Tatarstanda uzğan zur ğına çaralarda, “Piramida” küñel açu üzägendä uzuçı “Tatar cırı” konsertında da “Uqrtatnaft” yabıq aksionerlıq cämğiäte ere iğänäçelärdän sanalıp aldı. Çönki ni genä disäñ dä anı barlıqqa kitergändä Tatarstanlılarnıñ da öleşe tiä. 1994 yılda Kremençug neft' eşkärtü zavodı bazasında Ukraina prezidentı Leonid Quçma häm Tatarstan prezidentı Mintimer Şäymiev qararları nigezendä “Uqrtatnaft” cämğiäte barlıqqa kilä. Ul waqıtta Kremençug zavodınıñ köçe 18,6 mln. tonnada isänlänelä, bu neft' produktları bazarınıñ 35 protsentın alıp torğan. 2005 yılda “Uqrtatnaft” cämğiäteneñ aqça äyläneşe 700млн. dollarda isänlänelä. Anıñ 43 protsent aksiäse Uqranıqı, ul aksiälär “Naftoğaz” oyışmasınıñ küçerelgän. Şunnan 30 protsent aksiä Tatarstannıñ milek häm tabiği baylıqlar buyınça eşläwçe ministrlıq, 8,6 protsent “Tatneft”neke bulıp sanala. Qalğan az külämdäge aksiälär berniçä çit il kompaniäläreneke. Bolar turında häm Ukrainanıñ gen prokuraturasınıñ “Uqrtatnaft” cämğiäte tiräsendäge ığı-zığı quptaruı xaqında “Kommersant” internet mäğlümat agentlığı Kievtağı xäbärçeläre yazıp çığa. Bu xäbärçelär yazğança Uqrainanıñ cinayät eşe quzğatuçıları tikşerü barışında tatarstanlılarnıñ xälen täfsilläp söyläwdän, qarşı süz äytüdän älegä baş tartalar. Cinayät eşe Ukrainanıñ cinayätlär kodeksı buyınça 364 matdäse buyınça quzğatılğan. Anda xakimiät belän tieşsez qullanu kebek süzlär yazılğan. “Uqrtatnaft”nı tikşerü Ukrainanıñ ministrlar kabinetınıñ möräcäğäte belän başlanıp kitä. Aları “Uqrtatnaft”nı barlıqqa kitergändä xakimiättä eşläwçelär xoquq bozğannardır äle, gen prokuraturağa äytep tikşertik äle, tatarstanlılar belän ukrainnarnıñ öleşläre, xoquqları döres quyıldı mikän digän häm başqa şiklär belän cinayät eşe açtıralar. Gen prokuratura da bolarnıñ möräcäğäten qabul itep bäylänerlek dälillär taba, Jinayat' kodeksların aqtarıp tieşle matdäne tabıp cinayät eşen başlıylar. Tikşerüçelär töp iğtibarnı sannarğa birälär, “Uqrtatnaft” barlıqqa kilgändäge töp bäyäse, yıldan yılğa isäplänep kilgän keremnärne qabattan sanıy başlıylar. Aksiälärneñ protsentların, bäyälären çağıştıralar. Ul Kiev xäbärçeläre kitergän sannarnı äytä başlasaq başların äylänä başlıy. Älegä tikşerü eşe bara, waqıt uzu belän ul sannarnıñ şul kileş qaluları da ikele. Monda tayaqnıñ awır başı “Uqrtatnaft”nıñ köçeneñ bäyäsen bilgeläwçe “Uvekon” oyışmasına töşä. Çönki Ukraina gen prokuraturası alarnıñ häm tağın ber fondnıñ citäkçelär zakonnı bozu oçraqları cibärgännär dip kilälär. Bu ığı-zığıda Ukraina ministrlar kabinetı täqdime belän cinayät eşe quzğatqan xoquq saqçıları ciñärme, “Uqrtatnaft”mı älegä bilgesez, beraz ğına sabırlıq häm şaw-gör kilep ul xäbär dä taralır.
Röstäm İsxaqi
