Uzğan atna axırında Qazanda Ermitaj muzeynıñ xalıqara konsul'tativ şura utırışı açılğan ide. Düşämbedä dön'yakülläm muzey citäkçeläreneñ unikençe küçmä utırışı tämamlandı. Küçmä utırış qısalarında alar Tatarstan prezidentı Mintimer Şäymiev belän oçraştı, Qazannıñ mädäni- tarixi urınnarı, häykälläre belän tanıştı. Şimbä könne dön'yaküläm muzey citäkçeläre jurnalistlar belän oçraştı.
Däwlät Ermitajınıñ Xalıqara Konsul'tativ Şura utırışınıñ Tatarstanda uzuı oçraqlı tügel. Çönki näq menä Qazanda Rusiädä berdän-ber sanalğan Däwlät Ermitajınıñ “Ermitaj – Qazan” üzäge urnaşqan.
Meñyıllıq tarixı bulğan şähär dönya cämäğätçelegenä mädäniätlärneñ üzara kileşep yäşäw urını häm urta ğasırlar arxitekturasınıñ yadkärläre, şul isäptän UNESCO dön'yaküläm mirası obyektlarınıñ da, küpläp tuplanğan märkäze bularaq mäğlüm.
Xalıqara konsul'tativ şura oçraşuı ğädättägeçä, Däwlät Ermitajı üseşeneñ aktual' mäsälälärenä bağışlandı. Şurağa dön'yaküläm muzey citäkçeläre, sänğät, muzey belgeçläre kerä. Äytik, Şura räise bulıp Britaniä muzey citäkçe Neil Mac Gregor bulıp tora. Şura äğzalarına Däwlät Ermitajı citäkçese Mixail Piotrovskiy, Luvr citäkçese Anri Luaret, Florensiädäge Uffitsi galereyase direktorı Anna Mariä Petrioli Tofani, Asterdamnan Riyksmuzey citäkçese Ronal'd de Leo, Myunxennan Bavariä sänğat Milli cıyılışı Reynxold Bawmştark häm başqa muzeylar citäkçeläre häm mädäni mirasnı saqlap qalu buyınça xalıqara oyışma citäkçese citmäkçese Mönir Buşnaqi häm UNESCO nıñ mädäniät buyınça general' direktorı urınbasarı Fransuaz Riv'ye kerä. Räsmi säfär qısalarında Şura äğzaları respublika muzeyları citäkçeläre häm Tatarstan mädäniät eşleklelären üz täcribäse belän tanıştırdı. Utırış barışında Däwlät Ermitajı direktorı Mixail Piotrovskiy yuğarı uqu yortları citäkçeläre belän oçraştı. Alar üzara muzeylarnıñ yäşlär, studentlar auditoriäse belän bäyläneşen, yäşlärne dönya tarixın häm mädäniäten öyränü eşenä cälep itü turında söyläşte. Qunaqlar Qazan Kremle, "Ermitaj-Qazan" üzäge, Qazannıñ başqa tarixi-arxitektura häykälläre belän tanıştı. Şulay uq wäkillek Milli muzeyda "Tatarstannıñ borınğı tarixı" dip atalğan kürgäzmäne açuda qatnaştı. Yaña ekspozitsiädä taş ğasırdan alıp, bezneñ eranıñ I meñyıllığı axırına qädär bulğan 400 ğasırdan artıq däwerne gäwdäländergän arxeologiä häykälläre urın alğan.
Soñınnan isä Şuranıñ näticäläre buyınça Qazan ratuşasında matbuğat oçraşuı oyıştırıldı. Kiñäşläşü Şura räise, Britaniä muzey citäkçese Neil Mac Gregor jurnalistlarnı sälämläp, Däwlät ermitajınıñ citäkçese Mixail Piatrovskiynıñ älege muzeynı citäkläwenä soqlanuın äytte:
“Belüegezçä ermitaj dönyada iñ böyek häm däräcäle muzey bulıp sanala. Häm menä küp yıllar däwamında bez Mixail Piatrovskiynıñ älege muzeynı citäkläwenä xäyran qalabız. Bigräk tä anıñ, Ermitaj kolleksiälären Rusiäneñ başqa ölkälärenä cäyelderü säläte bezne bigräk soqlandıra. Yewropa, İtaliä, Germaniäneñ küp kenä muzeyları aldında üz kolleksiälären qararğa kilüçelärgä häm başqa illärgä qarıy alırlıq itü probleması tora. Şuña kürä, Ermitajnıñ Qazanda üzeneñ üzägen niçek oyıştıra alğanın kürü bezneñ öçen qızıqlı buldı. Ermitajnıñ Tatarstandağı başqa muzeylar belän xezmättäşlege – ul bezneñ üz muzeylarıbızda qullana alırlıq model' buluın assızıqlarğa telägän idek. Şuranıñ utırışında Ermitajnıñ üseşenä qağılışlı plannar häm töp ştab binasında yaña muzey açıluı turında söyläştek. Älege muzeynıñ açıluı, muzeynıñ üseşe buença dönyadağı töp proyektlarınnan berse bulaçaq. Monnan tış, bez xäzerge Rossiä häm çit il mädäniäte kolleksiäsen buldıru turında söyläştek. Dönyanıñ barlıq muzeylarnıñ zur ber ğailä buluı häm xalıqara muzeylarnıñ xezmättäşlegeneñ yıldan-yıl nığuı, Kiñäşläşü waqıtında yıldan-yıl qabattan isbatlanıp kilüçe töp fiker.”
Jurnalistlarnıñ Qazan närsäse belän istä qaldı digän sorawğa Xalıqara Konsul'tativ Şura äğzaları bolay dip cawap birde:
“Kreml' territoriäsendä Qol Şärif mäçeteneñ torğızıluı häm şähär üzägendä mäçet belän çirkäwneñ yänäşä toruı, Qazanda alğan iñ zur tä'sirlärneñ berse buldı. Yewropa keşeseneñ qaraşına mäçet häm çirkäwneñ ber territoriädä toruı, simvolik mäğnägä iä. Yewropalılar bu täcribädän faydalana alalar”.
Jurnalistlarnıñ Mixail Piatrovskiy kebek başqa dön'yaküläm muzeylar üzläreneñ kürgäzmälären Qazanğa kiterergä uylamıymı digän sorawğa Britaniä muzey citäkçese kölep kenä menä bolay dip cawap birde:
“Bu turıda bezdän inde öçençe tapqır sorıylar. Ägär Ermitajnıñ nindi dä bulsa kürgäzmäläre bula ikän, bez, eksponatlarıbıznı Ermitaj kürgäzmälärenä birgän kebek, Qazandağı kürgäzmälärgä dä birep tora alabız”.
Şulay itep, ozaqlamıy dön'yaküläm tanılğan Britaniä, Luvr muzeylarınıñ kürgäzmäläre Qazanda da açılırğa mömkin.
Gölnaz Şäyxetdin