Zur 8lek cıyını 17 yül üz eşen tämamladı. Küplär, Yaqın Könçığıştağı kierenkelek sammitnıñ köntärtiben üzgärter dip borçılsa da, Liban häm İzraildäge xärbi çaralar, Rusiä prezidentı Vladimir Putinğa, yağulıq ölkäsendä üz maqsatına ireşergä qomaçawlamadı.
Cıyınnıñ berençe könendä ük bik küp dokument qabul itelde, alar arasında sälämätlek saqlaw, mäğärif, yağulıq iminlege turındağı belderülär. Bu mäsälälärneñ räsmi köntärtibendä bulğanı aldan uq bilgele ide. Yaqın Könçığıştağı wazğiätneñ kisken üzgärep kitüe – köntärtibenä kötelmägändä kilep kergän mäsälä buldı. İlbaşları taraflarnı köç qullanunı tuqtatırğa çaqırğan urtaq belderü qabul itte. Putinnıñ cirenä citkerelmägän berdänber äybere – hawa torışı bulsa kiräk. Bolıt taratuçı oçqıçlar da kötmägändä kilep yawıp kitkän yañğırnı qua almağan, küräseñ. Programmada qaralğan töştän soñğı çäyne dä plannan alıp atırğa turı kilde. Qalğan yağı – zur 8lekneñ küpkä omtılğan iñ yäş äğzase – Rusiä öçen, üzendä ütkärgän berençe sammit bulğanın iskä alğanda - al da göl buldı. Putin:
"Sammitta Rusiä täqdimnäreneñ qabul itelüenä bez bik şatbız. Rusiäneñ üsä barğan iqtisadı, global tärräqiättä dä zurraq urın ala başladı, monsına şik yuq. Täqdimnärne tormışqa aşıruğa qatnaşırğa bez äzer."
Torontoda bäysez universitet qarşındağı zur 8lekne öyränü törkeme başlığı John Kirton, Piterbur sammitın – uñışlı dip bäyäläde:
"Rusiäneñ sammitqa üz qaraşların, sistemağa salınğan täqdimnären kertüe – yaxşı näticägä kiterde. Açıq, añlayışlı bulu häm tärtipkä salu yağınnan qarağanda, Piterbur summitı 32 yıl elek başlanğan bu cıyınnar arasında iñ uñışlısı buldı."
Rusiä Yevropanıñ Energiä Kileşüennän baş tartuğa ireşte. Ägär dä Yevropa Mäskäwdän ul kileşüne raslatqan bulsa, Rusiä üzeneñ energiä çığanaqların häm transport mömkinleklären dönyağa açıp salırğa tieş bulır ide. Anıñ urınına Rusiä Energiä Kileşüen xuplawın belderde, şulay itep Rusiäneñ gaz ütkärgeçläre barısı da Gazprom kontrolendä qalaçaq.
Yevropa illäre citäkçelären bu älbättä borçıy, çönki alar yağulıq mäsäläsendä xäzer Rusiä xökümätenä bäyle bulaçaq, çönki Gazprom däwlät şirkäte.
Rusiäneñ Dönya Säwdä Oyışmasına kerü söyläşülärendä alğa kiteş bulır dip kötelgän ide, ämma bulmadı. Oyışmanıñ 149 äğzase arasında xäzer barı tik Quşma Ştatlarnıñ ğına üz süzen äytäse qaldı. Ämma şimbä könne söyläşülärdä ber nindi dä alğa kiteş bulmadı. Zur 8lekne qunaq itkän Putin ällä ni borçılğanın sizdermäde.
Rusiädä demokratiäne çiklägän ğämällär turında Könbatış citäkçeläreneñ berse dä telgä almadı. Kiresençä, Putin, yañadan terror turındağı fiker ayırmalıqlarnı iskä töşerde. Zur 8lekneñ qayber citäkçeläre, Süriä häm İrannıñ Hizballağa yardäm itkänen tanırğa çaqırğaç, ni öçen "terrorçılarğa sıyınu birgän başqa illär telgä alınmıy" dip belderde. İşärä – çeçen ğısyançıları xökümäteneñ tışqı eşlär ministrı Ahmäd Zakayevnı Rusiägä tapşırudan baş tartqan Britaniägä yasalğan ide.
Alsu Qormaş
"Sammitta Rusiä täqdimnäreneñ qabul itelüenä bez bik şatbız. Rusiäneñ üsä barğan iqtisadı, global tärräqiättä dä zurraq urın ala başladı, monsına şik yuq. Täqdimnärne tormışqa aşıruğa qatnaşırğa bez äzer."
Torontoda bäysez universitet qarşındağı zur 8lekne öyränü törkeme başlığı John Kirton, Piterbur sammitın – uñışlı dip bäyäläde:
"Rusiäneñ sammitqa üz qaraşların, sistemağa salınğan täqdimnären kertüe – yaxşı näticägä kiterde. Açıq, añlayışlı bulu häm tärtipkä salu yağınnan qarağanda, Piterbur summitı 32 yıl elek başlanğan bu cıyınnar arasında iñ uñışlısı buldı."
Rusiä Yevropanıñ Energiä Kileşüennän baş tartuğa ireşte. Ägär dä Yevropa Mäskäwdän ul kileşüne raslatqan bulsa, Rusiä üzeneñ energiä çığanaqların häm transport mömkinleklären dönyağa açıp salırğa tieş bulır ide. Anıñ urınına Rusiä Energiä Kileşüen xuplawın belderde, şulay itep Rusiäneñ gaz ütkärgeçläre barısı da Gazprom kontrolendä qalaçaq.
Yevropa illäre citäkçelären bu älbättä borçıy, çönki alar yağulıq mäsäläsendä xäzer Rusiä xökümätenä bäyle bulaçaq, çönki Gazprom däwlät şirkäte.
Rusiäneñ Dönya Säwdä Oyışmasına kerü söyläşülärendä alğa kiteş bulır dip kötelgän ide, ämma bulmadı. Oyışmanıñ 149 äğzase arasında xäzer barı tik Quşma Ştatlarnıñ ğına üz süzen äytäse qaldı. Ämma şimbä könne söyläşülärdä ber nindi dä alğa kiteş bulmadı. Zur 8lekne qunaq itkän Putin ällä ni borçılğanın sizdermäde.
Rusiädä demokratiäne çiklägän ğämällär turında Könbatış citäkçeläreneñ berse dä telgä almadı. Kiresençä, Putin, yañadan terror turındağı fiker ayırmalıqlarnı iskä töşerde. Zur 8lekneñ qayber citäkçeläre, Süriä häm İrannıñ Hizballağa yardäm itkänen tanırğa çaqırğaç, ni öçen "terrorçılarğa sıyınu birgän başqa illär telgä alınmıy" dip belderde. İşärä – çeçen ğısyançıları xökümäteneñ tışqı eşlär ministrı Ahmäd Zakayevnı Rusiägä tapşırudan baş tartqan Britaniägä yasalğan ide.
Alsu Qormaş