Accessibility links

Кайнар хәбәр

NATO Äfğanstandağı eşen kiñäytä, bu aña mönäsäbätne üzgärtmäsme?


Äfğanstanda Möxämmät päyğämbär sürätlären bastıruğa qarşı ütkärelgän näfrät cıyınnarı, anda qatnaşqan xalıqnıñ ildäge NATO köçläre belän qarşılıqqa kerüenä, xätta ülem-citemgä kiterde. Älegä qädär Äfğanstandağı NATO köçläre, Ğiraqtağı Könbatış ğäskärläre xälennän ayırmalı bularaq, üz xezmäten çağıştırmaça tınıç qına başqarıp kilä ide. Xäzer inde bu wäzğiat üzgärergä tora tügelme?

Fivralneñ 7-sendä Äfğanstan tönyağındağı Färyäb wilayätendä yarsığan xalıq törkeme NATO-nıñ nigezdä Norvegiä xärbiläre xezmät itkän xärbi nığıtmasına ütep kerü omtılışın yasadı. Norvegiä saqlanu ministrlığı wäkile Thom Knustad soñraq monı "NATO-nıñ Äfğanstandağı bazasına yasalğan höcüm" dip bäyäläde, yäğni höcümgä bar NATO-nıñ duçar buluına basım yasadı. Älegä qädär Färyäb wilayäte Äfğanstanda iñ tınıç töbäklärneñ berse sanala ide. Ä inde soñğı xällärdä qorallı ğisyançılar tügel, ä ğadi xalıq qatnaşuın iskä alğanda, bu NATO-nıñ Äfğanstandağı köçlärendä zur borçu uyata ala. Ğiraqta kön sayın diärlek yuğaltular kiçergän Könbatış ğäskärilärennän ayırmalı bularaq, NATO Äfğanstanda moña qädär ällä ni awırlıqlar kiçermäde. Şuña da NATO tışqı eşlär ministrlarınıñ dikäberdä Brüsseldä uzğan oçraşuında şul saqlanu oyışmasınıñ äfğan cirlärendä iminlek nığıtu eşen kiñäytü xaqında kileşengän ide. Maqsat elekkeçä - bar il buylap Qabuldağı üzäk xökümät xakimiaten cäyelderügä häm nığıtuğa bulışu qala. 2006-nçı yılda NATO citäklägän Könbatış köçlären Äfğanstan üzäge häm könyağındağı tağın 6 wilayätkä cäyelderü, şunıñ öçen ilgä östämä köçlär kiterü qaralğan ide. Bügenge köndä anda 9 meñ xärbi bulsa, kiläçäktä şul sannı 16 meñgä citkerü küz aldında totıla. Häm anda xärbilär NATO illärennän genä tügel, Australiä, Kanada kebek däwlätlärdän dä bulaçaq dip kötelä. Şuşı kiñäyü inde mart ayında uq başlanırğa tieş. NATO-nıñ Äfğanstandağı xärbi başlıqlarınnan berse italian generalı Maurio del Vecchio "Azatlıq" radiosına, äfğannarnıñ üz qorallı köçlären buldıruğa yardäm itü eşe, yäğni NATO-nıñ şul ildä qalu waqıtı tağın 10 yıl bula ala, dip belderde:

"İminlek buldıruğa yardäm itü köçläre Äfğanstanda 7-dän alıp 10-yılğa qädär qala ala. Monıñ säbäbe, älbättä, Äfğan qorallı köçlären äzerläw häm alarnıñ saqlanu säläten bar ilgä cäyelderügä bäyle", di general Del Vecchio.

Ämma NATO-nıñ Äfğanstandağı iminlekne nığıtu eşenä qatnaşuın şulay arttıruına qaramastan, anıñ qorallı köçläre "Taliban" yäisä "äl-Qaidä" qaldıqlarına qarşı suğışlarda qatnaşmıy häm bu kiläçäktä dä şulay qalaçaq. Ğisyançılarnı awlaw eşen Quşma Ştatlarnıñ Äfğanstandağı maxsus köçläre başqara häm alar NATO ğäskärlärenä kermi. Şuña kürä dä fivral başında Färyäb wilayätendä bulğan çualışlar NATO illärendä, bu ğadi äfğanlılarnıñ NATO köçlärenä qarata mönäsäbäte üzgärüenä kitermäsme, digän şöbhälär uyata. Citmäsä, NATO köçläre xäzer ilneñ könyağına taba cäyeläçäk, ä anda äle haman da Qabuldağı üzäk xökümätkä qarşı köräş alıp barğan qorallı törkemnär şaqtıy. Şuña kürä dä älegä törle qorallı bäreleşlärdän küpmeder çittä torğan NATO köçläre kiläçäktä küpkä kierenkeräk wäzğiat aldında qala ala.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG