Bu aralarda Tatarstan matbuğatında dini temalarğa yazmalar şaqtıy buldı. Mondıy mäqälälär tatar telendä genä tügel, xätta rus telle matbağalarda da dönya kürde. Soñğı aralarda mäğlümät çaralarınıñ dini mäs’älälär belän qızıqsınuı oçraqlı tügel. 20 fevral’ könne respublika möselmannarınıñ Diniä näzaräte räise, yaña möfti saylanaçaq. Älbättä inde, respublika matbuğatı şuşı temanı iğtibarsız qaldıra almadı. Yaña möfti bulıp kem saylanır, älege wazifağa saylanırğa teläüçe nämzätlär kem, alar xaqında törle belgeçlär ni uylıy – şuşı xaqta yazdı bu könnärdä Tatarstan gäcitläre. Äydägez äle alarda basılğan iñ qızıqlı yazmalar belän tanışıp kitik.
Şähri Qazan gäciteneñ 8 fevral’ sanında Bezgä nindi möfti kiräk digän külämle mäqälä dönya kürde. Anıñ avtorı – tatar xalqı Milli mäclese räise İldus Ämirxan. Üzeneñ yazmasında ul Tatarstannıñ Diniä näzaräte tarixı belän genä tanıştırıp qalmıy, ä ğomumän, respublikanıñ möstäqillek alğan yıllardağı tarixı xaqında da iskä ala, respublika möselmannarınıñ citäkçeläre turında yaza. Soñğı sigez yıllıqnı İldus Ämirxan menä niçek taswirlıy.
Tatarstan möselmannarı öçen sigezyıllıq berläşü çorı torğınlıq, riyalıq, rişwätçelek çorı ğına tügel, mörtätlek çorı da buldı. Meñnän artıq mäçet tözügä, yözlägän mädräsä, xätta universitet açuğa da qaramastan, 16 meñ möselman nasara dinen qabul itte, islam dinenä barı tik 4 meñ nasara küçte. Bu äle möstäqillekkä ireşkän Tatarstan şartlarında. Ä böten Rusiä buyınça qarasañ?!Avtor mäqäläsendä tatar ruxaniları turında da bik kisken fikerlär belderä. Şulay uq İldus Ämirxan Tatar milli universitetı, Tatar islam universitetları buldırılmadı, dini wä dönyawi mäğärif häm fän sistemasında eşlärgä sälätle ilahi, dönyawi belemgä iä yuğarı, urta belemle belgeçlär äzerläw dä barıp çıqmadı, dip yaza.
Möftine saylawlarğa kilgändä isä, avtor menä nindi fikerdä tora.
Milli xäräkätneñ yaña kütäreleşe çorında möfti äçen iñ qulay zat – Ğabdulla xäzrät Ğaliullin. Çönki milli xäräkät yañadan kütärelmi torıp, dini xäräkät kütärelmäyäçäk. Köçle milli xäräkät bulmağanda türälär çikne belmi başlıy – alarnı näfes, qomsızlıq çire bili Bu xaqta İldus Ämirxan Şähri Qazan gäcitendä basılğan Bezgä nindi möfti kiräk digän mäqäläsendä yaza.
Rus telle matbuğatta da möftine saylaw teması iskä alındı. Vostoçnıy ekspressnıñ pänceşämbe sanında, mäsälän, şuşı mäs’älägä bağışlanğan yazma urın aldı. Zvezda Povolj’yanıñ 5 sanında da alda äytelgän Bezgä nindi möfti kiräk digän mäqälä urısça tärcemädä basılıp çıqtı. Basmanıñ şul uq sanında gäcitneñ baş möxärrire Räşit Äxmätov tä möfti saylawları xaqında yazdı. Yazmadan kürengänçä, Mintimer Şäymiev möfti häm Rusiä İslam universitetı rektorı wazifaların ber ük keşe başqaruın xuplamıy. Ä respublikanıñ Din eşläre Şurası citäkçese Rinat Näbiev isä, xäzerge möfti Ğosman İsxaqiınıñ eşçänlegen tänqitli ikän. Räşit Äxmätov süzlärenä qarağanda, İsxaqıy citäkli torğan İslam universitetınnan studentlar kitä, anda uqıtırğa däresleklär yuq, möftineñ ğäräp illäre belän tığız elemtäse arqasında älege uqu yortı radikal’ islam yulında tora, dip yazılğan ikän Rinat Näbievnıñ respublika citäkçelegenä yazğan beleşmäsendä. Anıñ qarawı, xäzerge möftine Möftilär Şurası räise Rawil Ğäynetdin yaqlıy ikän. Şulay itep, Tatarstan Diniä näzaräte räise wazifası öçen köräş şaqtıy qırıs bara. Ä köräşneñ näticäläre inde tiz arada bilgele bulaçaq.
Gölnaz İlgizär