"Tol qalğan häm ayırılğan xatın-qızlarnıñ kimsetelüe – ilneñ mädäniätenä yäki üseşenä qaramıy," di fiker beleşüne oyıştırğan WorldPublicOpinion.org säxifäse citäkçese Steven Kull. "Täräqqi itkän illärdä dä küplär mondıy kimsetelüneñ bulğanın tanıy."
Soraştıru oyıştırılğan 17 ilneñ 12sendä xalıqnıñ yartısı diärlek mondıy xatınnarnıñ xoquqları bozıla, dip cawap birgän.
Tol häm yalğız xatınnarğa mönäsäbät törleçä bulırğa mömkin. Yarlıraq illärdä xatın-qıznıñ irennän ayırılğan xäldä urtaq mal-mölkätkä xoquqı tartıp alına, balaları belän bergä ul yortsız, cirsez, aqçasız qala ala. Qayber illärdä xatın-qız ğailäse öçen tuplağan mal – urtaq milek dip sanalmıy häm ayırılğan oçraqta ul barısın da yuğalta. Xälle illärdä isä yalğız irlär belän yalğız xatın-qızlar arasında sosial ayırmalıqlar bik zur. Mondıy illärdä xatın-qızlar ozağraq yäşi. Olı yäştäge tol yäki yalğız xatınnar arasında xäyerçelek däräcäse bik yuğarı bulırğa mömkin.
Fiker beleşü näticäläre Xalıqara Tol Xatınnar könenä turı kiterelep äzerlände. (Bu kön 23 yün bilgelänä). Şulay uq bıyıl Keşe Xoquqları turında Ğömüm Deklarasiä qabul itelüenä 60 yıl tula. Dönyada keşe xoquqları ölkäsendäge bu iñ möhim dokument "här keşe ber nindi ayırmasız tigez xoquqlarğa iä...irlär häm xatın-qızlarnıñ öyläneşü, ğailä qoru häm anı tarqatuda xoquqları ber tigez" dielgän.
WorldPublicOpinion.org säxifäse – xalıqara oyışmalarnı berläştergän tikşerü üzäge. Anıñ başfatirı AQŞnıñ Maryland Universitetında urnaşqan.
Fiker beleşüdä 17 ildän (iñ zurları – Qıtay, Hindstan, AQŞ, İndoneziä, Nigeriä, Rusiä) 17595 keşe qatnaştı. Soraştıru 10 ğinwardan 6 mayğa qadär oyıştırıldı.
Tol xatınnarğa qarşı diskriminasiä buluı 6 ildä tanıldı. Könyaq Korea (81%), Törkiä (70%), Fälestin cirläre (61%), Nigeriä (58%), Qıtay (54%). İke genä il tol xatınnar ezärleklänmi, dip cawap birde – Ukraina häm Meksika.
İrennän ayırılğan xatınnarğa küpçelege möselman illärendä mönäsäbät naçar. Mısır (80%), Törkiä (72%), Fälestin cirläre (53%), İran (51%), Azärbaycan (54%).
Rusiädä tol yäki ayırılğan xatın-qızlarğa qarata cämğiättä naçar mönäsäbät küpmeder däräcädä (20%) bar, dip bäyälände.
Soraştıru oyıştırılğan 17 ilneñ 12sendä xalıqnıñ yartısı diärlek mondıy xatınnarnıñ xoquqları bozıla, dip cawap birgän.
Tol häm yalğız xatınnarğa mönäsäbät törleçä bulırğa mömkin. Yarlıraq illärdä xatın-qıznıñ irennän ayırılğan xäldä urtaq mal-mölkätkä xoquqı tartıp alına, balaları belän bergä ul yortsız, cirsez, aqçasız qala ala. Qayber illärdä xatın-qız ğailäse öçen tuplağan mal – urtaq milek dip sanalmıy häm ayırılğan oçraqta ul barısın da yuğalta. Xälle illärdä isä yalğız irlär belän yalğız xatın-qızlar arasında sosial ayırmalıqlar bik zur. Mondıy illärdä xatın-qızlar ozağraq yäşi. Olı yäştäge tol yäki yalğız xatınnar arasında xäyerçelek däräcäse bik yuğarı bulırğa mömkin.
Fiker beleşü näticäläre Xalıqara Tol Xatınnar könenä turı kiterelep äzerlände. (Bu kön 23 yün bilgelänä). Şulay uq bıyıl Keşe Xoquqları turında Ğömüm Deklarasiä qabul itelüenä 60 yıl tula. Dönyada keşe xoquqları ölkäsendäge bu iñ möhim dokument "här keşe ber nindi ayırmasız tigez xoquqlarğa iä...irlär häm xatın-qızlarnıñ öyläneşü, ğailä qoru häm anı tarqatuda xoquqları ber tigez" dielgän.
WorldPublicOpinion.org säxifäse – xalıqara oyışmalarnı berläştergän tikşerü üzäge. Anıñ başfatirı AQŞnıñ Maryland Universitetında urnaşqan.
Fiker beleşüdä 17 ildän (iñ zurları – Qıtay, Hindstan, AQŞ, İndoneziä, Nigeriä, Rusiä) 17595 keşe qatnaştı. Soraştıru 10 ğinwardan 6 mayğa qadär oyıştırıldı.
Tol xatınnarğa qarşı diskriminasiä buluı 6 ildä tanıldı. Könyaq Korea (81%), Törkiä (70%), Fälestin cirläre (61%), Nigeriä (58%), Qıtay (54%). İke genä il tol xatınnar ezärleklänmi, dip cawap birde – Ukraina häm Meksika.
İrennän ayırılğan xatınnarğa küpçelege möselman illärendä mönäsäbät naçar. Mısır (80%), Törkiä (72%), Fälestin cirläre (53%), İran (51%), Azärbaycan (54%).
Rusiädä tol yäki ayırılğan xatın-qızlarğa qarata cämğiättä naçar mönäsäbät küpmeder däräcädä (20%) bar, dip bäyälände.