Bush Hidnstan säfäre barışında Dähli belän uñışlı kileşügä ireşelüen iğlan itte.
"Bügen bez atom energiäse turında tarixi kileşü tözedek. Hidnstan premyer ministrına bu kileşügä ireşü ciñel tügel. Min monı añlıym. AQŞ prezidentı öçen dä bu ciñel kileşü tügel. Ämma bu kileşü zarur. Bu kileşü ike yaqnıñ da xalıqlarına yardäm itäçäk" dide Bush.
Bu kileşü AQŞ kongresında raslanğanğan oçraqta sivil atom texnologiälären Hindstanğa satu öçen yul açaçaq. Bu kileşü nigezendä şulay uq Hindstan qayber atom qorılmaların xalıqara tikşerülärgä açarğa tieş bulaçaq. Qayber hind millätçeläre isä moña kisken qarşı çığa.
Kileşü yäşeren räweştä atom qoralına iä bulğan Hindstan belän anıñ bu ğämälen oşatmağan AQŞ arasındağı mönäsäbärlär öçen möhim dokument bulıp tora. Xäzer AQŞ administratsiäse Hindstan inde üzeneñ 150-200-läp atom çuqmarı belän atom qoralına iä bulğan illär klubına kerde häm bu çınbarlıqnı tanırğa kiräk di. Aq Yort Hindastannıñ atom qoralı programmasına qarşı toru öçen uñışsız bulıp çıqqan säyäsätne däwam itügä qarağanda töbäktäge demokratik däwlät bularaq anıñ belän yaxşı mönäsäbätlär qoru kiräk di.
Londondağı Xalıqara Strategik Tikşerenülär İnstitutınıñ atom mäs''äläläre belgeçe Mark Fitzpatrick "Bush Hinstannıñ atom energiäsenä moxtaclığın, andağı demokratiäne, atom texnologiäläreneñ baqşa illärgä sarqıp çığuına yäki satıluına yul quymawın, häm Hinstannıñ inde atom qorallı däwlät buluın isäpkä alıp şulay qarar itte" dide.
İqtisadı zur tizlek belän üsä baruçı Hindstan ğädäti yağulıqqa artıq bäylelektän qotılu, atom energiäsen qullanunı arttıru öçen könbatışnıñ atom texnologiäsenä iä bulırğa teli. Soñğı yıllarda Hindstannıñ yıllıq iqtisadıy üseşe 7 protsenttan artıp kitte. AQŞ administratsiäse Hindstan könbatış öçen üsä baruçı bazar bulıp tora dip isäpli. Qayber AQŞ säyäsätçeläre şulay uq Hindstan xärbi köçe belän Waşingtonnı borçuğa saluçı Qıtayğa kontr-balans bula alır ide dip ömetlänä.
Ämma Bushnıñ Hindstannı atom däwläte bularaq qabul itüe AQŞ Kongresında qarşılıqqa oçrarğa mömkin. 1978-nçe yılda qabul itelgän AQŞ qanunı Atom texnologiälären taratmaw kileşüen imzalamağan däwlätlär belän AQŞ arasında bernindi sivil atom xezmättäşlegen röxsät itmi. Häm bu qanun Bushqa bik zur qıyınlıqlar tudırırğa mömkin. Fitzpatrick qayberäwlär Hindstan belän bu yaña kileşü başqa illärgä dä, misal öçen İranğa yul aça dip isäpli di. Anıñ äytüençä, ul illär yäşeren räweştä atom qoralı yasağannan soñ berkön bezne dä kiçeräçäklär dip ömetlänergä mömkin.
"Bu kileşü AQŞnıñ soñğı 40 yıldağı säyäsätenä qarşı kilä. Atom xezmättäşlegen atom qorallarına iä bulmasqa kileşkän illär belän genä alıp barırğa röxsät itüçe xalıqara atom qoralların taratmaw kileşüenä qarşı kilä. Hindstan, Paqstan häm İzrail'' ul kileşügä quşılmadı häm şiksez Hindstan belän Paqstannıñ atom qoralları bar. Häm xäzer alarnı xalıqara normalarğa kertü problemağa äylände" di Fitzpatrick.
Kileşü xäzer Hindstannan AQŞ kongresına yul alsa, Bush üze şimbä könne Paqstanğa barırğa cıyına. Anda isä anı bötenläy başqa mäs''älälär kötä häm iğtibar üzägendä terrorğa qarşı suğış bulaçaq. Paqstannıñ terrorğa qarşı suğış frontı buluın assızıqlap bügen Karaçida ber intixarçı bomba şartlattı. 5 keşe, şul isäptän ber amerikan diplomatı hälak buldı. Şartlaw Paqstannıñ iñ zur şähärendäge AQŞ konsullığı häm Marriott qunaqxanäse yanında buldı. Bush bu höcüm Paqstan säfärenä tä''sir itmiäçäk dide.
"Terrorçılar häm üterüçelär minem Paqstan säfäremne tuqtata almıyaçaq. Minem Paqstan säfärem möhim säfär. Prezident Möşärräf belän terrorçılarğa qarşı köräşebezne däwam turında möhim söyläşü kötä. Häm anıñ bu köräştä üz isäbe dä bar. Terrorçılar anı 4 märtäbä üterergä tırıştı" dide Bush.
Bush Hindstanğa 1-nçe martta, aldan iğlan itmi genä Äfğänstanda tuqtalğannan soñ kilde. Hindstan tuqtalışı 3 köngä isäplängän.
Naif Aqmal, Praga.
"Bügen bez atom energiäse turında tarixi kileşü tözedek. Hidnstan premyer ministrına bu kileşügä ireşü ciñel tügel. Min monı añlıym. AQŞ prezidentı öçen dä bu ciñel kileşü tügel. Ämma bu kileşü zarur. Bu kileşü ike yaqnıñ da xalıqlarına yardäm itäçäk" dide Bush.
Bu kileşü AQŞ kongresında raslanğanğan oçraqta sivil atom texnologiälären Hindstanğa satu öçen yul açaçaq. Bu kileşü nigezendä şulay uq Hindstan qayber atom qorılmaların xalıqara tikşerülärgä açarğa tieş bulaçaq. Qayber hind millätçeläre isä moña kisken qarşı çığa.
Kileşü yäşeren räweştä atom qoralına iä bulğan Hindstan belän anıñ bu ğämälen oşatmağan AQŞ arasındağı mönäsäbärlär öçen möhim dokument bulıp tora. Xäzer AQŞ administratsiäse Hindstan inde üzeneñ 150-200-läp atom çuqmarı belän atom qoralına iä bulğan illär klubına kerde häm bu çınbarlıqnı tanırğa kiräk di. Aq Yort Hindastannıñ atom qoralı programmasına qarşı toru öçen uñışsız bulıp çıqqan säyäsätne däwam itügä qarağanda töbäktäge demokratik däwlät bularaq anıñ belän yaxşı mönäsäbätlär qoru kiräk di.
Londondağı Xalıqara Strategik Tikşerenülär İnstitutınıñ atom mäs''äläläre belgeçe Mark Fitzpatrick "Bush Hinstannıñ atom energiäsenä moxtaclığın, andağı demokratiäne, atom texnologiäläreneñ baqşa illärgä sarqıp çığuına yäki satıluına yul quymawın, häm Hinstannıñ inde atom qorallı däwlät buluın isäpkä alıp şulay qarar itte" dide.
İqtisadı zur tizlek belän üsä baruçı Hindstan ğädäti yağulıqqa artıq bäylelektän qotılu, atom energiäsen qullanunı arttıru öçen könbatışnıñ atom texnologiäsenä iä bulırğa teli. Soñğı yıllarda Hindstannıñ yıllıq iqtisadıy üseşe 7 protsenttan artıp kitte. AQŞ administratsiäse Hindstan könbatış öçen üsä baruçı bazar bulıp tora dip isäpli. Qayber AQŞ säyäsätçeläre şulay uq Hindstan xärbi köçe belän Waşingtonnı borçuğa saluçı Qıtayğa kontr-balans bula alır ide dip ömetlänä.
Ämma Bushnıñ Hindstannı atom däwläte bularaq qabul itüe AQŞ Kongresında qarşılıqqa oçrarğa mömkin. 1978-nçe yılda qabul itelgän AQŞ qanunı Atom texnologiälären taratmaw kileşüen imzalamağan däwlätlär belän AQŞ arasında bernindi sivil atom xezmättäşlegen röxsät itmi. Häm bu qanun Bushqa bik zur qıyınlıqlar tudırırğa mömkin. Fitzpatrick qayberäwlär Hindstan belän bu yaña kileşü başqa illärgä dä, misal öçen İranğa yul aça dip isäpli di. Anıñ äytüençä, ul illär yäşeren räweştä atom qoralı yasağannan soñ berkön bezne dä kiçeräçäklär dip ömetlänergä mömkin.
"Bu kileşü AQŞnıñ soñğı 40 yıldağı säyäsätenä qarşı kilä. Atom xezmättäşlegen atom qorallarına iä bulmasqa kileşkän illär belän genä alıp barırğa röxsät itüçe xalıqara atom qoralların taratmaw kileşüenä qarşı kilä. Hindstan, Paqstan häm İzrail'' ul kileşügä quşılmadı häm şiksez Hindstan belän Paqstannıñ atom qoralları bar. Häm xäzer alarnı xalıqara normalarğa kertü problemağa äylände" di Fitzpatrick.
Kileşü xäzer Hindstannan AQŞ kongresına yul alsa, Bush üze şimbä könne Paqstanğa barırğa cıyına. Anda isä anı bötenläy başqa mäs''älälär kötä häm iğtibar üzägendä terrorğa qarşı suğış bulaçaq. Paqstannıñ terrorğa qarşı suğış frontı buluın assızıqlap bügen Karaçida ber intixarçı bomba şartlattı. 5 keşe, şul isäptän ber amerikan diplomatı hälak buldı. Şartlaw Paqstannıñ iñ zur şähärendäge AQŞ konsullığı häm Marriott qunaqxanäse yanında buldı. Bush bu höcüm Paqstan säfärenä tä''sir itmiäçäk dide.
"Terrorçılar häm üterüçelär minem Paqstan säfäremne tuqtata almıyaçaq. Minem Paqstan säfärem möhim säfär. Prezident Möşärräf belän terrorçılarğa qarşı köräşebezne däwam turında möhim söyläşü kötä. Häm anıñ bu köräştä üz isäbe dä bar. Terrorçılar anı 4 märtäbä üterergä tırıştı" dide Bush.
Bush Hindstanğa 1-nçe martta, aldan iğlan itmi genä Äfğänstanda tuqtalğannan soñ kilde. Hindstan tuqtalışı 3 köngä isäplängän.
Naif Aqmal, Praga.