Многие слова вам уже знакомы, поэтому тема будет усваиваться легче. К концу урока вы сможете уверенно рассказывать, как проходит ваш день, планировать его по часам и даже обсуждать распорядок дня с другими на башкирском. Готовы? Киттек!
Аҙна кәндәре
- Аҙна – неделя
- Дүшәмбе – понедельник
- Шишәмбе – вторник
- Шаршамбы – среда
- Кесаҙна – четверг
- Йома – пятница
- Шәмбе – суббота
- Йәкшәмбе – воскресенье
- Ял көнө – выходной
Вот примеры использования дней недели на башкирском:
- Бөгөн кесаҙна, китапхана эшләй. – Сегодня четверг, библиотека работает.
- Йома көндө Илнар бассейнға бара. – В пятницу Илнар ходит в бассейн.
- Дүшәмбе һәм шаршамбы көндәре беҙ спорт менән шөғөлләнәбеҙ. – В понедельник и среду мы занимаемся спортом.
- Шишәмбе минең дуҫым кинотеатрға бара. – Во вторник мой друг идёт в кинотеатр.
- Йәкшәмбе көндө ғаиләм менән паркка барабыҙ. – В воскресенье мы с семьёй идём в парк.
МИНУТКА ГРАММАТИКИ
Кстати, вы заметили, что к дням недели добавилось слово "көндө"? Запомните: предлог "в" при употребление с днями недели заменяется словом "көндө". Например:
- шаршамбы көндө – в среду;
- Эльвираның туған көнө шаршамбы көндө. – День рождения Эльвиры в среду.
ПОВСЕДНЕВНЫЕ ГЛАГОЛЫ НА БАШКИРСКОМ
- Уянам – просыпаюсь
- Торам – встаю
- Тор! – вставай
- Йыуынам – умываюсь
- Йүгерергә сығам – выхожу на пробежку
- Ашайым – кушаю/ем/принимаю пищу
- Эшкә барам – иду на работу
- Уҡырға барам – иду на учёбу
- Фитнесҡа барам – иду на фитнес
- Эштән сығам – выхожу с работы
- Өйгә ҡайтам – иду домой
- Йоҡларға ятам – ложусь спать
- Ял итәм – отдыхаю
Утренние ситуации:
- Йоҡо килә – спать хочется
- Йоҡом туйманы – не выспался/не выспалась
- Эшкә/уҡырға барғым килмәй – не хочу идти на работу/на учёбу
- Бер аҙ йоҡлап алайым әле – чуть-чуть посплю
Диалог
- София: Мирас, тор! Сәғәт 6:00.
- Мирас: Бер аҙ йоҡлап алайым әле...
- София: Мирас, сәғәт 6:30! Тор инде!
- Мирас: Торам, торам... Ой, йоҡо килә... Ниңә аҙнала ике йәкшәмбе түгел икән?!
Повседневные вопросы с повседневными глаголами
- Һин сәғәт нисәлә тораһың? – Во сколько ты встаёшь?
- Һин сәғәт нисәлә эшкә бараһың? – Во сколько ты идёшь на работу?
- Һин сәғәт нисәлә бассейнға бараһың? – Во сколько ты идёшь в бассейн?
- Һин сәғәт нисәлә эштән сығаһың? – Во сколько выходишь с работы?
- Һин нисәгә тиклем эшләйһең? – Ты до скольки работаешь?
- Һин сәғәт нисәлә мәктәпкә бараһың? – Во сколько ты идёшь в школу?
- Һин кисен нисәлә йоҡларға ятаһың? – Во сколько ты ложишься спать вечером?
- Һин сәғәт нисәлә дуҫтарың менән осрашаһың? – Ко скольки ты встречаешься с друзьями?
- Һин нисәгә тиклем уҡыясаҡһың? – До скольки ты будешь учиться?
- Һин сәғәт нисәлә иртәнге аш ашайһың? – Во сколько ты завтракаешь?
А сейчас прослушайте еще один диалог:
Диалог 2
- Сания: Роза, һин иртәгә ял итәһеңме?
- Роза: Юҡ шул. Эштә отчеттар әҙерләйем.
- Сания: Сәғәт нисәлә эштән сығаһың?
- Роза: Сәғәт биштәрҙә (около 17:00).
- Сания: Миндә театрға ике билет бар. Бушҡа. Әйҙә барайыҡ!
- Роза: Шәп! Ә сәғәт нисәлә?
- Сания: Сәғәт 19:00.
- Роза: Әйҙә! Сәғәт 18:30 театр янына киләм.
- Сания: Ярай.
Что же, примеры в диалоге мы рассмотрели. Чтобы закрепить полученные знания, давайте прослушаем и прочитаем монолог Рамиля о том, как проходит его день:
Иртәнге 5.00 - тә беренсе будильник яңғырай, мин йоҡонан уянам, ләкин тора алмайым.
Иртәнге 6.00-ла икенсе будильник яңғырай, һәм шул ваҡытта мин торам, йыуынам, иртәнге ашымды ашайым, эшкә барырға әҙерләнәм.
Сәғәт 9.00-ҙа эшкә килеп етәм, һәм тырышып сәғәт 12.00-гә тиклем эшемде дауам итәм.
12.00-13.00 тиклем төшкө аш ашайым – ашханаға йәки яратҡан кафеға барып ашайым, сөнки ашамлыҡ унда бик тәмле.
Эш сәғәттәре 18.00 сәғәткә тиклем дауам итә, һәм шунан өйгә ҡайтам.
Мин эшкә машинала йә таксила йөрөйөм.
Өйгә ҡайтҡас, ял итәм, киске аш ашайым һәм компьютер уйындарын уйнайым.
23.00 - дә мин йоҡларға ятам.
Все ли понятно? Рассмотрим еще один день, на этот раз Саита. Внимательно прочитайте таблицу:
| Дүшәмбе | Шишәмбе | Шаршамбы | Кесаҙна |
6:00 – Йүгереү 9:00-17:00 – Эш 19:00-20:00 – Спортзал | 6:30 – Зарядка 9:00-18:00 – Эш 18:30-19:30 – Йога | 7:00 – Йүгереү 9:00-17:30 – Эш 18:00-19:00 – Китап уҡыу | 6:00 – Йүгереү 9:00-17:00 – Эш 18:30-19:30 – Фитнес |
| Йома | Шәмбе | Йәкшәмбе |
6:30 – Йүгереү 9:00-16:00 – Эш 17:00 – Магазинға барыу | 7:30 – Йүгереү 10:00-15:00 – Йорт эштәре 16:00 – Дуҫтар менән осрашыу | Ял итәм 12:00 – Ғаилә менән саф һауала йөрөү 18:00 – Кино ҡарау |
Давайте ответим на поставленные вопросы:
- Сәит иртән йүгерәме?
- Сәит иртән сәғәт нисәлә йүгерә?
- Сәит ҡайһы көндө йогаға бара?
- Сәит йәкшәмбе көнө банкка барамы?
- Сәит шәмбе көнө сәғәт нисәгә тиклем эшләй?
- Сәит ҡайһы көндө магазинға бара?
- Ял көнө Сәит кемдәргә ҡунаҡҡа бара?
Задание: составьте подробную таблицу на башкирском языке про то, как у вас проходят дни недели.
Мы желаем каждому проживать свой день в соответствии со своими желаниями и потребностями. Пусть всё происходит во время и легко! А теперь закрепите свои знания, пройдя небольшой тест.
Тест: Көнөм нисек уҙа
Сынау
Это был девятнадцатый урок курса "Башкирский с нуля" проекта "Әйдә! Online". Все уроки читайте здесь.
Проект "Әйдә! Online" занимается обучением татарского языка на разных платформах. Вам могут также быть интересными наши уроки по татарскому языку.
Подписывайтесь на нас! Мы есть в Telegram-е, Instagram-е, Youtube иТиктоке. Там выходят материалы по татарскому языку, а также ссылки на новые занятия по башкирскому языку.
Рәхмәт! Встретимся на следующем уроке!