Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiäneñ iqtisadi xäle älegä yaxşı, kiläçäge – bilgesez


Rusiädä çit il investitsiäneñ artuı häm ekonomik üseş säbäple, bu atnada aksiälärneñ bäyäse dä kütärelde. Yukos mäsäläse häm anıñ xucası Mixail Xodorkovskiynıñ törmägä xökem itelüe investorlarnıñ ışanıçın qaqşatqan ide. Politik säbäplärdän Xodorkovskiynıñ qulğa alınuı, Rusiädä xosusi milekçelek xoquqın qısunı işarä itä digän borçılu tuğan ide. Çit il investitsdiäse artsa da, xökümät iğlan itkän sannar ilneñ eçendä ekonomikağa ışanıçnıñ kimi baruın kürsätä. Çit ilgä kapital çığaru artqan.

Rusiägä , bigeräk tä Mäskävgä kapital salu artsa da, cirle kapital salu kimegän häm çit ilgä aqça çığaru artqan. Rusiägä şik Yukos mäsäläse häm Xodorkovskiynı qulğa alu belän tuğan ide. Ekonomik Xezmätätşlek hşm täräqqiät oyışmasınıñ iyün ayındağı xisabında qısqaça alğanda mondıy fiker belderlgän. İminlek xezmätläre, prokuratura häm militsiä säyäsiläşkän häm alar federal yäisä regional xakimiätlär belän konfliktqa kergän eşquarlarğa qarşı yış qına qullanıla. Monnan berençe zian käsepkä kilde. Mäskävdäge Brunsvik UBSnıñ ekonomistı Al Breach radiobız xäbärçesenä Xodorkivskiy mäsäläsennän kilgän ziannıñ ähämiäten kimetep bulmıy digän.

Audio

"Ul fäciğäle buldı häm anıñ täsire ozın möddätle bulaçaq. Çönki monıñ öçen cavaplılar äle dä xakimiättä. Qanunnıñ säyäsätkä buysındırılğanı açıq häm milekçelek xoquqı da bilgesez. Milekçelek xoquqı anıq tügel."

Şulay da qayber närsälär üzgärä. Yukos mäsäläsenä qaramastan, nefte industriäsendä 2004-nçe yılda üseş 8 protsent , milli tulay produksiädä üseş 7 böten unnan ber protsent buldı. Bolar häm çit il investitsiäsenneñ artuı, qayberävlärdä Rusiädä Yukos mäsäläse ütändä qaldı digän fiker tudırdı. Ekonomist Al Breach ekonomika sälämät digän fikerdä

Audio

"Bu yılda budjetta uñay saldı milli tulay produksiäneñ 5 prostentın täşkil itäçäk. Barlı qillärdä budhjetta defitsit bulğanda Rusiänekendä uñay saldo. Xezmä xaqları , tabış arta, eçke bazarda taläp artışı 8 protsent . Bu şaqqatırlıq makro vazğiät."

Işanıçnıñ artuında prezident Putinneñ Mart ayında dävlätneñ xosusi milekne tartıp aluı bulmayaçaq digän väğdä birüe säbäplärneñ berse bula ala. Şulay da şik-şöbhä äle dä bar. Döres çit il investitsiäse bar , läkin, anıñ miqdarı ul qädäre zur tügel häm Milli Tulay produksiäse üseçe dä kimi bara. Rusiä prezident Putinneñ 2012-nçe yılda Milli Tulay Produksiäneñ üseşe ike märtäbägä artırğa tieş digän maqsätkä ireşep bulmayaçaq kebek kürenä. Ekonomik täräqqiät häm sävdä ministere Gref, ägärdä üseştäge kimü protsesı tuqtalmasa küz aldında totılğan maqästkä ireşep bulmas dip kisätte. Şulay uq inflatsiäneñ bilgelängän 10 protsenttan uzep 13 protsentqa citüe dä mömkin. Mäskävdäge ressaisance Kapitalnıñ baş stretgiäçese Roland Nash salınğan eçke kapital da kimi dip belderä.

Audio

"Rusiägä çit il kapitalı kilä häm bu yaxşı xäbär. Läkin, cirle kapitalnı salu kimi bara. Şul säbäple finansqa qarap Rusiä ekonomikası çäçäk ata digän näticä çığarırğa yaramıy."

Ber vaqıtta Grefneñ mäğlümätlärenä kürä çit illärgä kapitalnıñ ağuı da artqan . Ul bu yılda 5 belän 7 miliard dolar arasında bulaçaq dip xisaplana. Rusiä budjetıda uñay saldoda ber miçkä neftneñ 60 dollar tiräsendä buluı töp rol uynıy. Prezident Putin artqan aqçanı Könbatışqa bulğan burıçnı tüläv öçen faydalanmaqçı. Läkin, bu ekonomik sistemanı yañaça tözü mömkinlegen ıçqındırunı añlata. Bälkim ul aqçanı cirle industriäne , eşläp çığaruın reformalau , moderenlaştıru öçen sarıf itü döreseräk bulır ide. Neftedän kilgän aqça kimesä närsä bulaçaq? Bu sorauğa beräv dä cavab birä almıy.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG