbuğatı da yaqtırtıp bara. "Nezavisimaya gazeta"nıñ bügenge sanında, kilep çıqmağan sensasiä turında yazılğan. Uzğan atnanıñ comğa könendä premyer-ministrnıñ matbuğat xezmäte - respublikadağı ğısyançılar başlığı Doku Umarovnı birerlergä çaqırğan belderü taratqan. 15 minut ta ütmägän, Çeçnä xökümäteneñ matbuğat wäkile Lema Gudayev, İnterfax mäğlümat agentlığına, Umarov Gudermes şähärendä Qadırovnıñ şäxsän üzenä birelgän häm qoral taşlağan dip beldergän.
İçkeriä prezidentı, suğışçılar yulbaşçısı Doka Umarovnıñ, prezident Alaxanovqa tügel, ä premyer Qadırovqa barıp birelüe – döres bulğan bulsa – bu Qadırov öçen bik zur uñış bulğan bulır ide. Ämma süz biredä Umarovnıñ ber tuğan abıysı Äxmäd turında bara. Äxmäd Umarov birelgän.
Sintäber başında Çeçnä konstitusiäse federal normalarğa yaraqlaştırılaçaq, annan prezidentnı xalıq saylıy digän maddä alınaçaq. Qayber deputatlar, prezidentnı xakimiättäge partiä täqdim itsen digän üzgäreş kerteler dip ömetlänä. Xakimiättä – Berdäm Rusiä, ä anıñ cirle büleçkäse räise – Ramzan Qadırov.
Alsu Qormaş
Qadırov üze dä mäğlümat çaralarında kürenä. Uzğan atnada ğına "Nezavsimaya gazetağa" birgän äñgämäsendä ul respublika başlığı bulırğa äzer tügellege turında beldergän ide. Ğömümän, Qadırov imeş säyäsättän kitergä teläk beldergän. Mäskäwdäge Carnegie Üzäge ğalime Aleksei Malaşenko, Mäskäw Qadırovnı yırağraq cibärergä mömkin, digän farazların belderde. Äytik, anı İslam Konferensiäse Oyışmasında Rusiäneñ daimi äğzase itep bilgeli alalar. Ämma, äytüemçä, bu barı tik farazlar ğına.
1 sintäberdä Alu Alxanovnıñ Çeçnä prezidentı bulıp saylanuına 2 yıl tula. Konstitusiä nigezendä anıñ tağın 2 yılı bar, häm xattä tağın ber möddätkä saylanu xoquqı bar.
Alxanov 10 kön elek kötelmägän ber adım yasadı. Ul monı – Qadırovnı ışanıçlı keşe bulmağanın kürsätü öçen yasağanmı, ällä üzeneñ prezident urınınnan kitüen kiçekterü öçenme – busı bilgesez. Ber genä äyber mäğlüm, belgeçlär Alxanov bu eşne Mäskäw belän kileşep başqarğan dip sanıy. Süz menä närsä turında: 11 avgust könne Alxanov Çeçnäneñ İminlek Şurasın – "İqtisadi häm Sosial İminlek" Şurası itep üzgärtü turında färman çığardı. Şuranıñ maqsatı – respublikada keşe xoquqları, qanun häm tärtip saqlawnı küzätü, şulay uq cirle xökümät belän federal agentlıqlar arasındağı mönäsäbätlärne kontrol itü bulaçaq. Bu ölkälär barısı da moñarçı – Ramzan Qadırov qulında ide. 14 avgust könne "Nezavisimaya gazetağa" Alxanov, tärtip saqlawçılar rişwätçelekkä qarşı ber nindi dä çaralar kürmi, dip beldergän ide. Şura sekretare itep prezident 2004nçe yılda üzeneñ saylaw kampaniäse başlığı German Voknı bilgeläde. Qadırov isä bu üzgäreşlär häm bilgelänülär turında aldan xäbärdar bulmağanına zarlandı.
Alxanov belän Qadırov arasındağı bu qarşılıqlarnı Rusiä matbuğatı da yaqtırtıp bara. "Nezavisimaya gazeta"nıñ bügenge sanında, kilep çıqmağan sensasiä turında yazılğan. Uzğan atnanıñ comğa könendä premyer-ministrnıñ matbuğat xezmäte - respublikadağı ğısyançılar başlığı Doku Umarovnı birerlergä çaqırğan belderü taratqan. 15 minut ta ütmägän, Çeçnä xökümäteneñ matbuğat wäkile Lema Gudayev, İnterfax mäğlümat agentlığına, Umarov Gudermes şähärendä Qadırovnıñ şäxsän üzenä birelgän häm qoral taşlağan dip beldergän.
İçkeriä prezidentı, suğışçılar yulbaşçısı Doka Umarovnıñ, prezident Alaxanovqa tügel, ä premyer Qadırovqa barıp birelüe – döres bulğan bulsa – bu Qadırov öçen bik zur uñış bulğan bulır ide. Ämma süz biredä Umarovnıñ ber tuğan abıysı Äxmäd turında bara. Äxmäd Umarov birelgän.
Sintäber başında Çeçnä konstitusiäse federal normalarğa yaraqlaştırılaçaq, annan prezidentnı xalıq saylıy digän maddä alınaçaq. Qayber deputatlar, prezidentnı xakimiättäge partiä täqdim itsen digän üzgäreş kerteler dip ömetlänä. Xakimiättä – Berdäm Rusiä, ä anıñ cirle büleçkäse räise – Ramzan Qadırov.
Alsu Qormaş