Omski ölkäsendä tağı ber mäçet açıla

Soñğı yıllarda Omskinıñ awıl-rayonnarında milli xäräkät sizelerlek üseş aldı dip äytergä mömkin. Tatar awıllarında başta asılda üzeşçän sänğät kollektivları bulıp eşli başlağan oyışmalar, soñraq milli-mädäni moxtariätlär, üzäklär bulıp eşläp kittelär. Soñğı yıllarda älege üzäklär qarşında dini oyışmalar da tözelä başladı. Mondıy üseşne ölkäneñ Kolosovka rayonında eşläp kilüçe tatar oyışmaları misalında da küzätergä mömkin. 1999 yılda “Mäxäbbät” vokal ansamble bulıp oyışqan kollektiv 2003 yılda räsmi terkälep tatar mädäniät üzäge bulıp eşli başladı. Ä 2005 yılda üzäk qarşında dini oyışma tözelde. Bu oyışmanıñ citäkçese itep dini keşe tügel, ä tatar xäräkäte aktivistı, hönäre buyınça tabip bulğan Wäkil äfände Allämov saylandı. Üzeneñ dönyawi eşe belän ütä mäşgul' bulsa da Wäkil äfände dini eşlär belän yörergä dä waqıt taba. Oyışma tözüläreneñ ähämiäte häm alda torğan eşläre turında ul, din keşene tärtiptä tota , telne saqlawda da zur rol' uynıy, din totqan keşe naçarlıq qılmıy,- dip añlata. Xäzer berençe çiratta Kolosovkada mäçet tözü eşe belän mäşğül'bez, inde yaraqlı bina satıp alırğa da kileştek,-di Wäkil äfände. Kolosovka tatar mädäniät üzägeneñ uñışlı ğına eşläp kilüe turında da äytep ütärgä kiräk. Üzäk aktivistı, rayon mädäniät yortı direktorı Äkräm Ämirov süzlärençä, xäzer alarnıñ da töp eşläre- Kolosovkada mäçet buldıru. Mädäni yünäleştäge eşlären dä alar şuşı uq izge eşkä yünälderälär, yäğni konsertlar belän çığışlar yasap keremnären mäçet tözeleşenä totarğa niätlilär.

Döres, “Mäxäbbät” ansambleneñ ber törkem cırçılarınıñ şul niät belän ütkärgän berençe konsertları keremle bulmadı. Ul konsert uzğan yäkşämbe könne Omskida quyılğan ide. Cäyge qızu baqça eşläre bulu säbäpleme, konsertqa 100-gä yaqın ğına keşe kilgän ide. Bilet aqçası arenda bäyäsen häm artistlarnıñ yul çığımnarın qaplarğa da citmäde. Bu xäl älbättä kollektivnı berniqädär borçısa da, artıq töşenkelek tudırmadı, alar yaña programma belän Omskiğa qış köne kilergä wäğdä birep qaytıp kittelär.

Dini temağa tağı ber xäbär. Ölkä tatar milli – mädäni moxtariäte binasında ğäräp grafikasın öyränü buyınça däreslär başlandı. Däreslärne Sankt-Peterburgtan kilgän ğäräp tele belgeçe, uqıtuçı Rezeda xanım Ähletdinova alıp bara. Düşämbe könne uzğan berençe däreskä 15-läp keşe cıyılğan ide. Çärşämbedä bulğan ikençe därestä, qızğanıçqa qarşı, kilüçelärneñ sanı yartılaş kimegän ide. Monı da şulay uq ber yaqtan, cäyge baqça eşläre baruı belän añlatsañ, ikençe yaqtan xalıqnıñ dingä bitaraf buluı belän dä añlatıp buladır. Uqıtuçı yörüçelärneñ sanına qaramastan däreslärne däwam itärgä wäğdä itä.

Äytergä kiräk, Rezedä xanımnı Omski tatarlarınıñ ğına tügel, başqa töbäklärdä, şul isäptän Sankt-Peterburgta yäşäwçelärneñ dä dinnän yıraq buluları, telne onıta baruları borçıy. Telgä ixtiac yuq, yuğarı uqu yortlarına uqırğa tatar telen belämäsär kerälär, fil'mnär, kitaplar –hämmäse rus telendä. Ägär tatar telen belmägän keşe uqırğa da kerä almasa, tel öyränergä zur etärgeç bulır ide,-di Rezedä xanım.

Rozaliä Sayganova, Omski.