"Сез Путин Русиясеннән читтә яшисез, сезгә дөреслекне кычкырып әйтү мөмкинлеге бирелгән. Идел-Урал республикаларында яшәүче ватандашлар әйтә алмаганны сез әйтә аласыз. Сез милли хакимиятләргә үткен сораулар да бирә аласыз", диелә мөрәҗәгатьтә.
Анда шулай ук Удмуртия, Мари Иле, Башкортстан, Мордовия, Татарстан, Чуашстан җитәкчелегең еш кына чит илләргә йөрүе искә алына. "Йөрсеннәр, алга киткән һәм ирекле дәүләтләрнең ничек яшәвен күрсеннәр, бу яхшы. Ләкин без, эмигрантлар, мондый очрашуларга битараф калабыз. Шунысы начар", дип яза "Азат Идел-Урал" вәкилләре.
Алар милли республикалар җитәкчелегенә берничә сорау бирергә чакыра:
Ни өчен табигый байлыклардан кергән акчаны елдан ел күбрәк итеп Мәскәү үзенә тартып ала? Ни өчен Идел-Урал республикаларына үз акчаларына җәйгән табыннан калдыклар гына кала?
Ни өчен республикаларның дәүләт телләренә басым дәвам итә. Мәктәпләрдә дәүләт телләре мәҗбүри укытылсын өчен безнең хакимиятләр ниләр эшләгән?
Ни өчен Казан җитәкчелеге татар телендә тулы белем бирерлек бер университет та төзи алмый, ә кешеләрнең ишек төпләрендә чүп яндыру корылмасы төзергә тели?
Башкортстан җитәкчелеге республиканың суверенитетын һәм икътисади ирекләрен саклап калыр өчен ниләр эшли? Башкорт телен үстерер өчен, яшьләрне Путин патриотлары түгел, Башкорстан патриотлары итеп тәрбияләр өчен соңгы елларда берәр нәрсә эшләнгәнме?
Ни өчен Мари Иле башлыгы мари милләтеннән була алмый? Ни өчен республика уңышка ирешә алмаган Бердәм Русия фиркасе әгъзалары өчен сынау полигонына әйләнде?
Удмуртия башлыгы Александр Бречалов республика хөкүмәте утырышларын инглиз телендә алып барырга әзер. Ә удмурт телендәге җыелышлар дөньяның кайсы илендә алып барылачак?
Ни өчен мәктәп укытучылары Чуашстаннан китә. Безнең балаларны кем укытачак?
Эрзя һәм мукшы телен Таллин университетларында укыталар, ни өчен үзебезнең республикаларда туган телләргә урын юк? Ни өчен Финляндиядәге берничә мең кешедән торган саам милләтенең хокуклары эрзә һәм мукшыларның үз республикаларындагы хокукларыннан күбрәк?
Мөрәҗәгать авторлары бу сорауларны чит илләрдәге очрашуларда, матбугат очрашуларында, алай да булмаса, пикетларда бирергә чакыра.
Күптән түгел Татарстан президенты Рөстәм Миңнеханов Женевага баргач, Швейцария татарлары татар телен Google Translate системына кертү мәсьәләсен карауны сорады. Миңнеханов шунда ук республиканың элемтә министрына бу эш белән шөгыльләнергә кушты. Ә бит Татарстанда бер төркем активистлар татар телен Google Translate-ка кертү эшен берничә елүк элек үк башлаган, дәүләт оешмаларына да ярдәм сорап мөрәҗәгать иткән иде. Ләкин ул вакытта аларга җавап булмады.
"Азат Идел-Урал" хәрәкәте турында 21 март Киевның "Главком" матбугат үзәгендә "Русиянең асаба халыкларын нәрсә көтә" дип аталган матбугат очрашуында игълан ителде.