Qara diñgez buyındağı däwlätlär citäkçeläre bügen Romaniä başqalası Boxarestqa cıyıldı. Köntärtibendä – töbäktä säyäsi häm yağulıq ölkäsendä xezmättäşlekne arttıru, äfyün, qoral häm keşe säwdäsenä qarşı köräş yulların berlektä tikşerü. Yuğarı däräcädä oyıştırılğan şuşı cıyında Törkiä, Bolğarstan, Gresiä häm Litva, şulay uq Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması, AQŞ räsmiläre qatnaşa.
Ber genä köngä cıyılğan citäkçelärneñ söyläşäse süzläre küp – inde äytelgänçä, töbäktä narkotik, qoral häm keşelär belän säwdä itü çeltärlärenä qarşı köräştän alıp körçekkä terälgän nizaqlarğa qadär. Şulay uq yağulıq qıtlığı häm tirä-yaqnı saqlaw.
Cıyında Romaniä, Ukraina, Görcistan, Ärmänstan, Azärbaycan häm Moldova prezidentları, Törkiä, Bolğarstan, Gresiä häm Litva räsmiläre qatnaşa. Qara diñgez summitın açıp Romaniä tışqı eşlär ministrı Mihai Razvan Ungureanu, töbäk öçen yaña strategiä buldırırğa çaqırdı.
"Bez barıbız da töbäk öçen yaña strategiä turında uylanırğa tieş. Yaña çınbarlıqnı çağıldırğa torğan, tärräqiät öçen yaxşıraq şartlar tudıra torğan strategiäne."
Boxarest cıyınında bügen şulay uq NATO, Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması, BMO häm Yevropa Şurası räsmiläre bar. AQŞnı Milli İminlek Kiñäşçese urınbasarı Jach Dyer Crouch wäkillek itä.
Qara diñgez summitında Rusiä yuq. Mäskäw cıyında küzätüçe bularaq qına qatnaşa. Romaniä prezidentı Traian Basescu, Rusiäne töbäktäge problemalarnı çişügä üz öleşen kertergä soradı:
"Romaniä fikerençä, Qara diñgez buyındağı ber genä nizaq ta Rusiäsez çişelä almıy. Bez Rusiäne bezneñ möräcäğätkä qolaq salırğa, üzeneñ säyäsi, sotsial häm iqtisadi resursların qullanırğa çaqırabız."
Cıyında – çişelmägän nizaqlarnıñ töbäkneñ iminlegenä qurqınıç tudıruı turında da süz bardı. Misal öçen Tawlı Qarabax tiräsendä kierenkelek äle dä bar. Ärmänstan häm Azärbaycan prezidentları Robert Kaçarian häm İlham Aliev yäkşämbe könne ayırım oçraştı.
Töbäktä Qara Diñgez Trust Fondı tözelergä tora. Anı oyıştıruda Balkanda Demokratiä öçen Trust digän waqıf misal itep alınğan. Fondqa AQŞ ta da üz öleşen kertergä teli, häm Romaniä prezidentı Basescu bu täqdimne xuplap çıqtı. Älege waqıf töbäktä cirle xökümätlärdän bäysez oyışmalarğa, mäğärif häm mäğlümat çaralarına finans yardäm birep toraçaq.
Yağulıq mäsäläläre dä summit köntärtibendä. Ğinwar ayında Rusiä belän Ukraina arasında gaz mäsäläsendä çıqqan nizaqtan soñ Yevropa illäre üzläre öçen yaña yağulıq çığanaqları ezli. Romaiä premyer-ministrı Calin Popescu Tariçeanu üz çığışında, yağulıqnı yaña çığanaqlardan kitertü öçen zur investisiälär kiräk bulaçaq, dip belderde:
"Qara diñgez buyındağı 3 möhim yul – timer yul, su yulı häm maşinalar yulların qullanuğa äle yıraq. Qara Diñgez aşa könçığıştan könbatışqa zur külämdä gaz häm neft quu äle dä proyekt qına bulıp qala. Bezneñ bügen cıyıluıbız Yevropadağı partnerlarıbızğa, töbäkneñ tärräqiätenä aqça salğaç qına älege proyektlarnı tormışqa aşırıp bulaçağına işarä bulır digän ömettä qalabız."
Summit bügen tämamlana.
Alsu Qormaş
Cıyında Romaniä, Ukraina, Görcistan, Ärmänstan, Azärbaycan häm Moldova prezidentları, Törkiä, Bolğarstan, Gresiä häm Litva räsmiläre qatnaşa. Qara diñgez summitın açıp Romaniä tışqı eşlär ministrı Mihai Razvan Ungureanu, töbäk öçen yaña strategiä buldırırğa çaqırdı.
"Bez barıbız da töbäk öçen yaña strategiä turında uylanırğa tieş. Yaña çınbarlıqnı çağıldırğa torğan, tärräqiät öçen yaxşıraq şartlar tudıra torğan strategiäne."
Boxarest cıyınında bügen şulay uq NATO, Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması, BMO häm Yevropa Şurası räsmiläre bar. AQŞnı Milli İminlek Kiñäşçese urınbasarı Jach Dyer Crouch wäkillek itä.
Qara diñgez summitında Rusiä yuq. Mäskäw cıyında küzätüçe bularaq qına qatnaşa. Romaniä prezidentı Traian Basescu, Rusiäne töbäktäge problemalarnı çişügä üz öleşen kertergä soradı:
"Romaniä fikerençä, Qara diñgez buyındağı ber genä nizaq ta Rusiäsez çişelä almıy. Bez Rusiäne bezneñ möräcäğätkä qolaq salırğa, üzeneñ säyäsi, sotsial häm iqtisadi resursların qullanırğa çaqırabız."
Cıyında – çişelmägän nizaqlarnıñ töbäkneñ iminlegenä qurqınıç tudıruı turında da süz bardı. Misal öçen Tawlı Qarabax tiräsendä kierenkelek äle dä bar. Ärmänstan häm Azärbaycan prezidentları Robert Kaçarian häm İlham Aliev yäkşämbe könne ayırım oçraştı.
Töbäktä Qara Diñgez Trust Fondı tözelergä tora. Anı oyıştıruda Balkanda Demokratiä öçen Trust digän waqıf misal itep alınğan. Fondqa AQŞ ta da üz öleşen kertergä teli, häm Romaniä prezidentı Basescu bu täqdimne xuplap çıqtı. Älege waqıf töbäktä cirle xökümätlärdän bäysez oyışmalarğa, mäğärif häm mäğlümat çaralarına finans yardäm birep toraçaq.
Yağulıq mäsäläläre dä summit köntärtibendä. Ğinwar ayında Rusiä belän Ukraina arasında gaz mäsäläsendä çıqqan nizaqtan soñ Yevropa illäre üzläre öçen yaña yağulıq çığanaqları ezli. Romaiä premyer-ministrı Calin Popescu Tariçeanu üz çığışında, yağulıqnı yaña çığanaqlardan kitertü öçen zur investisiälär kiräk bulaçaq, dip belderde:
"Qara diñgez buyındağı 3 möhim yul – timer yul, su yulı häm maşinalar yulların qullanuğa äle yıraq. Qara Diñgez aşa könçığıştan könbatışqa zur külämdä gaz häm neft quu äle dä proyekt qına bulıp qala. Bezneñ bügen cıyıluıbız Yevropadağı partnerlarıbızğa, töbäkneñ tärräqiätenä aqça salğaç qına älege proyektlarnı tormışqa aşırıp bulaçağına işarä bulır digän ömettä qalabız."
Summit bügen tämamlana.
Alsu Qormaş