2001 yılnıñ 11 Sintabärendä AQŞ-qa yasalğan teror höcümennän soñ Washington bu proyektnı ğämälgä aşıru yuların ezli başladı. Qısqaça äytkändä, bu proyektqa kürä, Yaqın Könçığıştağı konservatif dini ağımnar, teror oyışmaları, atom-töş qoralları, narkotika, qoral häm keşelär belän säwdä itkän idän astı cinayät oyışmaları AQŞ belän Könbatışnıñ mänfağätlärenä qarşı qurqınıç täşkil itälär. Mondıy qurqınıçlarnıñ tamır cäyüwendä Yaqın Könçığış xalqlarınıñ uñaysız ekonomik häm sotsial şartlarda yäşäwläre häm biredä xökem sörgän anti demokratik rejimnar säbäpçe. Ägärdä Yaqın Könçığışta ekonomik häm sotsial şartlar yaxşırtılsa, demokratiägä küçelsä, citäkçelekkä qatnaşu mömkinlege tapqan häm tormış däräcäse kütärelgän xalıqlar, Könbatışqa qurqınıç tudırğan aktiflıqlarnı yaqlamayaçaq, şulay itep rayonda oyalanğan radikal ağımnar zäğiflänep, teror oyışmaları cimereläçäk häm ärzän nefteneñ Könbatış bazarlarına ber tuqtawsız ağuwı garantiä astına alınaçaq. Tabiği bu proyektnı ğämälgä aşıru, Ğiraq ürnägendä dä kürengänçä, ciñel tügel. Ayruça BYKP bilgelägän aktiflıqnıñ nindi çiklär eçendä alıp barılaçağı mäsäläse dä tögäl mäğlüm tügel. Proyektqa Tönyaq Afrika illäre dä kertelde. Qayber belgeçlärgä kürä Urta Aziä respublikaları da bu proyektqa kerergä tiyeş. Çönki AQŞ häm NATO xärbi köçläre köräş alıp barğan Afganistan şuşı proyekt eçendä kürsätelä geografik yaqtan Yaqın Könçığış belän bäyläneşe bulmasa da. İnde Yaqın Könçığıştağı Ğäräp illäre belän İzrael, añarğa kürşe Törkiä belän İran, Tönyaq Afrikadağı ğäräp illäre hämmäse şuşı proyektnıñ obyektları.
Bügengä xätlä BYKP teması Törkiädä başlıça akademik platformada tikşerelsä dä, räsmi dairälärdä, xökümät eçendä açıq räweştä telgä alınıp, moña ber nindi işarä yasalmağan ide. Tışqı Eşlär Ministere Gül ütkän atna azağında AK partiä deputatları öçen Ankaranıñ Kızılcahamam rayonında oyıştırılğan lagerında xökümätneñ BYQP-ın yaqlawı häm monıñ Törkiäneñ tışqı politikadağı mäqsatlarına turı kilüwe, İslam illärendä demokratiä, keşe xoquqlarınıñ cäyelüwen teläwe turında belderde. Ul süzlärenä östäp “ägärdä Törkiädä ireklek häm demokratiä bulmasa ide, bez xakimiätkä kilä almağan bulır idek” dide. Ğiraq belän İran mäsäläsendä isä, ”Ğiraqtağı problemalar turında dönyada törle qaraşlar bar. Läkin İrannıñ atom-töş programası mäsäläsendä BYQP nigezendä AQŞ belän bergä xäräkät itäçäkbez. Mäsälä uñaysız täräqqi itsä İranğa işeklärbezne yabaçaqbız. Şiksez İranğa (xärbi) tıqşınudan iñ küp ziannı bez dä küräçäkbez” dip Törkiäneñ bu mäsälädäge räsmi qaraşın şundıy konkret räweştä berençe märtäbä bularaq añlattı. Anıñ şuşı süzlärennän İranğa tıqşınu bulaçaq dip me añlarğa, äytüwe qıyın. Läkin Törkiäneñ Afganistandağı NATO köçlärendä buluwı, Ğiraqnıñ territorial bötenlege pozitsiäsendä toruwı, Ğiraqtağı baytaq tözü proyektına qatnaşuwı häm İranğa qarata AQŞ pozitsiäsen yaqlacağın şundıy açıq räweştä belderüwe mäsäläneñ bik ciddi tös aluwına işarä itä bulsa kiräk. Şiksez biredä Rusiä Federatsiäseneñ alaçağı pozitsiä dä möhim.
Äxtäm İbrahim, İstanbul
Bügengä xätlä BYKP teması Törkiädä başlıça akademik platformada tikşerelsä dä, räsmi dairälärdä, xökümät eçendä açıq räweştä telgä alınıp, moña ber nindi işarä yasalmağan ide. Tışqı Eşlär Ministere Gül ütkän atna azağında AK partiä deputatları öçen Ankaranıñ Kızılcahamam rayonında oyıştırılğan lagerında xökümätneñ BYQP-ın yaqlawı häm monıñ Törkiäneñ tışqı politikadağı mäqsatlarına turı kilüwe, İslam illärendä demokratiä, keşe xoquqlarınıñ cäyelüwen teläwe turında belderde. Ul süzlärenä östäp “ägärdä Törkiädä ireklek häm demokratiä bulmasa ide, bez xakimiätkä kilä almağan bulır idek” dide. Ğiraq belän İran mäsäläsendä isä, ”Ğiraqtağı problemalar turında dönyada törle qaraşlar bar. Läkin İrannıñ atom-töş programası mäsäläsendä BYQP nigezendä AQŞ belän bergä xäräkät itäçäkbez. Mäsälä uñaysız täräqqi itsä İranğa işeklärbezne yabaçaqbız. Şiksez İranğa (xärbi) tıqşınudan iñ küp ziannı bez dä küräçäkbez” dip Törkiäneñ bu mäsälädäge räsmi qaraşın şundıy konkret räweştä berençe märtäbä bularaq añlattı. Anıñ şuşı süzlärennän İranğa tıqşınu bulaçaq dip me añlarğa, äytüwe qıyın. Läkin Törkiäneñ Afganistandağı NATO köçlärendä buluwı, Ğiraqnıñ territorial bötenlege pozitsiäsendä toruwı, Ğiraqtağı baytaq tözü proyektına qatnaşuwı häm İranğa qarata AQŞ pozitsiäsen yaqlacağın şundıy açıq räweştä belderüwe mäsäläneñ bik ciddi tös aluwına işarä itä bulsa kiräk. Şiksez biredä Rusiä Federatsiäseneñ alaçağı pozitsiä dä möhim.
Äxtäm İbrahim, İstanbul