Accessibility links

Brüsseldä Lissabon kileşüe häm bäyälär


Cowen häm Barroso cıyınnıñ berençe köne näticäläre belän tanıştıra
Cowen häm Barroso cıyınnıñ berençe köne näticäläre belän tanıştıra

Yevropa illäre inde küptän bulmağan kierenke häm awır wazğiättä qaldı. Brüsseldä Lissabon kileşüeneñ kiläçäge turında söyläşälär.

Yağulıq häm aşamlıq bäyäläreneñ artuına qarşı eş taşlaw häm protestlar däwam itä. Problemalarnı çişü häm berdäm säyäsät alıp baru öçen urtaq kileşü kiräk. Lissabon kileşüe dip atalğan bu dokumentnı raslaw eşe bik awır bara. İrlandiä xalqı referendumda kileşüne kire qaqtı. Bügen Brüsseldä cıyılğan berlekneñ 27 äğza ile citäkçeläre aldında menä şundıy awır mäsälälär tora.

İke könlek cıyında Yevropa citäkçeläre berençe çiratta İrlandiäneñ Lissabon kileşüen kire qağuınnan soñ nişlärgä digän sorawğa cawap tabarğa tırışaçaq. Berlekneñ barlıq äğzaläre İrlandiägä qaramıyça kileşüne qabul itü yağında, Çexiä genä moña älegä şik belderä.

Elekkedän birle Yevropa Berlegenä yaña äğzalär aluğa qarşı bulıp kilgän Britaniä İrlandiä näticäsenä qaramastan kileşüne raslawın belderde. Xäzer Lissabon kileşüenä quşılğan illärneñ sanı 19 buldı.

Qayber säyäsätçelär Yevropanı kileşügä mönäsäbät nigezendä ikegä bülergä täqdim itä. Läkin Yevropağa kiresençä berläşü kiräk, şuña kürä Angela Merkel İrlandiä kebek illärne çitkä etärüne kire qaqtı:

"Bu eş yalıqtırğıç kebek toyılsa da bez barlıq kileşülärneñ ber tawıştan qabul itelüenä ireşergä tieş. Berdämlek kiräk, çönki ul kileşülärne berlekneñ äğza illäre tözegän, başqa äğzaläre dä alar belän rizalaşırğa tieş," - dide Germaniä kanslerı.

Sammit aldınnan Berlekneñ säwdä komissionerı Peter Mandelson, Yevropa ozaq yıllar haman kemnänder saqlanıp kilde, xäzer aña äwzemräk bulırğa, höcüm itüçe urının alırğa kiräk, dide. İrlandiä xökümäte kileşü mäsäläsendä referendum ütkärü aldınnan xalıqnı anı yaqlawğa öndämäwdä ğäyeplände. Sammitqa kilgän İrlandiä premyer-ministrı Brian Cowen üz üzen yaqlarğa häm aqlanırğa mäcbür buldı:

"Nindider yaña täqdimnärne alğa sörü äle irtä. Eye, kiläse aylarda çişeleş tabır öçen qatı eşlärgä turı kiläçäk, monı tanıybız," - dide İrlandiä xökümäte başlığı.

Yevropa Komissiäse prezidentı Jose Manuel Barroso İrlandiä referendumı näticäsenä qaramastan, qayber ölkälärdä, atap äytkändä – yağulıqnı saqlaw häm klшmat üzgäreşlärenä qarşı xezmättäşlekne däwam itärgä çaqırdı. Ämma İrlandiägä işarä yasap, inde ber qabul itelgän kileşüneñ eçtälegen ber il öçen genä yaraqlaştırıp bulmas, dide Barroso.

Yağulıq häm aşamlıqqa bäyälär krizisı da köntärtibendä qala, ämma Barroso bu ölkädä nindider ömetle süzlär äytmäde. Berlek äğzalären ul finans häm bäyälär säyäsätenä tıqşınmasqa, bazarnıñ bu xälgä üzenä yaraqlaşırğa irek birergä çaqırdı. Anıñ bu fikerlären Germaniä kanslerı Merkel dä yaqlap çıqtı.

Yök maşinaların yörtüçelär, balıqçılar häm awıl xucalığı yağulıq bäyäläreneñ artuına qarşılıq beldergändä küplär Yevropa räsmilären ber nindi dä çaralar kürmäwdä ğäyepläde.

Bu könnärdä Yevropa Berlege eçke problemaların xäl itä, kiläse atna, yünneñ 26sında isä Xantı-Mansida Yevropa Berlege-Rusiä sammitı ütäçäk. Berlekne Rusiä belän iqtisad, iminlek, mäğärif häm mädäniät ölkälärendä xezmättäşlek qızıqsındıra.

XS
SM
MD
LG