►Tatar radiolarınıñ ölkän ağası ►Dürtöyledä “Tatarstan Yaña ğasır”nı qarıy almıylar ►Tatarlar Medvedevtan närsä kötä ►Tatar zıyalıları Räşit Wahapovnı iskä aldı ►Nurğälievne dä Kolesov yazmışı kötmäsme?
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Tatar radiolarınıñ ölkän ağası
Radio könendä Yaña ğasır, Tatar radiosı, Quray kebek FM-stansialäre konsertlar oyıştırıp, estrada cırların yañğıratıp bäyräm itte.
Tatarstan däwlät teleradiokompaniase Rusiäneñ VGTRK kompaniaseneñ filialına äylängännän soñ 80 yıllıq tarixı bulğan Tatarstan radiosı üzeneñ xezmät könnären häm hönäri bäyrämen niçek uzdıra soñ? 19 nçe ğasırnıñ axırda rus ğälime Popov, itälyän belgeçe Markoni häm dä çığışı belän serb - Amerika injenerı Nikola Tesla radionı yäki aña oxşağan elemtä çarasın uylap çığarğannan soñ bu cihaz şaqtıy üzgärde. Xäzer inde här kemneñ kesä telefonı aşa çıbıqsız radio meñnärçä çaqrımnar yalğap tora. Rusiädä Popovtan başqa uylap çığaruçılarnı yünläp belmilär häm çit il injenerlarnıñ bu eşkä qağılışın iskä alırğa yaratmıylar. Tatarlar 20nçe ğasırnıñ 30nçe yıllarda radio belän bik nıq mawığıp kitälär. Kürenekle cämäğät eşleklese häm yazuçı Şamil Usmanov Tatarstan radiosın üz qulların oyıştıra häm ğämälgä quya. Ä tatar radiosınıñ missiase härwaqıtta respublika ğına tügel, ä tirä yaq töbäklärdäge tatarlarğa xäbär citkerü buldı.
Tatarstan däwlät radiosınıñ çıbıqlı radioalğıçlar sisteması qısqara töşsä dä, ul Mäskäw qanatı astında eşläsä dä, ul barıber mäğlümat birüçe, ädäbi –dramatik tapşırular äzerläwçe radio bulıp qala. Anıñ üz tapşıruları könenä 5 säğätkä yaqın. Zamança yäş radiolar estrada, tuğan könnär belän qotlaw belän bik uñışlı şöğellänsä, konservativ ozın dulqınlı radio klassik radio wazıyfasın üti. Bäyrämne dä Şamil Usmanov uramında eşläwçe radioxezmätkärläre elekkeçä citdi ütkärdelär.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Tatarlar Medvedevtan närsä kötä
Medvedev tatar xalqı öçen närsä dä bulsa eşlärme?- digän sorawğa Qazandağı härkemneñ üz cawabı.
-Anı bit böten xalıq sayladı. Şulay bulğaç, böten xalıq öçen eşlärgä tieş. Alar bit süz birep ant itälär. Antında torırğa tieş. Tatarmı, urısmı, marimı, çuaşmı ayırırğa tieş tügel. Barlıq xalıqlar öçen dä eşlärgä tieş. Mäktäplär dä bulsın, pensiädägelärgä aqça da kübräk bulsın. Medvedevqa ışanıç bar.
-Tatar xalqı ni dä bulsa sorasa, kire qaqmas dip uylıym. Ä soramağan balağa imezlek birmilär bit.
-Menä Medvedev prezident, ä Putin “Berdäm Rusiä”neñ başlığı buldı. Minemçä, Medvedevnıñ üzennän ber närsä dä tormayaçaq. Böten ğämälen Putin süzen tıñlap eşläyäçäk. Tatar xalqınıñ bügenge xäle niçek bar şulay qalaçaq. Bernärsä dä üzgärmäyäçäk dip uylıym min.
-Pensiälärne arttırsa da yaxşı bulır ide. Menä 3600 sumğa yäşäp qarağız äle. Meñ yarımın fatir öçen tülibez. Aşarğa ike meñ genä qala. Yäşäw minimumına citkerep 5 meñ sum itsälär dä yarar ide.
-Tatar tele citärlek uqıtılmıy. Bez universitetta tatar mäktäplärendä belem birer öçen uqıybız. Bezne urısça uqıtalar. Tatarça fännär bik az. Mänfäğätlär qısıla. Tatarstan bulğaç iğtibar tatar telenä bulırğa tieş. Medvedevnıñ östälenä bu mäsälä quyıla qalsa, minemçä, bernärsä üzgärmäyäçäk.
-Tatarlarnı Rusiädä bik ük yaratıp betermilär. Medvedevneñ tatar xalqı öçen waq-töyäk eşläwe keşe aldında üzen kürsätüe genä bulaçaq. Tatar xalqın urıs xalqı kebek ük bertigez küräçäklär ikän, ul waqıtta urıs xalqın tübänsetü dip uylayaçaqlar alar. Tatarstanğa ayırım däwlät bulırğa kiräk dip uylıym min. Ämma Tatarstannı Rusiä üz eçendä qaldıru öçen tırışaçaq. Bez älegä bik tınıç töbäk bulıp sanalabız. Xäzer nik bezneñ aqça Rusiägä kitä, dip berkemneñ dä baş kütärep çıqqanı yuq. Bez bötenesenä xäzer riza bulıp barabız.
-Putin belän Medvedevnı ber törle qaraşlı keşelär dip uylıym. Şuña kürä, artıq bernärsä dä üzgärmäs. Ä ğömümän alğanda, tatar xaqınıñ mädäniätın bik kütärergä kiräk. Medvedev monı eşlärme, yuqmı, ansın äytergä ikelänäm.
-Putin niçek äytsä şulay bulaçaq.
-Niçek bulğan barsın da şulay qaldırır. Bälki, Qazanda 2013 yılda Universiadanı ütkärügä ireşü öçen yärdäm iter. Ämma ul xäl tatar öçen tügel, ä Qazan öçen kübräk faydası bulaçaq. Üzem Tatarstanda yäşim. Ämma tatarlarnıñ nindi problemaları bar ikänne dä belmim. Min yartılaş tatar.
-Ömettä. Putin üz yulı belän bardı. Nindi oyışmalar wäkile bulıp kilgänne beläsez. Medvedev ğälimnär näselennän çıqqan yürist. Rusiädäge demoqratik yünäleşne, bälki, alıp kitär dip ömet itäbez. Bezgä tatarlarğa xäzergä ömet itergä genä qala...
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Dürtöyledä “Tatarstan Yaña ğasır”nı qarıy almıylar
“Yaña ğasır” telekanalın Tatarstannıñ berdänber sputnik telekanalı bulğanğa anı Tatarstannan çittä yäşäwçelär dä qarıy ala. “Tatarstan Yaña ğasır” telekanalınıñ potensial auditoriase 10million tamaşaçı. Anda tapşuırular ike teldä, rus häm tatar tellärendä alıp barıla. Bigräk tä tatar telendä alıp barılğannarın Tatarstannan çittä yäşägän tatarlar bik sağınıp, härber tapşuıruın kötep ala. Häm Tatarstannan işetkän xäbärlär belän üzlären dä Tatarstanğa yaqın itep toyalar.
Ämma “Azatlıq”radiosına kilep ireşkän xäbärlärdä iärçen antennası buluğa qaramastan, menä inde ber yıl çaması “Tatarstan Yaña ğasır” telekanalın qarıy almawçılar bar ikän. Andıy xäbär bezgä Tatarstannıñ ut kürşese Başqortstannıñ Dürtöyle şähärennän kilep ireşte.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Tatar zıyalıları Räşit Wahapovnı iskä aldı
2008 yılnıñ 7 mayında tatar xalqınıñ böyek cırçısı Räşit Wahapovnıñ tuuına 100 yıl tuldı. Şul uñaydan, bu könne kürenekle mädäniät ähelläre tatar ziratında Räşit Wahapovnıñ qäberenä çäçäk saldı. Bu çaranı Wahapov isemendäge Tatar mädäniäte ictimağıy fondı oyıştırdı.
Räşit Wahapov 1908 yılnıñ 7 mayında Tübän Novğorod ölkäseneñ Qızıl Üktäber rayonı Aqtuq awılında mulla ğailäsendä tua. Ämma Stalin zamanında Räşitneñ ätise Wahap mulla atıp üterelä. “Xalıq doşmanı malayı” digän möher bulaçaq cırçı öçen bik tä awır ez, tirän cäräxät qaldırğan, ğömere buyı tınğılıq birmägän. 1941 yılnıñ may ayında Wahapov Tatar filarmoniasenä eşkä urnaşa. Häm ğömereneñ soñğı könnärenä qädär, 21 yıl däwamında, monda solist wazifasın başqara. Älbättä, bu yıllarda da tatar säxnäsendä küp kenä cırçılar icat itkän. Ämma Wahapov bertuqtawsız eşli, gel säxnä türendä, xalıq arasında bula. Çittä yäşäwçe millättäşlärebezgä dä tatar muzıkasınıñ moñın berençe bulıp Räşit Wahapov ireşterä.
Çärşämbe könne isä ber törkem tatar zıyalıları İske Tatar bistäsendäge tatar ziratına barıp, mäşhür cırçı Räşit Wahapov qäberen zıyarät qıldı. “Bolğar” mäçete imam-xatıybı İldus xäzrät Fäiz cırçı häm anıñ yaqınnarı ruxına Qor'än ayätlären uqıp ireşterde. Tatar zıyalıları isä Wahapov turında istälekläre belän urtaqlaştı.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Nurğälievne dä Kolesov yazmışı kötmäsme?
Tatar bulıp ta, tatarça belmägän Nurğäliev elekke prezident keşese sanala
Qazannan kitep Amur ölkäsendä eşläwçe türälärgä qarata cinayät eşe quzğatıluı turında ber söylägän idek inde. Bügenge köndä älege eş däwam itä.
Gubernator urınbasarı Güzäliä Minkina, ölkäneñ tözeleş ministrı Andrey Belov, gubernator Nikolay Kolesov törkemendä bulğan başqa citäkçelär dä xäzer Blagoveşçensk şähäre mäxkämäse qararı belän üz wazıyfalarınnan alınğan.
Citäkçelek, xalıq arasında da, Rusiä prezidentı Medvedev bulğannan soñ, küp kenä töbäk citäkçeläre almaşınaçaq digän xäbär taraldı.