Xalıqara xoquq yaqlaw köne bilgelände

Tatarstanda 10 Dikäber - keşe xoquqların yaqlaw könenä bağışlanğan aksiä oyıştırıldı. “Yäşäwgä xoquq” dip atalğan älege aksiä 10 noyäberdä başlanıp, ber ay däwam itte. Aksiä qısalarında Qazannıñ xoquq yaqlaw üzäge belgeçläre respublika xalqın qabul itte. Alarğa üz yaqınnarı, tuğannarınıñ ülemen tikşerü näticäläre belän riza bulmağan keşelär möräcäğät itte. Möräcäğät itüçelär arasında Viktor Romanov digän keşe dä bar. Viktornıñ ulı Sergey Baltıykta xezmät itkändä wafat bulğan. Şuşı yılnıñ cäyendä Sergey utlı qoraldan yaralanıp ülgän. Sergey “Kazanes” dip atalğan korabta 8 ay däwamında operator bulıp xezmät itkän. Meditsina tikşerüe kürsätkänçä Sergeynı ütergännär. Cinayät eşe quzğatılğan. Sergeynıñ ätise ulınıñ üleme buyınça ictimaği tikşerülär uzdırırğa sorap Qazannıñ xoquq belgeçlärenä möräcäğät itkän.

Keşe xoquqların yaqlaw könendä “Yäşäwgä xoquq” digän älege aksiä tämamlandı häm xalıqtan alınğan mäğlümatlarğa nigezlänep, xoquq belgeçläre tikşerülär uzdıraçaq. Ägär dä inde çınlap ta keşe xoquqları bozılu oçrasa, xoquq belgeçläre ictimaği tikşerülär ütkäräçäk.

Ä düşämbe könne Qazannıñ xoquq yaqlaw üzägendä Rusiäneñ soldat anaları Berlegeneñ särkätibe Valentina Mel''nikova belän matbuğat oçraşuı ütte. Qazan häm Rusiäneñ başqa töbäk jurnalistları belän Mel''nikova telefon aşa aralaştı. Kiñäşmädä Qazannıñ xoquq yaqlaw üzäge belgeçe, advokat Rämil Äxmätgaliev ta çığış yasadı. Oçraşuda süz Rusiäneñ armiäseneñ bügenge xäle, soldatnıñ xoquqları turında bardı. Valentina Mel''nikova - Rusiä armiäsendä soldat xoquqlarınıñ bik nıq qısıluın bilgeläp ütte. Xätta törmädä utıruçınıñ da xoquqları kübräk dide ul.

Matbuğat oçraşuında şuşı armiäneñ qorbanı Radik Xäbirov turında da süz bardı. İnde xäbär itkänebezçä, ekspertlar Qazan yegete Xäbirovnıñ yuğarı psixik eşçänlege mömkin tügel digän näticä çığardı. Radik xäzer şulay yatıp qına tora alaçaq. Häm başqalar yärdämennän başqa yäşi almıy. Tikşerülär isä monıñ belän tämamlanmıy. Tabiplar yegetneñ armiägä qädär psixik awırular bulu bulmawın, üz üzenä qul saluınıñ säbäplären açıqlarğa tırışa. İnde xäbär itüebezçä, armiägä qädär ük Radik ruxi yaqtan sälämät bulmağan dip şiklänälär. Ekspertiza isä Radiknıñ armiägä qädär sälämät buluın kürsätte. Şulay da ekspertizanıñ näticäläre belän Radiknıñ advokatı Rämil Äxmätgaliev qänäğät tügel. Ul “azatlıq” radiosına bolay dip belderde:

Bez bäysez tikşerülär uzdırırğa cıyınabız, çönki ekspertizanıñ näticäläre döres tügel. Anda Xäbirov üz üzenä qul salğaç mediklar tieşle yärdäm kürsätkän digän näticälär çığarılğan. Ä bit näq mediklarnıñ tieşle yärdämne kürsätmäwe Radik xäleneñ şulay qatlawlanuğa kiterergä mömkin ide.

Al''bina Zäynulla