Iran räsmiläre İslam quşqança kienü qağidälären bozuçılarğa qarşı çaralarnı qırıslata. Bu xaqta polisiä başlığı Morteza Talaei belderde. Bu tör kisätülär ğädättä hawalar cılınuğa bäyle. 21nçe aprildän iğlan itelgän bu qırıs çaralar, qadimi köçlärneñ elekke belderülärennän niçek tä bulsa ayırılamı?
Kiçä häm bügen 100gä yaqın xatın-qız İran parlamentı qarşına cıyılıp ildä İslam qanunnarı nigezdä kienü tärtibeneñ ütälmäwenä qarşılıq belderde. Bu qanunnı bozu, rişwätçelek häm faxişälekkä kiterä, dielde. Annan alda Tähran polisiäse başlığı, dini häm sosial qanunnarnı bozuçılar cäza alaçaq, xattä döres kienmägän keşelärne utırtqan taxi yörtüçeläre dä ğäyeple bulaçaq, dip belderde.
Bu yañalıq alda torğan esse cäy könnärendä berençe çiratta yäşlärgä qarşı yünältelgän dip farazlana. Ämma Tähranda yäşäwçe Akbar isemle yäş yeget, xökümätneñ bu çaralarınıñ citdi tügel, dip belderde.
"Xökümätneñ närsäne dä bulsa üzgärtäse kilsä alar yäşlärgä basım yasıy. Xatami xökümäte xakimiätkä kilgäç alar da yäşlärgä basım yasağan ide, ämma soñıraq ireklek kilde, yäşlär telägän cirgä bara aldı. Xäzer dä şulay, soñınnan yañadan ireklek bulır."
Polisiä başlığı Talaei süzlärenä qarağanda, monnan soñ İslamça kienü tärtiben bozmawnı östämä 50 bülek küzätäçäk, alarda xatın-qızlar da bar. Qısqa çalbar, tar häm qısqa bişmät kiyüçe häm çäçlären yaxşılap qaplamağan xatın-qızlarnı cäza kötä, dide polisiä başlığı. Qırıs çaralarnıñ qayberläre irlärgä dä qağıla, ämma tayaqnıñ yuan başı xatın-qızlar cilkäsenä töşäçäk.
Bu qağidälär İranda islam inqilabınnan soñ 1979nçı yılda ğämälgä kerde. İrlärgä qısqa çalbar kiyü tıyılğan. Xatın-qızlarnıñ kieme gäwdäsenä sılanıp tormasqa häm ozın bulırğa tieş. Räsmilär şuşı qağidälärne saqlar öçen yañadan yaña cäzalar uylap taba. Ämma bügenge Tähranda xatın-qızlarnıñ qısqaraq häm tarraq çalbar kiyüen, tösle-tösle yawlıqlarnıñ baş tübäsen genä qaplap toruın küzätep bula.
Qadimi köçlär kontrolendä bulğan parlament xökümätne, kienü tärtiben bozuçılarğa qarşı çaralar kürergä çaqırdı.
Ämma xalıqnıñ küpçelegen yäş keşelär täşkil itkän İranda bu çaralarnıñ tiskäre näticäse bulırğa mömkin. Azar isemle yäş xatın Azatlıqnıñ farsı redaksiäse, Farda radiosına üz fikeren belderde:
"Bu çaralar mäğnäsez, alar yäş buınnıñ açuın ğına çığara. Yäşlär, uramğa çıqsam mine qulğa alalar, dip uylap, bötenläy ber qaya çıqmayaçaq. Küñel töşergeç bit ul," dide İran xatını.
Tähranda yäşäwçe sosiologiä professorı Amanolla Ğarayi Moğadam, Azatlıq radiosına, kienü qağidälären qırıslatunıñ ozın möddätle problemağa äylänü qurqınıçı bar, dide.
"Bu qarşılıqqa kiteräçäk. Yäşlär anı qabul itmi. Elekke tağın da qırısraq çaralar näticäsez buldı. Bügen qızlar häm yäşlär üzgärä, häm şähärneñ tönyağında ğına tügel, bez monı könyağında da küzätäbez. Monıñ faydası bulmawı ğına tügel, tiskäre näticälärgä kiteräçäk."
Ämma räsmilär üzläre äytkänçä "sosial korrupsiägä" qarşı köräşergä äzer. Bügen Tähran prokurorı urınbasarı Mahmud Salarkia, İslam dine nigezlären ütämäwçelär belän polisiä eş itäçäk, dip belderde. Kienü qağidäsen bozuçılarğa 2 ay törmä, çıbırqılaw yäki 50 dollar çaması cäza tüläw bilgelänäçäk.
alsu qormaş
Bu yañalıq alda torğan esse cäy könnärendä berençe çiratta yäşlärgä qarşı yünältelgän dip farazlana. Ämma Tähranda yäşäwçe Akbar isemle yäş yeget, xökümätneñ bu çaralarınıñ citdi tügel, dip belderde.
"Xökümätneñ närsäne dä bulsa üzgärtäse kilsä alar yäşlärgä basım yasıy. Xatami xökümäte xakimiätkä kilgäç alar da yäşlärgä basım yasağan ide, ämma soñıraq ireklek kilde, yäşlär telägän cirgä bara aldı. Xäzer dä şulay, soñınnan yañadan ireklek bulır."
Polisiä başlığı Talaei süzlärenä qarağanda, monnan soñ İslamça kienü tärtiben bozmawnı östämä 50 bülek küzätäçäk, alarda xatın-qızlar da bar. Qısqa çalbar, tar häm qısqa bişmät kiyüçe häm çäçlären yaxşılap qaplamağan xatın-qızlarnı cäza kötä, dide polisiä başlığı. Qırıs çaralarnıñ qayberläre irlärgä dä qağıla, ämma tayaqnıñ yuan başı xatın-qızlar cilkäsenä töşäçäk.
Bu qağidälär İranda islam inqilabınnan soñ 1979nçı yılda ğämälgä kerde. İrlärgä qısqa çalbar kiyü tıyılğan. Xatın-qızlarnıñ kieme gäwdäsenä sılanıp tormasqa häm ozın bulırğa tieş. Räsmilär şuşı qağidälärne saqlar öçen yañadan yaña cäzalar uylap taba. Ämma bügenge Tähranda xatın-qızlarnıñ qısqaraq häm tarraq çalbar kiyüen, tösle-tösle yawlıqlarnıñ baş tübäsen genä qaplap toruın küzätep bula.
Qadimi köçlär kontrolendä bulğan parlament xökümätne, kienü tärtiben bozuçılarğa qarşı çaralar kürergä çaqırdı.
Ämma xalıqnıñ küpçelegen yäş keşelär täşkil itkän İranda bu çaralarnıñ tiskäre näticäse bulırğa mömkin. Azar isemle yäş xatın Azatlıqnıñ farsı redaksiäse, Farda radiosına üz fikeren belderde:
"Bu çaralar mäğnäsez, alar yäş buınnıñ açuın ğına çığara. Yäşlär, uramğa çıqsam mine qulğa alalar, dip uylap, bötenläy ber qaya çıqmayaçaq. Küñel töşergeç bit ul," dide İran xatını.
Tähranda yäşäwçe sosiologiä professorı Amanolla Ğarayi Moğadam, Azatlıq radiosına, kienü qağidälären qırıslatunıñ ozın möddätle problemağa äylänü qurqınıçı bar, dide.
"Bu qarşılıqqa kiteräçäk. Yäşlär anı qabul itmi. Elekke tağın da qırısraq çaralar näticäsez buldı. Bügen qızlar häm yäşlär üzgärä, häm şähärneñ tönyağında ğına tügel, bez monı könyağında da küzätäbez. Monıñ faydası bulmawı ğına tügel, tiskäre näticälärgä kiteräçäk."
Ämma räsmilär üzläre äytkänçä "sosial korrupsiägä" qarşı köräşergä äzer. Bügen Tähran prokurorı urınbasarı Mahmud Salarkia, İslam dine nigezlären ütämäwçelär belän polisiä eş itäçäk, dip belderde. Kienü qağidäsen bozuçılarğa 2 ay törmä, çıbırqılaw yäki 50 dollar çaması cäza tüläw bilgelänäçäk.
alsu qormaş