Izrail xärbi oçqıçları häm suğış köymäläre Libanda könenä 80gä yaqın xädäfne utqa totqanda, başqala Beirut ta suğış xälätendä yäşi başladı. Yevropa illäre häm başqa däwlätlär üzläreneñ keşelären Libannan çığarırğa aşığa, cirle xalıqnıñ isä kitergä urını yuq. Hizbulla üz höcümnäre belän İzrailneñ tönyağın cimerä. İke yaqtan da ğadi xalıq bu qorallı nizaqqa nindi qaraşta tora?
Ber atna elek Beirut xalqı kiçlären başqalanıñ diñgez buyındağı Corniche digän cirendä kofe eçep ütkärä ide. Böten keşe söyläşkän berdän ber tema – cäyge yal ide.
Bügenge çınbarlıqnı küplär küz allarına da kitermäde. Hawa höcümnäre sirenaları, raketa höcümnäre, cimerek binalar, qotqı häm qan .
Distälägän meñ çit il keşese kürşe Süriägä qaçıp qotılğan ber mäldä, cirle xalıqnıñ kitergä mömkinlege yuq. Beiruttağı Amerikan Universitetında matbuğat wäkile bulıp eşlägän İbrahinm Fury Azatlıq radiosına telefon aşa ğadi xalıqnıñ bu könnärdä niçek yäşäwe turında söyläp birde. İzrail xärbi çarası başlanğanda Süriä belän Yordanğa äle kitep bula ide, ämma xäzer Beiruttan çığıp kitü inde qurqınıç, dide ul:
"Berençe könnärne cirle xalıq ta Süriä belän Yordanğa çığa ala ide. Ämma belüegezçä Liban xäzer qamawğa alınğan, häm ildän çığu bik awır, alay da keşelär çığu yulların ezli."
Fury süzlärenä qarağanda, İzrail höcümnäre arta bara, häm alardan qaçu urının tabu awırlaşa bara.
"Raketalar tawlarda töşä, qaywaqıt Dämäşkä alıp barğan yulda, qaywaqır Tripoli yulında, aldan äytü awır."
Näticädä, Beirut xalqınıñ küpçelege başqalada qala. Kibetlärneñ kübese yabıq, gaz häm şikär, toz kibek köndälek kiräk yaraqlar betä barğan sayın, keşelär üzlären törmädä kebek xis itä başlıy, Fury:
"Üzemne törmädä kebek xis itäm. Eşkä barıp qaytıp yöri alsam da, üzeñneñ qamawda bulğanıñnı añlaw bik awır. Maşinağa utırıp telägän cirgä barıp bulmıy, oçqıçqa, köymägä utırıp bulmıy."
İzraildän ayırmalı bularaq, Beirutta bombadan saqlanu urınnarı yuq, dide Fury:
"Libanda bombadan saqlanu urınnarı yuq. Bälki qayber binalarnıñ bazları bardır, ämma ayırım bombadan saqlanu cirläre yuq."
Beirut xalqı elektr utı bulğan çaqta radio tıñlıy, TV qarıy, gazet uqıy, yaqınnarı belän söyläşep utıra, häm iñ möhime raketa höcümnäreneñ tizräk betüenä häm üzläreneñ isän-saw qaluına ömetlänä.
Çikneñ tege yağında, İzrailneñ öçençe zur şähärendä Haifada da köndälek tormış tuqtalğan. Hizbulla höcümnäre başlanğannan birle biredä mäktäplär, universitet, ofislar häm kibetlär yabılğan kileş tora.
"Jerusalim Post" gazetı xäbärçeseTovah Lazaroff Haifadağı wazğiätne menä niçek sürätli:
"Kibetlärneñ kübese yabıq, barı tik aşamlıqlar satuçı kibetlär açıq qala. Avtobuslar yöri, ämma alarda keşe az, küplär öylärennän yıraq kitmi. Kemder şähärdän kitkänder, ämma minemçä küpçelek qaldı."
Ämma Beirut xalqınnan ayırmalı bularaq, Haifa keşeläreneñ bombalardan saqlanu öçen maxsus cihazlanğan urınnarı bar:
"Öylärendä ük keşelärneñ timer işekle häm watılsa da çäçelmi torğan täräzäle bülmäläre bar. Minemçä yä keşelär şunda yäisä ul bülmägä yaqın utıra. Zur binalarnıñ da saqlanu urınnarı bar, ämma alar keçkenä. Xalıq üz öylärendä utırunı östen kürä."
Şuña kürä biredä ülüçelär sanı da Beirut belän çağıştırğanda azraq, di Ämir Maxul. Ämir Haifada ğäräp oyışmaların citäkli. Üze İzrail watandaşı, üze ğäräp bulğan Ämir, bu nizaqnı tağın başqa törle kürä:
"Haifada kommendant säğäte kebek, uramnarda ber kem dä yuq. Ämma bezneñ uylarıbız Haifada tügel. Bez könyaq Liban häm Beirut turında borçılabız. Anda etnik çistartu bara, zur cinäyät qılına. Bu suğış –ike törkem atasında barmıy, dip äytäsebez kilä."
Ul arada Haifağa höcümnär bügen dä däwam itte.
Alsu Qormaş
Bügenge çınbarlıqnı küplär küz allarına da kitermäde. Hawa höcümnäre sirenaları, raketa höcümnäre, cimerek binalar, qotqı häm qan .
Distälägän meñ çit il keşese kürşe Süriägä qaçıp qotılğan ber mäldä, cirle xalıqnıñ kitergä mömkinlege yuq. Beiruttağı Amerikan Universitetında matbuğat wäkile bulıp eşlägän İbrahinm Fury Azatlıq radiosına telefon aşa ğadi xalıqnıñ bu könnärdä niçek yäşäwe turında söyläp birde. İzrail xärbi çarası başlanğanda Süriä belän Yordanğa äle kitep bula ide, ämma xäzer Beiruttan çığıp kitü inde qurqınıç, dide ul:
"Berençe könnärne cirle xalıq ta Süriä belän Yordanğa çığa ala ide. Ämma belüegezçä Liban xäzer qamawğa alınğan, häm ildän çığu bik awır, alay da keşelär çığu yulların ezli."
Fury süzlärenä qarağanda, İzrail höcümnäre arta bara, häm alardan qaçu urının tabu awırlaşa bara.
"Raketalar tawlarda töşä, qaywaqıt Dämäşkä alıp barğan yulda, qaywaqır Tripoli yulında, aldan äytü awır."
Näticädä, Beirut xalqınıñ küpçelege başqalada qala. Kibetlärneñ kübese yabıq, gaz häm şikär, toz kibek köndälek kiräk yaraqlar betä barğan sayın, keşelär üzlären törmädä kebek xis itä başlıy, Fury:
"Üzemne törmädä kebek xis itäm. Eşkä barıp qaytıp yöri alsam da, üzeñneñ qamawda bulğanıñnı añlaw bik awır. Maşinağa utırıp telägän cirgä barıp bulmıy, oçqıçqa, köymägä utırıp bulmıy."
İzraildän ayırmalı bularaq, Beirutta bombadan saqlanu urınnarı yuq, dide Fury:
"Libanda bombadan saqlanu urınnarı yuq. Bälki qayber binalarnıñ bazları bardır, ämma ayırım bombadan saqlanu cirläre yuq."
Beirut xalqı elektr utı bulğan çaqta radio tıñlıy, TV qarıy, gazet uqıy, yaqınnarı belän söyläşep utıra, häm iñ möhime raketa höcümnäreneñ tizräk betüenä häm üzläreneñ isän-saw qaluına ömetlänä.
Çikneñ tege yağında, İzrailneñ öçençe zur şähärendä Haifada da köndälek tormış tuqtalğan. Hizbulla höcümnäre başlanğannan birle biredä mäktäplär, universitet, ofislar häm kibetlär yabılğan kileş tora.
"Jerusalim Post" gazetı xäbärçeseTovah Lazaroff Haifadağı wazğiätne menä niçek sürätli:
"Kibetlärneñ kübese yabıq, barı tik aşamlıqlar satuçı kibetlär açıq qala. Avtobuslar yöri, ämma alarda keşe az, küplär öylärennän yıraq kitmi. Kemder şähärdän kitkänder, ämma minemçä küpçelek qaldı."
Ämma Beirut xalqınnan ayırmalı bularaq, Haifa keşeläreneñ bombalardan saqlanu öçen maxsus cihazlanğan urınnarı bar:
"Öylärendä ük keşelärneñ timer işekle häm watılsa da çäçelmi torğan täräzäle bülmäläre bar. Minemçä yä keşelär şunda yäisä ul bülmägä yaqın utıra. Zur binalarnıñ da saqlanu urınnarı bar, ämma alar keçkenä. Xalıq üz öylärendä utırunı östen kürä."
Şuña kürä biredä ülüçelär sanı da Beirut belän çağıştırğanda azraq, di Ämir Maxul. Ämir Haifada ğäräp oyışmaların citäkli. Üze İzrail watandaşı, üze ğäräp bulğan Ämir, bu nizaqnı tağın başqa törle kürä:
"Haifada kommendant säğäte kebek, uramnarda ber kem dä yuq. Ämma bezneñ uylarıbız Haifada tügel. Bez könyaq Liban häm Beirut turında borçılabız. Anda etnik çistartu bara, zur cinäyät qılına. Bu suğış –ike törkem atasında barmıy, dip äytäsebez kilä."
Ul arada Haifağa höcümnär bügen dä däwam itte.
Alsu Qormaş