Bu atna başında Törkiädä kötelgän buldı. Konstitutsiä Mäxkämäseneñ 11 ağzası berdäm tawış belän xakimiättäge AK partiäne laisizmga qarşı buluda, yägni dinne däwlät eşlärennän ayırmawda ğäyepläp berdäm tawış belän xökem protsesın başlarğa digän qarar birde. Başprokurornıñ taläbe AK partiäne yabarğa häm anıñ 71 ağzasın säyäsi eşçänlektän tıyarga ide. Mäxkämäneñ barlıq 11 ağzası da şuşı taläpne rastlagan buldı. Tik prezident Günle dä säyäsästtän tıyu taläbe berdäm tawış belän tügel, ä dürtkä cide tawış belän qabul itelde. Bu qarar AK partiägä dä belderelde. Xäzer alarnıñ üzlären aqlayaçaq dällilärne Mäxkämägä tapşıru öçen ber ay möddäte bar. Bu xökem protsesı altı ayga suzılaçaq dip kötelä.
Asılda monnan ber ike ay elek parlamenttağı Kördlärneñ partiäse Demokratik Cämğiät Partiäse östennän dä yabu taläbe belän şul uq Konstitutsiä Mäxkämäsendä xökem protsesı başlanğan ide. Alarnıñ parlamentta 20 genä deputatı bar häm alar kördçelek yasap ilne bülü ğäyebe belän xökemgä tartılalar. Läkin şuşı xökem protsesı başlanğaç kem dä diärlek “säyäsi partiälärne yabu demokratiägä qarşı” dip çıqmağan ide. Ä AK partiäne yabu taläbe quyılğaç isä “bu demokratiägä qarşı” digän şaw- şu quptı. Anıñ 550 urınlı parlamentta 340 deputatı bar. Dimäk xakimiättägenä tiyeşle demokratiä belän opozitsiädäge waq partiägä tiyeşle demokratiä başqaçaraq ikän. Şiksez AK partiäne yabu häm anıñ 71 ağzasın säyäsi eşçänlektän tıyu Törkiäneñ säyäsätenä zur orım bulır ide. Şul säbäple dä çit il mätbuğatı da Törkiädäge bu täräqqiätkä zur ähämmiät birä. 1-nçe Aprelda İngliz gazetası “The Guardian”da Stephen Kinzer:
“Premier Erdoğannıñ ( bu täräqqiätkä ) biräçäge iñ yaxşı cawap irekleklärne qısqan här törle qanunnı köçtän çığarunı yaqlawın belderü bulaçaq” dip yazdı.
31-nçe Martta isä “The Economist“ jurnalı “Törkiäneñ kiläçäge inde tağın da bilgesezräk” digän rubrika belän mäsälägä pessimistraq qaradı.
Jurnal “Mäqsat’ köçle Erdoğannı säxnädän töşerep laisizmnı yaqlawçılarnı qabat xakimiätkä menderü bula ala” dip yazıp çıqtı. Alman gazetası “Ғrankfurter Rundschau”da Gerd Höhler, “Partiäne tıyu tik problemanı östen genä yabu bulır” dip yazdı.
Livan gazetası “el- Sefir”dä isä jurnalist Möxämmäd Nurätdin problemağa başqa yağı belän qarağan. Ul, “AK partiä partiäne yaptırmas öçen referendum ütkärsä, bu yulı xärbi putçnı çaqırğan bulır ide” dip yaza.
İngliz telendä çıqqan başqa ber Livan gazetası “The Daily Star” isä mäsälägä pozetifraq qarıy häm “Törek säyäsi sistemanı probleması sivil yullar belän çişü sälätenä iä” dip yaza.
İnde AK partiä dä üz näwbätendä törle çaralar uylıy. Berençe bularaq prezident Gülne saylağanda häm universitetlarda xatın-qız studentlarnıñ baş yawlığı belän kerüwenä irek birgän konstitutsiä maddälären üzgärtkändä AK partiäne yaqlağan oppozitsiädäge Millätçe Xäräkät Partiäsen niçekter künderü yularlı ezlänäçäk. Çönki tağı ike ara kierenkeläşte. Konstitutsiäneñ tiyeşle maddälären üzgärtep säyäsi partiälärne yabunı qıyınlaştıru mäs`äläsendä referendumğa kitü dä küz aldında totıla. Tege yaqtan oppozitsiädäge iñ zur köndäş Comhuriät Xalıq Partiäse liderı Baykal da “yaña ber başlangıç kiräk” dip AK partiägä bögelüçänlek kürsätü ixtimalığına işarä itte.
Bu krizisnı AK partiä, köndäşlären islamçı politikalarınnan kire çigenüenä ışandıra alsa çişärgä mömkin bulır ide dip uylawçılar bar. Çönki ildäge säyäsi krizis ekonomik tormışqa tiskäre yoğıntı yasıy häm bolay da dönyaküläm krizis säbäple Törkiädä ekonomika yaxşığa barmıy. Qısqası bu täcribä Törkiädä ber säyäsi partiä “saylawçılarnıñ 47 protsentı miña tawış birde” dip kenä ilneñ qayber töp prinsipların üzgärtä alalmayaçağın kürsätte. Tabiği krizisnı çişü öçen başta AK partiäneñ taşlamalar yasawı şart. Yuğisä soñğı çitkä xärbilärneñ tıqşınu ixtimalı da yuq tügel.