Räsäyküläm “Xäter vaxtası - 2007” häm İdelbuyı Federal' okrugında iğlan itelgän “Yäşlär yılı” qısalarında Ul'yan häm Mäläkäs şähärlärendä “Xäter marşı” digän agitpoxod bulıp uzdı. Anda Tatarstan häm Sember eztabarları qatnaştılar. Maqsatı – ölkän buınnıñ oluğ suğışta ireşkän ciñüe nigezendä yäşlärneñ patriotik ruxın köçäytü. Marş Mäläkäsneñ 11-yençe hönäri kolliätendä häm ölkä üzägeneñ 48-mäktäbe qarşında eşläp kilüçe “Yäşlärne patriotik tärbiäläw üzäge”ndä oyıştırılğan oçraşulardan ğıybärät buldı.
Ölkä Xökümäteneñ Yäşlär eşläre buyınça komitetı räise Ol'ğa Quraqina qazanlılarnıñ izge ğämälenä yuğarı bäyä birde: “Ut kürşelärebez bezgä ürnäk bulıp tora. Häläk bulğan suğışçı obrazın bik osta tasvirlau küz yäşlärenä dä säbäp buldı. Tatarstannan küp närsälärgä öyränäsebez bar äle”, - dide ul.
Ä menä ikençe marş – Nijgarda bulırğa tieş rizasızlıq marşı, işetüebezçä, xakimiättä rizasızlıq tudırğan häm moña qarşı tieşle çaralar da kürelgän.
Sember “rizasızları” da anda qatnaşırğa cıyınğannar. Läkin cirle militsiä dä yoqlap yatmıy. Härxäldä, xoquq saqlawçılar oyışması wäkile Mönir Nasıyrov äytüençä, Nijgarga rizasızlar marşına barırğa cıyınğan yegetlärne militsiä totqarlağan.
Niçek kilep çıqqan soñ bu totqarlaw?
Ölkä arxivı binası 1917-yılğa qädär çirkäwneke bulğan ikän – Sember yeparxiäse şunı qaytaru turındağı qararğa ireşkän. Ä xakimiät arxiv öçen yaña bina tözetergä bulğan. Läkin xoquq saqlaw oyışması bu binanıñ yazuçı Yazıykov yortı tiräsendäge tıyulıqta tözelüenä qarşılıq aksiäse uzdırdı.
Piketqa röxsät alğannar. Ä menä çaradan soñ şiğar-flagların üz ştablarına iltüne militsiä xezmätkärläre “şestvie” dip bäyälägännär. Mönir Nasıyrov äytüençä, 2 – 3 keşelek törkemnär şiğar'lären törgännär, ämma flagların, vertikal' kütärmäsälär dä, törmiçä qullarında totıp qaytqannar. Ä alarnı küzätkän militsiä xezmätkärläre, ofislarına qädär iärep kilep, anda söyläşep utıruçılardan Mönirne häm 4 yäş yegetne militsiägä alıp kitkännär.
Yäşüsmerlärneñ banditlıq ğämälläre belän Mäskäw televideniese iğtibarına da layıq bulğan Ul'yan qalası militsiäse öçen säyäsi qaraşları başqaçaraq bulğan 4 yeget qurqınıçraq ikän, di Mönir Nasıyrov.
Anıñ fikerençä, “natsbol”larnıñ maqsat-xıyalların qabul itü qıyın bulsa da, xakimiätneñ şul ber çemetem qarşılıqnı da tomalawı isä Räsäyçä “demokratiä” töşençäseneñ asılın açıp saladır.
Tatar cämäğätçelege isä yeparxiäneñ yañadan-yaña çirkäwlär tözü belän mawığuına ğäcäplänä. “Qol Ğali häykäle quyuğa bik tä qulay urınnarnıñ berse dip sanalğan cirdä – VLKSMnıñ 50 yıllığı digän uramdağı mäydançıqta Aleksandr Newski çirkäwe tözergä röxsät alınğan. Aqça tabası ğına qala, dip yaza “Simbrskiy kur'yer” gäzite. Xäyer, anısı tabılır – xärbi-klerikal' däwlätneñ “totrıqlıq fondı” haman simerä bara bit, di “Bolğar yañarışı” oyışması aktivistı Varis Ravilov.
Axırda başqa temağa ber-ike süz. “Ömet” gäzite soñğı sanında “İşettegezme äle?” digän rubrika astında “Azatlıq” radiosın niçek tıñlarğa?” digän yazma birgän. Ul İntertat.ru saytınnan küçerep alınğan. Bu sanda şulay uq “Tuğan tel” oyışmasınıñ ğözere buyınça matbuğatqa al'ternativ yazılu mömkinlege turında da mäğlümat birelgän. Berqädär arzanraq bäyä, bälki, yazıluçığa da, redaksiälärgä dä fayda bulır. Mäsälän, “Tatarstan” jurnalına yazılu 40 sumğa arzanraq kilep çığa. Yazmanıñ iseme dä şul uq basma turında: “Tatarstan” – şäp jurnal”, dielgän.
Ayrat İbrahim, Sember