Taciqstannıñ tönyağında qabatlanmas güzäl tabiğate bulğan Çorkuh şähäre urnaşqan. Çorkuh – taciqça "dürt taw" digän süz. Tawlar arasında cäyelgän tar ğına üzänlektä bay uñış cıyalar. Üzäk Aziädäge iñ matur cirlärneñ berse, hiçşiksez, Çorkuh tiräse. Şähärneñ tağın ber üzänçelege: anıñ 32 meñlek xalqı – şäriğat qanunnarı belän yäşi. Çorkuhta bu könnärdä genä Azatlıq xäbärçese Bruce Pannier bulıp qayttı.
Çorkuh – berençe qaraşqa Üzäk Aziädäge başqa zamança şähärlärdän ber yağı belän dä ayırılmıy. Elektr energiäse bar, keşelär maşinalarğa utırıp yöri, yäşüsmerlärneñ qullarında kesä telefonnarı, yort tübälärendä – iärçen tälinkäläre. Kürşe şähär häm awıllardan bik zur ayırma bar. Biredä xatın-qızlarnıñ yartısı päräncä kiä. Alarnıñ ber öleşe çäçlären genä qaplasa, qayberläre – yözlären dä qaplıy. Çrokuh şähär başlığı Abdulxälil Şäripov, bu yulnı xatın-qızlar üzläre saylıy, dip belderde:
"Bezneñ xatın-qızlar, bigräk tä Çorkuh xatın-qızları irekle. İrlär kebek, alar İslamnı yarata häm belä. Alar namaz uqıy häm uraza tota."
Çorkuhta xatın-qıznıñ ir-at belän barğanın kürä almassız. Qızlar, xanımnar törkem törkem, yäki balaları belän uramğa çığa. Şähär başlığı Şäripov, Çorkuhnıñ İslam belän borıñğı bäyläneşläre bar, dip süzen däwam itte:
"Çorkuh üzeneñ dini mirası belän böten Taciqtsanda dan tota. Misal öçen, Xäzräti Şoh mäçete 9 ğasırda tözelgän. Bez anıñ belän ğorurlanabız."
Xäzräti mäçete Çorkuh şähäreneñ ütkänen bügenge köngä bäyli, Şäripov, şähärdä dingä birelgän keşelär yäşi, dide:
"Çorkuhta Qor''än quşqança yäşilär. Böten qağidälärne ütilär. 25 mäçet bar, alar här waqıt namaz qıluçılar öçen açıq."
Şähär xalqınıñ bu qädär dingä birelüe Taciq räsmilären borçımıy qalmağan. Xäkümät häm iminlek köçläre xäzer dä Çorkuhtağı xällärne küzätä, ämma borçılırğa säbäp yuq, di şähär başlığı:
"İslam isemen pıçratuçılar bar. Biredä Hizb-ut-Tahrir yäki Wahhabçılar yuq. Alarnı ezläp qaradılar, ämma alar biredä yuq."
Çorkuh şähärendä tağın ber äyber yuq. Häm şähär başlığı, bu – xalıqnıñ İslamnı döres añlawına tağın ber dälil, dip sanıy:
"Qarağız, Çorkuhnı äylänep çıqsağız da, isertkeç eçemlek satqan ber urın da taba almayaçaqsız. Alkogol tıyılmağan. Xalıq üze, taciqlar häm möselmannarnı yämsez itep kürsätkän äyberdän baş tarttı."
Cirle xalıq çınnan da araqıdan ber tawıştan diärlek baş tartqan. Xämer satqan ber kibet bulğan, aña 2 yıl elek ut törtkännär. Şunnan birle ber keşe dä araqı satırğa cöräät itmägän. Şähär xalqı, bälki öylärendä, keşegä kürsätmiçä araqı eçüçelär bardır, di. Saylawğanda da Çorkuh xalqı islamçılarnı saylıy. Uzğan yıl parlament saylawları waqıtında şähär xalqınıñ 99%tı Taciqstannıñ İslam Yañarışı partiäse öçen tawış birgän.
Çorkuhnıñ qayçandır sovet şähäre buluı bügen dä kürenä. Tirä-yaqta rusça häm taciqça iğlannar kürenä. Şähär xalqı ul çornı ber dä sağınmıy. Küplär öçen biredä yäşäw bik ciñel, şul sanda menä bu şäkert öçen dä:
"Bäxetkä qarşı, xäzer böten mäçetlär häm mädräsälär açıq. Här keşe yäşermiçä namaz uqıy. Şäkertlär İslamnı öyränä ala. Bu – Taciq xalqınıñ bäxete. Sovet çorında mäçetlär yabıq ide, alar eşlämäde. Şunnan birle küpme mäçet tözelde."
Ber kem dä şäriğat qanunnarı şähärneñ barlıq problemaların çişä ala dip äytä almıy. Ämma Çorkuh keşelär belän söyläşkännän soñ, alarnıñ başqa törle yäşärgä telämämäwläre kürenep tora.
Alsu Qormaş
"Bezneñ xatın-qızlar, bigräk tä Çorkuh xatın-qızları irekle. İrlär kebek, alar İslamnı yarata häm belä. Alar namaz uqıy häm uraza tota."
Çorkuhta xatın-qıznıñ ir-at belän barğanın kürä almassız. Qızlar, xanımnar törkem törkem, yäki balaları belän uramğa çığa. Şähär başlığı Şäripov, Çorkuhnıñ İslam belän borıñğı bäyläneşläre bar, dip süzen däwam itte:
"Çorkuh üzeneñ dini mirası belän böten Taciqtsanda dan tota. Misal öçen, Xäzräti Şoh mäçete 9 ğasırda tözelgän. Bez anıñ belän ğorurlanabız."
Xäzräti mäçete Çorkuh şähäreneñ ütkänen bügenge köngä bäyli, Şäripov, şähärdä dingä birelgän keşelär yäşi, dide:
"Çorkuhta Qor''än quşqança yäşilär. Böten qağidälärne ütilär. 25 mäçet bar, alar här waqıt namaz qıluçılar öçen açıq."
Şähär xalqınıñ bu qädär dingä birelüe Taciq räsmilären borçımıy qalmağan. Xäkümät häm iminlek köçläre xäzer dä Çorkuhtağı xällärne küzätä, ämma borçılırğa säbäp yuq, di şähär başlığı:
"İslam isemen pıçratuçılar bar. Biredä Hizb-ut-Tahrir yäki Wahhabçılar yuq. Alarnı ezläp qaradılar, ämma alar biredä yuq."
Çorkuh şähärendä tağın ber äyber yuq. Häm şähär başlığı, bu – xalıqnıñ İslamnı döres añlawına tağın ber dälil, dip sanıy:
"Qarağız, Çorkuhnı äylänep çıqsağız da, isertkeç eçemlek satqan ber urın da taba almayaçaqsız. Alkogol tıyılmağan. Xalıq üze, taciqlar häm möselmannarnı yämsez itep kürsätkän äyberdän baş tarttı."
Cirle xalıq çınnan da araqıdan ber tawıştan diärlek baş tartqan. Xämer satqan ber kibet bulğan, aña 2 yıl elek ut törtkännär. Şunnan birle ber keşe dä araqı satırğa cöräät itmägän. Şähär xalqı, bälki öylärendä, keşegä kürsätmiçä araqı eçüçelär bardır, di. Saylawğanda da Çorkuh xalqı islamçılarnı saylıy. Uzğan yıl parlament saylawları waqıtında şähär xalqınıñ 99%tı Taciqstannıñ İslam Yañarışı partiäse öçen tawış birgän.
Çorkuhnıñ qayçandır sovet şähäre buluı bügen dä kürenä. Tirä-yaqta rusça häm taciqça iğlannar kürenä. Şähär xalqı ul çornı ber dä sağınmıy. Küplär öçen biredä yäşäw bik ciñel, şul sanda menä bu şäkert öçen dä:
"Bäxetkä qarşı, xäzer böten mäçetlär häm mädräsälär açıq. Här keşe yäşermiçä namaz uqıy. Şäkertlär İslamnı öyränä ala. Bu – Taciq xalqınıñ bäxete. Sovet çorında mäçetlär yabıq ide, alar eşlämäde. Şunnan birle küpme mäçet tözelde."
Ber kem dä şäriğat qanunnarı şähärneñ barlıq problemaların çişä ala dip äytä almıy. Ämma Çorkuh keşelär belän söyläşkännän soñ, alarnıñ başqa törle yäşärgä telämämäwläre kürenep tora.
Alsu Qormaş