2006 yıl törle yubiley, istälekle datalarğa bik bay. Alarğa bağışlanğan tantanalı çaralar, kiçälär dä bik yış uza bıyıl Qazanda. Şularnıñ berse noyäber ayında da uzaçaq. Köz köne kompozitor häm cırçı Sara Sadıyqovanıñ tuuına yöz yıl tulaçaq. Tatarstannıñ xalıq artistçası, kürenekle kompozitor, cırçı Sara Sadıyqovanıñ tuuına 100 yıl tuluğa bağışlanğan töp çaralar ağımdağı yılnıñ oktäber – noyäber aylarında uzar dip kötelä.
Äytik, yubiley çaraları Çallı şähärendä Sara Sadıyqova isemendäge konsert zalında, kompozitornıñ tuğan yağı Apas rayonında da ütäçäk. Şunı äytergä kiräk, Sara Sadıyqova Qazanda tusa da, üzen Apas qızı dip sanıy ide. Noyäberdä isä Qazanda tantanalı zur kiçä uzaçaq. Tatar kitap näşriäte dä Sara Sadıyqova turında istäleklär kitabın näşer itärgä cıyına. Häm Sara Sadıyqovağa häykäle dä 1 noyäberdän dä qalmıy Qazannıñ İske tatar bistäsendäge danlıqlı Yunısov mäydanında quyılaçaq. Läkin bu äle kiläçäktä genä.
Sara Sadıyqova üzeneñ icadi eşçänlegendä 345 cır, 30 ğa yaqın spektakl''ğa köy, küp kenä instrumental äsärlär häm ike muzıkal komediä yazğan. Läkin bu mirasnıñ küp öleşe ayırım cıyıntıqlar bulıp dönya kürmägän. Äytik, Sara Sadıyqovanıñ 1962, 1965, 1972 yıllarda çıqqan cıyıntıqlarına 10-12 şär cır kergän. 1986 yılğısında - 24 häm soñğı 2000 yılda dönya kürgän cıyıntığında 31 cır ğına tuplanğan ide.
Sara Sadıyqovanıñ tuuına 100 yıl tulu uñayınnan, şuşı könnärdä Sara apanıñ qızı Älfiä Aydarskaya häm Peterburda yäşäwçe Fayzraxman Kamalov ğailäse bernindi yärdämsez, barı tik şäxsi köçläre belän kompozitornıñ 110 äsäre kergän mp3 lazer tälinkäsen çığardılar. Tälinkä “Dönya matur, dönya kiñ” dip atala. Azatlıqnıñ Qazan studiäsendä Fayzraxman Kamalov buldı häm älege tälinkäneñ yazılu tarixı belän urtaqlaştı:
“Sara Sadıyqovanıñ cırları bezgä inde bala – çaqtan küñelgä yatqan, anıñ cırlarınıñ köylärendä üskän balalarbız inde. Min menä Sara Sadıykovanıñ qızı Älfiä Aydarskaya belän oçraşıp aña Qazanda yärdäm itmäwläre turında äytte. Ul Sara apanıñ böten notaların, tuplap barğan materialların kürsätte. Al''bomnı niçek çığarırğa dip qayğırıp utırğanda, min üzem äyttem, äydägez bergä yasıybız dip. Şunnan yanıp kitte şuşı ideyä häm uzğan yıl noyäber ayında min cırlarnı tuplı başladım. Audio kassetadan komp''yutergä küçerep, bulğan qädär sıyfatın bozmasqa tırışıp çistarttım. Häm lazer tälinkägä 110 cır sıyarlıq itep yasadım. Şuşı eşne başqarğanda berkemnän dä bulışlıq bulmadı. Barı tik üzebezneñ yaratuıbız arqasında ğına Älfiä apa belän bergä çığardıq bula. Bu eş minem yartı yıl waqıtımnı aldı, şunıñ öçen genä dä Qazanğa öç tapqır kilergä turı kilde. Sara Sadıyqova aldında min üzemne nıq tuğrılıqlı dip toyam inde.”
Cıyıntıqta muzıkal äsärlär berniçä törkemgä bülenep tuplanğan. Äytik, xalıqçan cırlar, küñelle häm şayan cırlar, spektakllärdän, romanslar, tango häm vals, patriotik cırlar, instrumental muzıka. Älege disk Älfiä Aydarskayanıñ şäxsi arxivında ozaq yıllar saqlanğan Tatarstan radiosı fonotekası materiallarına nigezlänep eşlängän.
Gölnaz Şäyxetdin
