3 yıl däwamında AQŞ prezidentı George Bush, Saddam Hösäinneñ küpläp üterü qoralları turında mäğlümatne – Ğiraqta suğış başlaw öçen küpertep kürsätelgänen yäşerep kilde. Ämma Aq Yortnıñ elekke kiñäşçese bu yalğan mäğlümatne dönyağa çığarırğa – George Bush üze ämer birde dip belderde. Bu yaña xäbärlär, respublikan partiäseneñ köz köne saylawlarda kongressnı üz kontrolendä qaldıru öçen köräşe sürätendä çıqtı.
Oppozosiädäge demokratlar prezidentnı yalğan söyläwdä ğäyepli. Bigräk tä Bushnıñ här çığışı sayın, yäşeren mäğlümatneñ matbuğatqa çığuın täñqitläwe häm monıñ öçen cawaçlı bulğan räsmilärne cäzalaw kiräk dip söyläwe... Menä misal öçen prezidentnıñ 2003nçe yılnıñ sintäberendä yasağan çığışınnan özek:
"Mäğlümatne taratuçı minem administrasiädä bulsa – anıñ kem ikänen beläsem kilä. Qanun bozğan keşe cäza alaçaq."
Ämma bu atnada 5 april könne iğlan itelgän mäxkämä xisabında, vise-prezident Dick Cheneynıñ elekke kiñäşçese süzläre kiterelgän. Anda ul Bush, Ğiraqta suğış başlawğa protest belderüçelärgä qarşı torır öçen küpläp üterü qoralları turındağı mäğlümatne "The New York Times" gazetı xäbärçesenä birergä quşqan digän. Lewis "Scooter" Libby isemle bu keşegä imeş bu xaqta Cheney üze xäbär itkän. Bu mäğlümatlär şul uq basmada dönya kürgän elekke amerikan ilçese Joseph Wilsonnıñ mäqäläsenä reaksiä bularaq bastırır öçen birelgän bulğan. İlçe, Ğiraqnıñ atom qoralı öçen Afrika illärennän uran satıp aluın tikşerergä Afrikağa baruı, ämma anda dälillär tapmawı turında yazğan bulğan. Üz mäqäläsendä Wilson – Ğiraqnıñ Afrikadan uran satıp aluı – zur şik astında, digän ide.
Libbyğa yalğan mäğlümat birüdä 5 törle ğäyepläw belderelgän häm anı yañadan mäxkämä eşe kötä.
New Yorktan demokrat senator Charles Schumer, pänceşämbe könne Bush häm Cheneynı yäşeren mäğlümatlärneñ dönyağa çığuına qatnaşı buluları turında söylärgä çaqırdı:
"İñ kimendä, prezident Bush häm vise-prezident Cheney, amerikan xalqına – mäğlümatneñ taraluına qatnaşı bulu-bulmawları turında añlatma birergä tieş. Alarnıñ moña xoquqı bulğanmı yuqmı? Yäisä bu prezidentnıñ xäzerge säyäsi ixtiyacların qänäğätländerü öçen genä eşlänä alğan eşme? "
Älegä qädär Aq Yort Libbinıñ tanıqlıq itüenä reaksiä kürsätmäde. Prezidentnıñ yäşeren mäğlümatne dönyağa çığaru wäkäläte bar. Ämma biredä – mäğlümatneñ nindi şartlarda çığuı turında soraw tua. Bu xäbär prezidentqa ber dä uñay tügel. Amerikan xalqı aldında Bushnıñ däräcäse töşkännän töşä bara. Bu atnada ul AP-İpsos oyışması tikşerenülärenä qarağanda, ğömerdä bulmağan iñ tübän däräcägä, 36 %qa töşkän. Bushnıñ tışqı säyäsäten dä amerikannarnıñ barı tik 40%tı xuplıy, Ğiraqtağı suğışnı 35% amerikan xalqı yaqlıy.
Ägär dä Bushnıñ abruyı töşüe – respublikan namzätlärgä dä täsir itsä, demokratik partiäsenä noyaber ayında kongress saylawlarında ciñügä yul açılaçaq. Kongressta küpçelekne demokratlar alsa, Ğiraq suğışın başlar öçen küpläp üterü qoralı turındağı mäğlümatlär häm alarnıñ dönyağa taraluın centekläp tikşerergä mömkinlek açıla ala.
alsu qormaş
"Mäğlümatne taratuçı minem administrasiädä bulsa – anıñ kem ikänen beläsem kilä. Qanun bozğan keşe cäza alaçaq."
Ämma bu atnada 5 april könne iğlan itelgän mäxkämä xisabında, vise-prezident Dick Cheneynıñ elekke kiñäşçese süzläre kiterelgän. Anda ul Bush, Ğiraqta suğış başlawğa protest belderüçelärgä qarşı torır öçen küpläp üterü qoralları turındağı mäğlümatne "The New York Times" gazetı xäbärçesenä birergä quşqan digän. Lewis "Scooter" Libby isemle bu keşegä imeş bu xaqta Cheney üze xäbär itkän. Bu mäğlümatlär şul uq basmada dönya kürgän elekke amerikan ilçese Joseph Wilsonnıñ mäqäläsenä reaksiä bularaq bastırır öçen birelgän bulğan. İlçe, Ğiraqnıñ atom qoralı öçen Afrika illärennän uran satıp aluın tikşerergä Afrikağa baruı, ämma anda dälillär tapmawı turında yazğan bulğan. Üz mäqäläsendä Wilson – Ğiraqnıñ Afrikadan uran satıp aluı – zur şik astında, digän ide.
Libbyğa yalğan mäğlümat birüdä 5 törle ğäyepläw belderelgän häm anı yañadan mäxkämä eşe kötä.
New Yorktan demokrat senator Charles Schumer, pänceşämbe könne Bush häm Cheneynı yäşeren mäğlümatlärneñ dönyağa çığuına qatnaşı buluları turında söylärgä çaqırdı:
"İñ kimendä, prezident Bush häm vise-prezident Cheney, amerikan xalqına – mäğlümatneñ taraluına qatnaşı bulu-bulmawları turında añlatma birergä tieş. Alarnıñ moña xoquqı bulğanmı yuqmı? Yäisä bu prezidentnıñ xäzerge säyäsi ixtiyacların qänäğätländerü öçen genä eşlänä alğan eşme? "
Älegä qädär Aq Yort Libbinıñ tanıqlıq itüenä reaksiä kürsätmäde. Prezidentnıñ yäşeren mäğlümatne dönyağa çığaru wäkäläte bar. Ämma biredä – mäğlümatneñ nindi şartlarda çığuı turında soraw tua. Bu xäbär prezidentqa ber dä uñay tügel. Amerikan xalqı aldında Bushnıñ däräcäse töşkännän töşä bara. Bu atnada ul AP-İpsos oyışması tikşerenülärenä qarağanda, ğömerdä bulmağan iñ tübän däräcägä, 36 %qa töşkän. Bushnıñ tışqı säyäsäten dä amerikannarnıñ barı tik 40%tı xuplıy, Ğiraqtağı suğışnı 35% amerikan xalqı yaqlıy.
Ägär dä Bushnıñ abruyı töşüe – respublikan namzätlärgä dä täsir itsä, demokratik partiäsenä noyaber ayında kongress saylawlarında ciñügä yul açılaçaq. Kongressta küpçelekne demokratlar alsa, Ğiraq suğışın başlar öçen küpläp üterü qoralı turındağı mäğlümatlär häm alarnıñ dönyağa taraluın centekläp tikşerergä mömkinlek açıla ala.
alsu qormaş