Angelina Jolie häm Cameron Diaz kebek kino sänğatkärlären İran mädäniät ministrlığı "äxlaqsız häm rişwätçelekkä batqan" Hollywood yoldızları dip atadı häm alar turında yazğan "Sobh-e Zendegi" jurnalın yabuın belderde. Jurnalnı kürüçelär – alarnıñ kieme ozın ciñle ide, dip söyli. Ämma başlarında yawlıq bulmağan.
Tıyılğan jurnallar ğadättä yäşäw räweşe, yoldızlar, kino häm ğailä mäsäläre turında yazğan bulğan. Alarnıñ berse genä, Kördistan vilayätendä çıqqanı ğına säyäsi häm sosial mäsälälärne dä yaqtırtqan bulğan.
İranda matbuğat irege assosiasiäseneñ matbuğat wäkile Şämsül Wäezin süzlärenä qarağanda, alarnı yabu – säyäsi qarar bulğan.
"Äxmädinicat xökümäte böten äybergä tıqşına. Monıñ säyäsät kenä buluı şart tügel. Räsmilär ädäbi häm mädäni basmalarnıñ üzlärenä buysınuın teli. Bu basmalar yabıldı, çönki alar mädäniät ministrlığınıñ säyäsäten ütämäde," - dide İranda matbuğat irege assosiasiäse wäkile.
Ministrlıqnıñ internettağı säxifäsendä jurnallarda basılğan keşelär häm alarnıñ şäxsi tormışı turında detallär xalıqnıñ näfesen qotırta, yuqqa-barğa ışanuğa etärä, basmalar şuña yabıldı, digän añlatma birelgän.
Yabılğannarnıñ "Haft" häm "Talaş" digännäre yäşlär arasında ayıruça populyar ide. Mäğlümat agentlıqları yäşlär xäbärsez qalır dip borçılmıy, çönki yoldızlar, kino häm mädäniät turında mäğlümat internetta küp. Ä menä jurnalistlar yazmışı – borçılu tudıra, di Şämsül Wäezin.
"Näticädä yözlägän jurnalist eşlären yuğalta, hönärlären üzgärtä yäki çit illärgä kitärgä mäcbür bula. Eşlären däwam itkännäre isä basım astında eşli. Boları menä turıdan turı yoğıntı bulsa, eşneñ tağın ber yağı bar ul – cämäğätçelek fikerenä täsir itü. Xalıqnıñ yaratıp uqığan basmaları bar, ämma xökümät alarnı bu basmalarnı uqu xoquqınnan mäxrüm itä," - di Şämsül Wäezin.
2005 yıldan birle İranda reforma yaqlı 50dän artıq basma yabıldı, distälägän jurnalist törmägä utırıtıldı.
Küptän tügel 16 yıl çığıp kilgän "Zanan" adlı xatın-qızlar jurnalı tıyıldı.
Parijda urnaşqan "Çiklärne Tanımağan Jurnalistlar" oyışması mäğlümatlärenä qarağanda, İranda jurnalistlar "üz eşlären eşlägännäre öçen" törmägä yabıla.
"İrannı bez Yaqın Könçığışta jurnalistlarnıñ iñ zur törmäse dip atıybız. Uzğan yılda 50dän artıq jurnalist qulğa alındı häm xökem itelde. Alarğa bilgelängän cäzalar 3 ay törmädän alıp ülemgä qadär," - dip söyläde Parijdağı oyışmanıñ Äfğanstan, İran häm Taciqstan eşläre wäkile Reza Moeni.
İrannıñ matbuğat assosiasiäse wäkile mädäniät ministrlığınıñ matbuğatnı küzätü idaräseneñ jurnallarnı yabu wäkäläte buluın şik astına quysa da, tıyılğan 9 jurnalnıñ yañadan çığa başlıyaçağına ışanmıy.