2006nçı yılda dönyada 82 jurnalist üterelgän. Alar arasında 9zı – xatın-qızlar. Parijda urnaşqan "çiklärne tanımawçı xäbärçelär" oyışması da 8 martta xatın-qızlar könen bilgeliäçäk. Ämma bäyräm itmiäçäk. Bu könne oyışma üz wazifaların ütägändä irekle fiker beldergännäre öçen häläk bulğan xanımnarnı iskä alaçaq. Üz hönärlärennän ziyan kürgän xatın-qız jurnalistları sanınıñ artuın – oyışma wäkile Jean Francois Juillard menä niçek añlattı:
"Torğan sayın kübräk xatın-qızlar qurqınıç eşlär eşli, tikşerülär uzdıra, yäşeren mäğlümatlär kemgäder oşamasqa mömkin."
Xisapta kiterelgän qayber isemnär sezgä dä yaxşı tanış, xörmätle tıñlawçılar. Rusiäneñ Çeçnä säyäsäten tikşergän häm ul turıda açıq itep yazğan, uzğan yıl Mäskäwdä üterelgän jurnalist Anna Politkovskaya, Törkmänstan törmäsendä ülgän Azatlıq radiosı xäbärçese Ogulsapar Moradova. Moradovanı Törkmän Helsinki Keşe Xoquqları Fondı başlığı Tacigöl Begmedova menä niçek iskä aldı:
"Törkmänstan xalıqları xaqına ul böten törkmän cämğiäten basqan qurqu xisen ciñep, keşe xoquqların yaqlaw eşen başladı. Mäğlümat çaraları ezärleklängän waqıtta da ul jurnalism belän şöğellände. Anıñ ul ğämälläre – wazğiätkä niçek tä bulsa täsir itü häm Törkmänstan xalqına, tormışta äwzemräk bulu kiräklegen añlatu omtılışı ide."
Ğiraqta häm İranda da urlanğan, törmädä totılğan yäki üterelgän xatın-qız jurnalistlar bar. Üzbäkstanda, 2005nçe yılğı Ändican xälläre turında yazğan jurnalist Ümidä Niyazova xäzer törmädä utıra, aña 10 yıl törmä yanıy.
"Çiklärne tanımawçı xäbärçelär" oyışması – süz häm matbuğat iregen yaqlawçı xökümättän bäysez oyışmalarnıñ eşenä dä zur bäyä birä. Alarnıñ wäkilläre arasında Törkmänstan belän eşlägän Tacigöl Begmedova, Qazaxstanda Rozlana Taukina, Belorusta Janna Litvina häm başqalar...
Xatın-qız xäbärçelärneñ xökümätlär tarafınnan ezärleklänüen beterü öçen nişlärgä? Parijda urnaşqan oyşma wäkile Juillard süzlärenä qarağanda, cämğiätne yaqlaw eşen üz östenä xökümätlär alırğa tieş:
"Bik küp illärdä xatın-qız jurnalistlar polisiä yäki räsmilärdän yaqlaw sorıy, ämma moña cawap almıy."
"Çiklärne tanımawçı xäbärçelär" oyışması xatın-qızlarğa ber könne genä tügel, tulı ber yılnı bağışlağan. Çaralarnıñ maqsatı – xatın-qızlarğa qarşı köç qullanunı tuqtatu.
Alsu Qormaş
"Torğan sayın kübräk xatın-qızlar qurqınıç eşlär eşli, tikşerülär uzdıra, yäşeren mäğlümatlär kemgäder oşamasqa mömkin."
Xisapta kiterelgän qayber isemnär sezgä dä yaxşı tanış, xörmätle tıñlawçılar. Rusiäneñ Çeçnä säyäsäten tikşergän häm ul turıda açıq itep yazğan, uzğan yıl Mäskäwdä üterelgän jurnalist Anna Politkovskaya, Törkmänstan törmäsendä ülgän Azatlıq radiosı xäbärçese Ogulsapar Moradova. Moradovanı Törkmän Helsinki Keşe Xoquqları Fondı başlığı Tacigöl Begmedova menä niçek iskä aldı:
"Törkmänstan xalıqları xaqına ul böten törkmän cämğiäten basqan qurqu xisen ciñep, keşe xoquqların yaqlaw eşen başladı. Mäğlümat çaraları ezärleklängän waqıtta da ul jurnalism belän şöğellände. Anıñ ul ğämälläre – wazğiätkä niçek tä bulsa täsir itü häm Törkmänstan xalqına, tormışta äwzemräk bulu kiräklegen añlatu omtılışı ide."
Ğiraqta häm İranda da urlanğan, törmädä totılğan yäki üterelgän xatın-qız jurnalistlar bar. Üzbäkstanda, 2005nçe yılğı Ändican xälläre turında yazğan jurnalist Ümidä Niyazova xäzer törmädä utıra, aña 10 yıl törmä yanıy.
"Çiklärne tanımawçı xäbärçelär" oyışması – süz häm matbuğat iregen yaqlawçı xökümättän bäysez oyışmalarnıñ eşenä dä zur bäyä birä. Alarnıñ wäkilläre arasında Törkmänstan belän eşlägän Tacigöl Begmedova, Qazaxstanda Rozlana Taukina, Belorusta Janna Litvina häm başqalar...
Xatın-qız xäbärçelärneñ xökümätlär tarafınnan ezärleklänüen beterü öçen nişlärgä? Parijda urnaşqan oyşma wäkile Juillard süzlärenä qarağanda, cämğiätne yaqlaw eşen üz östenä xökümätlär alırğa tieş:
"Bik küp illärdä xatın-qız jurnalistlar polisiä yäki räsmilärdän yaqlaw sorıy, ämma moña cawap almıy."
"Çiklärne tanımawçı xäbärçelär" oyışması xatın-qızlarğa ber könne genä tügel, tulı ber yılnı bağışlağan. Çaralarnıñ maqsatı – xatın-qızlarğa qarşı köç qullanunı tuqtatu.
Alsu Qormaş