Accessibility links

Кайнар хәбәр

Xakimiätme, eşsezlekme?


Här keşeneñ qayğısı üzenä dilär. Menä Törkiädäge xällär dä şundıyraq.


Xakimiättäge AK partiä östennän laisizm prinsipların bozu, yäğni dinne däwlät eşlärennän ayırmawda ğäyepläp Konstitutsiä Mäxkämäsendä xökem protsessı başlanğannan birle töp säyäsi eşçänlek bu tema tiräsendä äylänä. AK partiä ğäyeple tabılsa partiäneñ yabılu häm iñ kimendä aralarında premyer dä bulğan 70 äğzasınıñ säyäsättän yıraqlaştıru сazasına xökem itelü ixtimalı bar. Bu inde parlamentta häm xakimiät strukturasında zur üzgäreş digän süz. Tabiği xakimiättäge ber partiäneñ yuridik yullar belän xakimiättän yıraqlaştırıluı citlekkän demokratiälärdä bik kürelgän ber xäl tügel, şulay da monıñ iskärmäläre bula. İnde AK partiäneñ citäkçeläre Konstitutsiägä säyäsi partiälärne yabunı qıyınlaştırğan qayber tözätmälär kertergä cıyınalar.

AK partiäneñ 550 urınlı parlamentta 340 deputatı bar. Yäğni Konstitutsiäneñ qayber maddälären üzgärtä alırlıq deputat sannarı yuq. Şuña kürä alar ikençe yulnı, şuşı maddälärne referendumğa iltüne uylıylar. Matbuğat bitlärendä inde bu turıda imeş-mimeşlär tulıp yata. Bu atnada Avropa Berlege Komissiäse räise Jose Manuel Borosso Törkigä vizit yasadı. Ul demokratik ber ildä ber säyäsi partiäne yabunıñ döres bulmawın belderä. Oppozitsion partiälär anıñ şuşı süzlären Törkiäneñ yustitsiä sistemasına çitän tıqşınu dip tänqitlilär. Läkin AB-nä kandidat bulğan Törkiäneñ AB qararlarına buysınırğa tieşlege dä äytelä. AB 1999-nçı yılda Avstriädäge İreklek Partiäse liderı Haidarnı saylawlarnı otqan bulsa da, faşistik tendensiäläre säbäple, yuridik tügel, ä säyäsi basım belän xakimiätkä mendermägän ide. Dimäk AB-neñ basımına qul seltäp kenä bulmıy.

İl eçendä isä tınğısızlıq üsä. Bu atnada Akdeniz universitetında Millätçe Xäräkät Partiäse tarafdarları idealistlar belän PKK tarafdarları Körd, yäki sul yünäleştäge studentlar arasında bäreleşlär buldı. Andağı kierenkelek öç aydan birle däwam itä ikän. Monnan elek oxşaş ber bäreleş Anqara Universitetında da bulğan ide.

Bu ay başında inflyatsiäneñ un protsent tiräsenä kütärelgän buluı iğlan itelde. Asılda bazardağı bäyälär yuğarıraq. Tege yaqtan tözü sektorında da eşlär tuqtalu däräcäsenä citte, yaña toraq satıp aluçılar qalmadı diärlek. Ä tözü materiallarınıñ bäyäse dä kütärelgänlektän däwlät öçen tözü eşläre alıp barğan firmalar östämä aqça almaslar tözü eşlären tuqtataçaqların belderdelär. Törkiäneñ töp tabiği gaz taratu şirkäte BOTAŞ-qa bankalar kredit birüdän baş tarttılar. Botaş 300 million yaña törek lirası kredit taläp itkän ide. 12 milliard ta 300 million liralıq alaçağı bar, läkin añardan gaz alğannar tülämi. Xalıqara Valyuta Fondı AQŞ ekonomikası torğınlıqqa kerde, Törkiädä dä üseş kimiäçäk dip belderde. Qısqası dönyadağı ekonomik krizis Törkiägä dä bärde.

10 aprelda “Cumhuriet” gazetasında “Political Researcher Tikşerenü Şirkäte”neñ 1 belän 6 aprel tarixları arasında 20 şähärdä 2 meñ 470 keşe arasında ütkärgän xalıq fikeren öyränü anketası iğlan itelde. Şuña kürä “Törkiäneñ iñ zur probleması närsä ?” digän sorawğa 24.6 % eşsezlek, 17,2 % terror belän separatizm, 13,9 % ekonomika, % 12,5 korrupsiä digän cawap birgän. İnde eşsezlek, ekonomik torğınlıq, korrupsiä ber bere belän tığız bäyle. Başqa süzlär belän äytkändä xakimiätneñ ideologik köräşe asılda xalıqnı tuqlandırmıy. Küpçelektä kiläçäk belän bäyle bilgesezlektän qurqu bar. Qısqası xalıq öçen ikmäk häm tınıçlıq kiräk. Menä monı tä’min itkän xakimiät yaqlawğa layıq bula. Säyäsätçelär monı añlıymı, yäki bu şartlarda bu problemalarnı çişep bulmayaçağın belep, añlamamışqamı salına äytüe bik ciñel tügel.
XS
SM
MD
LG