Monnan biş yıl elek “Sverdlov ölkä başqort üzäge” dip atalğan ictimaği oyışma “Yadkär” isemle başqort üzeşçän teatrı oyıştırğan ide. Başqort xalqınıñ telen, ğöref-ğadätlären, mädäniäten propagandalanunı üzenä maqsat itep alğan teatr kollektivı bu biş yıl eçendä üste, nığıdı. Biredä qatnaşuçılar sanı yegerme bişkä citte. İñ quanıçlısı – arada yäş artistlar da küp.
Biş yıl eşläw däwerendä Yekaterinburg başqort teatrı ölkä häm şähär külämendä uzdırılğan barlıq festival'lärdä häm başqa mädäniät çaralarda qatnaşıp üzen tanıta aldı. Teatr säxnägä quyğan citdi xezmätlärdän Mostay Kärimneñ “Qız urlaw”, Käbir Aqbaşovnıñ “Sipkelle qız” spektakl'lären ayırıp äytergä bula. Bügenge köndä, Böyek Ciñüneñ altmış yıllığına bağışlap, teatr kollektivı kürenekle dramaturg Änğam Atnabayıvnıñ “Ul qayttı” digän spektaklen äzerli.
Bu könnärdä “Yadkär” isemle başqort teatr kollektivı üzeneñ biş yıllıq yubileen bilgeläp uzdı. Yekaterinburg şähäreneñ Yılizavet mädäniät sarayında xalıq bik küp bulıp cıyılğan ide. Teatr sänğätenä ğaşıyq tatar häm başqort xalqı zalnı tutırıp cıyıldı. Çaqırılğan qunaqlar arasında Yekaterinburg şähär häm Çkalov rayon xakimiätennän mädäniät bülege xezmätkärläre, Tatarstannıñ Uraldağı daimi wäkile urınbasarı, tatar häm başqort ictimaği oyışmaları wäkilläre, xätta Çiläbe ölkäseneñ Arğayaş rayonı başqort xalıq teatrı kollektivı äğzaları da bar ide.
Kiçä bik tantanalı, cılı atmosferada uzdı. Qotlaw süzläre arasında törle spektakl'lärdän özeklär quyıldı, matur-matur cırlar yañğıradı.
Teatr sänğäte milli telne saqlap qaluda iñ kiräkle açqıç häm iñ yuğarı basqıç bulıp tora. Tarixi Watannan çittä milli teatr oyıştıru, anıñ daimi räweştä eşläp toruına ireşü öçen Başqort milli üzäge räise Fäymä xanım Yosıpova bik zur köç quydı. Ul üze genä tügel, tormış yuldaşı Äxsän äfände belän berlektä başqort milläten torğızu öçen bik zur eşlär başqarğan keşelär.
Yosıpovlar ğailäse turında teatrnıñ rejisserı, Başqortstannıñ atqazanğan mädäniät xezmätkäre Säydä Möbaräk qızı Soltanova “Millätneñ yözek qaşı bulırlıq keşelär”, - di. Ä Yosıpovlar, üz çiratında, “Yadkär” teatr kollektivınıñ biş yıllıq ğömer eçendäge uñışların barı tik professional rejisser belän eşläwdän kürälär.
Säydä xanım Soltanova üz ğömeren teatr sänğätenä bağışlağan keşe. Bügenge köndä ul Başqortstannıñ Salawat şähärendä yäşi. İnde küptän layıqlı yalda buluına qaramastan, Salawat teatrında eşläwen däwam itä. Tuğan yağı Arğayaşta da teatr oyıştırıp, anı xalıq teatrı iseme alu däräcäsenä kütärgän rejisser ul. Olı yäştä buluına qaramastan, äledän-äle Yekaterinburg şähärenä kilep, “Yadkär” teatrı kollektivı belän eşläp kitä.
Äñgämä waqıtında Säydä xanım misalğa böyek Stanislavskiynıñ süzlären kiterde. “Teatrnıñ yöze, uñışı rejisserda bulsa, spektakl'neñ yäme akterlarda”, - dide ul.
Yekaterinburg kebek zur qalada üzeşçän teatrğa yörüçe artistlarnıñ eşen bik fidaqär dip sanıy Säydä xanım. Anıñ fikerençä, buş waqıtların jällämiçä, çın küñeldän, canı-täne belän sänğätne yaratuçı, milläten söyçe keşelär genä eşli ala teatrda. Matdi yaq ta az rol' uynamıy bit äle. Moña qädär bar eş tä biregä yörüçelärneñ üz teläkläre, üz köçläre belän başqarıla. Zur qalada yulğa ğına da küpme aqça totıla bit. Mäsälän, şähärneñ iñ yıraq poçmağınnan repetitsiälärgä kilep yörüçe irle-xatınlı Säğinur häm Färix Säyetxucinnar ber atnağa yulğa ğına ğailä byudjetınnan 120-150 sum aqça totalar.
Teatrnıñ matdi xäle bik maqtanırlıq tügel älegä. Fäymä xanım Yosıpova bu oçraqtan rayon mädäniät bülege busağasın taptıy. Bu yılnıñ sentäber ayınnan teatr citäkçesenä xezmät xaqı bilgelärgä wäğdä itkännär. Fäymä xanım ul aqçanı teatrğa kiräkle äyberlär alırğa, artistlarnıñ yul xaqların tüläw öçen totarğa uylıy. - “Biş yıl buyı eşläp kilgän kollektiv tarqalmasın, artistlarıbıznıñ därte sünmäsen-sürelmäsen, yäşlärebezdän professional artistlar çıqsın ide”, - dip teli ul.
Fäymä xanımnıñ süzlären cöpläp “Amin” dip äytäse kilä. Biş yıllıq xezmät kürsätä alğan sänğät kollektivı eşe yuğalmas, däwam itär. Yubiley kiçäsenä cıyılğan qunaqlar moña zur ışanıç belderdelär.
Şulay itep, “Yadkär” teatr kollektivı bäyräme Yekaterinburg şähärendä ber millät kebek tatu yäşägän başqort häm tatar xalqı öçen urtaq zur bäyrämgä äwerelde.
Fäwiä Safiullina. Yekaterinburg.