Алисә: Сары пресса, сенсацияләр, әлбәттә, кызык. Әмма алар белән үсеп килүче буын бозылырга мөмкин. Кеше ияләшеп бетә андый "җиңелчә" яктырту ысулына. Дөрес итеп фикерләүне, аңны үстерүче журналистика түгел ул. Барысын да карап барырга кирәк, сарыны да, рәсмине дә.
Илсур Нәфыйков һәм Алисә Җамалиева
Илсур: Хәзерге яшьләрне гайбәт кенә кызыксындырмый. Мин үзем "Ялкын" журналын яратып укыйм. Чын-чынлап яратам, чөнки аны яшьләр яза. Безнең оешманы "Сәләтне" алсак, ел саен "Ялкын"ның август санын безнең "Сәләттә" булган балалар язып чыгара. Баш мөхәррир Йолдыз Миңнуллина белән бергә безнең журналистика мәктәбе эшләп килә. Ул чыннан да кызыклы булып чыга. Мәсәлән, үзем эшләгән "Яңа Гасыр" каналына кайтсак - бик яхшы тапшырулар бар, тәрбияви яктан алганда. "Халкым минем" тапшыруы, мисал өчен. Аны күп еллар буена Ләйсәнә Садретдинова алып бара. Бик кызыклы һәм кирәкле тапшыру бу. Шәһәрдә яшәүчеләр авыл хәлен аңламый. Авыл халкы шәһәр кешеләрен аңламый. Менә безне монда Прагада бер фермага алып бардылар. Күркәм бер проект итеп күрсәттеләр инде аны безгә. Чыннан да матур - сарыклар, сыерлар, үрдәкләр. Ничектер безгә табигатькә якын булган бер тәрбияви проект күрсәтергә теләгәннәрдер. Безгә бу кызык булмады, чөнки без авылга кайткан саен ул сыерларны да, сарыкларны да күрәбез. Үрдәкләрне дә сәгатьләр буе саклап утырабыз. Безнең өчен гомерлек бер проект бу. Бу безнең тормыш, яшәү рәвеше. Кире тапшыруларга кайтсак - бар андый тирән мәгънәгә ия тапшырулар. Ләкин күп түгел, булганнарын да заманына карап үзгәртеп торырга кирәк.
Зөлфия: Күбрәк телефонда укыйбыз без яңалыкларны. Instagram, Twitter укыйбыз. Анда рәсемнәр урнаштыру мөмкинлеге бар, рәсемне карагач та фикер туа бит. Инде матбугат чараларының тәрбияви ягына килгәндә - консерватив журналлар да кирәк, мисал өчен "Сөембикә" журналы. Аның тәрбияви әһәмияте бик зур. Яхшы татар телендә язылган, гореф-гадәтләрне беренче урынга куйган журнал ул. Мин аны бик яратам.
Таһир: Зөлфиягә кушылам. "Яңа Гасырда" Илсур алып барган, инглизчә, татарча сөйләшергә өйрәткән тапшыруына тукталасым килә. Аны кем карый? "Халкым минем" тапшыруын кем карый? Яшьләр карыймы бу тапшыруларны? Яшьләр аларны авылга кайтканда гына карый. Авылда башка канал күрсәтмәгәнгә. Газетларны алыйк. "Шәһри Казан" безгә килә, без укыйбыз инде аны. Аны тагын башка кеше укыймы? Минем башка йортларда ул "Шәһри Казанны" подъезда чалбар буялмас өчен баскычка утырганда җәйгәнне күрәм. Азатлык радиосының бөтен бу мәгълүмат чараларыннан бик зур бер өстенлеге бар - телефон һәм планшетлар өчен әсбаплары (приложение) булуы. Яшьләр кулында хәзер газет түгел, ә телефон. Азатлыкның бөтен әйбере телефонга сыя. Яңалыклар, фото-виделар. Бу өлкәдә Азатлык алга киткән. Мәсьәлән "Яңа Гасырның" әсбабы юк телефон өчен. Шуңа күрә, Илсур, синең тапшыруны телефоннан карап булмаганга - яшьләр татарча да, инглизчә дә белмидер.
Илсур: Таһирга җавап бирәсем килә - безнең редакция "Татарлар" редакциясе дип атала. Аның проекты кайдан чыкты - төрле төбәкләрдә яшәгән татарларның тормышын күрсәтергә теләдек без. Безнең проект "Яңа Гасыр - Татарстан" каналында түгел, "Яңа Гасыр - Планета" каналында чыкты. Ни өчен - чөнки бу проект күбрәк төрле төбәкләрдә яшәгән татар балалары өчен дип планлаштырылган иде. Шуңа күрә, игътибар итсәгез - татар теленнән соң инглизчә тәрҗемә килә, русчасы өченче килә. Аның стратегиясе шул. Тагын бер кызыклы да, аяныч та бер әйбер - узган ел Австралиядә булганда аңладык без моны. Чит илләрдә туган балаларга татар теленең кирәклеген аңлату, аның белән кызыксындыру бик авыр. Аларга "татар теле бар, татарча күп кеше сөйләшә" дип аңлату авыр. Алар өчен татар теле - элек сөйләшенгән борыңгы телгә әйләнә бара, чөнки яннарында татарча сөйләшүчеләр азая. Шуңа күрә әти-әниләре балаларын берәр айга булса да Казанга җибәрергә тырыша, күрсеннәр, белсеннәр, аңласыннар дип. Андый балалар Казан урамнарында татарча ишетмәскә мөмкин, әлбәттә. Метрода игъланны татарча бирәләр икән - ул аңа ихтыяҗ бар дигән сүз түгел, ул сәяси мәсьәлә. Республикада ике дәүләт теле булганга шулай кирәк ул. "Сак булыгыз - ишекләр ябыла. Киләсе тукталыш - Тукай мәйданы" дип әйтәләр икән - ул шул кирәк булганга әйтелә. Ләкин ничек тә булса ул татар теле, татар телен өйрәнергә килүчеләрнең колагына керә. Татар теленә ихтыяҗ булырга тиеш. Яшь кеше аның файдасын күрмәсә - аны беркайчан да өйрәнергә тырышмаячак. Татар телен өйрәнгәч белем алу, һөнәри осталык өчен яңа ишекләр ачыла икән - шул чакта гына кеше татар телен өйрәнергә тырышачак.
