Ğiraqtağı säyäsi protsessqa Berläşkän Millätlärne dä quşu tırışlıqları uñışlı ğına bara - oyışmanıñ general'' sekretare Kofi Annan Ğiraqqa maxsus wäkillek cibäräçägen xäbär itte. Anıñ maqsatı, ildäge xakimiatne 30-nçı yüngä qädär cirle idarägä birü aldınnan anda saylawlar ütkärü mömkinme, yuqmı, şunı açıqlaw.
Kofi Annannıñ bu uñaydan Parisda bäyän itelgän maxsus belderüendä, wäkillekneñ Ğiraqqa, monıñ tieşle şartlar tuu belän çığıp kitäçäge xaqında äytelä. Tieşle şartlar digäne bu oçraqta berençe çiratta iminlekne añlata. Awgust ayında Bagdadta, Berläşkän Millätlärneñ idaräsenä bomba höcüme yasalğannan soñ oyışma anda üz eşen tulısınça tuqtatqan ide. Xäzer Ğiraqtağı amerikan xakimiate Berläşkän Millätlärne yänä ildäge humanitar eşlärgä qaytarırğa teli häm şuşı xalıqara oyışma xätta ildäge ictimaği-säyäsi wäzğiatne totrıqlandıruğa da yardäm itä ala dip isäpli. BMOnıñ maxsus wäkillege Bagdadqa, ildä yaqın aralarda irekle saylawlar ütkärü mömkinlegen tikşerü öçen kilä. İnde bilgele bulğança, Ğiraq şığıyları ilneñ tulı möstäqillegen kire qaytaruğa, häm anı xalıq tarafınnan turıdan-turı saylanğan cirle xakimiatkä qaytaruğa öndi. Amerikannar isä saylawlar ütkärü belän älegä bik aşıqmasqa, başta irekle tawış birü öçen tieşle şartlar tudırırğa kiñäş itä. Añançı isä xakimiatne Ğiraqnıñ törle milli, dini, säyäsi törkemnäre wäkillärennän torğan maxsus mäcles bilgeliäçäk küçeş çorı xökümätenä tapşıru planlaştırıla. Bu isä ildäge xalıqnıñ küpçelegen täşkil itkän şığıylarda qänäğätsezlek uyata, amerikan planına oppozitsiäsne abruylı şığıy ruxanie, baş ayatolla Ali äl-Sistani citäkli. Soñğı könnärdä ul uzeneñ tänqiti çığışların alay da beraz yomşata töşte häm, ägär dä Berläşkän Millätlär Oyışması saylawlar ütkärü çınnan da irtäräk digän fikergä kilsä, monıñ belän kileşä aluına işarälär yasadı. Uzğan atnada baş ayatolla, misal öçen, üz tarafdarların, Berläşkän Millätlär älege mäs''älädä qararğa kilgänçe uram cıyınarın tuqtatıp torırğa öndäde. Moña cawap yözennän Waşington da xäzer üz qaraşların üzgärtä aluın äytä. Quşma Ştatlarnıñ däwlät departamentı wäkile Adam Ereli küptän tügel genä, saylawlar bäxäsen xäl itü ölkäsendä Quşma Ştatlar mäs''älä äle haman da açıq bulıp qala dip uylıy dide.
Audio, Adam Ereli
"Bez saylaw yulların tikşerüne däwam itäbez häm bezneñçä, möstäqillekne Ğiraq xalqına niçek itep iñ qulay yul yardämendä küçerü mäs''äläse açıq bulıp qala" di däwlät departamentı wäkile Ereli. Ğiraqta saylawlar ütkärüne ildäge qalğan ike ere mäxällä - sönni ğäräplär häm tönyaqtağı kördlär hiç kenä dä yaqlamıy, alar üzläreneñ şığıy küpçelege astında qaluınnan şürli. Bäysez körd eşleklese, Waqıtlı idarä şurası äğzası Mäxmüt Osman radiobızğa, turı saylawlar ilne yaña çualışlarğa ğına kiteräçäk dip, moña qarşılıq säbäplären bolay dip añlatqan ide.
Audio, Mäxmüt Osman
"Berençedän, bez basıp alınğan xäldä. İkençedän, iminlek yuq. Öçençedän, canisäp yäisä saylawçılarnı terkäw dä ütkärelmägän. 4 millionlap ğiraqlı ildän çittä yäşi, alar quıp çığarılğan ide, häm alar äle dä kire qaytmağan. Başqa säbäplär dä bar..." di körd wäkile. Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqqa kiläçäk maxsus wäkillege menä şul säbäplärne centekläp öyränergä häm alarnıñ nigezle bulu-bulmawı xaqında üz fikeren bäyän itärgä tieş bulaçaq.
Kärim Kamal, Praga
Audio, Adam Ereli
"Bez saylaw yulların tikşerüne däwam itäbez häm bezneñçä, möstäqillekne Ğiraq xalqına niçek itep iñ qulay yul yardämendä küçerü mäs''äläse açıq bulıp qala" di däwlät departamentı wäkile Ereli. Ğiraqta saylawlar ütkärüne ildäge qalğan ike ere mäxällä - sönni ğäräplär häm tönyaqtağı kördlär hiç kenä dä yaqlamıy, alar üzläreneñ şığıy küpçelege astında qaluınnan şürli. Bäysez körd eşleklese, Waqıtlı idarä şurası äğzası Mäxmüt Osman radiobızğa, turı saylawlar ilne yaña çualışlarğa ğına kiteräçäk dip, moña qarşılıq säbäplären bolay dip añlatqan ide.
Audio, Mäxmüt Osman
"Berençedän, bez basıp alınğan xäldä. İkençedän, iminlek yuq. Öçençedän, canisäp yäisä saylawçılarnı terkäw dä ütkärelmägän. 4 millionlap ğiraqlı ildän çittä yäşi, alar quıp çığarılğan ide, häm alar äle dä kire qaytmağan. Başqa säbäplär dä bar..." di körd wäkile. Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqqa kiläçäk maxsus wäkillege menä şul säbäplärne centekläp öyränergä häm alarnıñ nigezle bulu-bulmawı xaqında üz fikeren bäyän itärgä tieş bulaçaq.
Kärim Kamal, Praga