"Bez monda yäşärgä künekkän inde, tik menä büre kebek köräşep yäşibez xäzer - uzğan yılda da qaban duñğızları taba alğan bar närsäne qazıp yuqqa çığardı", dip zarlana Çernobıl''dan 20 çaqrım yıraqlıqta yatqan Parişevo awılında yäşäwçe Halina Yavçenko. Keşe urının şulay itep qırği xäywannar ala. Parişevoda elek berniçä yöz keşe yäşägän, bügen isä anda şulardan ike-öç distä genä qalğan. Halina, keşelär ber-ber artlı ülä bara, di, häm üzeneñ dä yış qına qatı baş awırtularınnan integüen äytä. Parişevo Çernobıl'' atom stansiäse hälakäteneñ näq üzägendä torğan awıllarnıñ berse, 1986-nıñ 26-nçe aprilendä köçle şartlaw meñlägän tonna radioaktiv tuzannıñ bar Yewropa buylap taraluına kitergän ide.
Şuña inde 20 yıl ütsä dä, belgeçlär äle haman da hälakät näticäläre xaqında urtaq fikergä kilä almıy. Bıltır sintäbrdä "Çernobıl'' Forumı" dip atalğan ber xäyät maxsus tikşerenü ütkärep, Çernobıl'' qazasında ülüçelär sanı 50-dän artıq tügel, ä inde hälakät näticäläre soñraq ülemgä kitergän oçraqlar 4 meñne uzmıy, digän mäğlümat çığardı. Şuşı xisap, Dönya Sälämätlek oyışması belän bergä Xalıqara atom energiäse idaräse tarafınnan da äzerlängän ide. Bu sannar iğtibarğa barı tik şartlaw näticälärennän arınu öçen cibärelgän keşelär häm qaza waqıtında tirä-yündä yäşäwçelär arasındağı qorbannarnı ğına ala.
Ämma Greenpeace häm Çernobıl'' likvidatorları berlege kebek oyışmalar bu sannar belän kileşmi. Uzğan atnada Kievtä ütkän matbuğat oçraşuında Greenpeace wäkile Bruno Rebelle, Çernobıl'' qazası arqasında ülüçelär küpkä kübräk, dip belderde:
"Bäyän itelgän soñğı mäğlümat, Belarus''tä, Ukrainada häm Rusiädä 1994 belän 2000-nçı yıllar arasında ğına da qaza näticälärennän yaqınça 200 meñ keşeneñ ülüen kürsätä", di Greenpeace wäkile.
Rusiä häm Belarus fännär akademiäse tikşerenülärenä tayanıp, Greenpeace, uzğan ğasırnıñ soñğı unyıllığında Belarustä yaman şeş çığu oçraqları 40 protsentqa artqan, ä 1986-nçı yıldan soñ tuğan balalarda qalqan bizeneñ şeşüe isä xäzer 88 märtäbä kübräk oçrıy", dip belderä.
Kürşe Rusiädä dä yaqınça şundıy uq wäzğiat. Anda iñ yaman pıçranu Bränski ölkäsenä turı kilgän ide. Ölkä deputatı Lüdmila Komogortseva, andağı yaman şeş oçraqları bar ildäge urtaq kürsätkeçtän 10-15 protsentqa yuğarıraq, di. Monı ul april başında Mäskäwdä ütkän matbuğat oçraşuında belderde:
"Bügen ber dä ikelänmi şunı äytep bula - Çernobıl'' hälakäte, anda tübän däräcäle radiatsiä ide dip söylänsä dä, radioaktiv pıçranu cäyelgän töbäklärdä yäşäwçe keşelärneñ sälämätlegenä bik yaman tä''sir yasıy", di Bränski ölkäse deputatı Lüdmila Komogortseva.
Greenpeace tarafdarları fikerençä, Xalıqara atom energiäse idaräse dä, xakimiatlär dä Çernobıl'' afäteneñ ayanıçlı näticälären, xalıqta atom stansiälärennän qurqunı beterü, yañaların tözüne aqlaw öçen kimetep kürsätergä tırışa.
Kärim Kamal
![[Chornobyl]](http://gdb.rferl.org/B6DDBAAA-7AA5-4AEC-B95E-8747CB25DBAD.jpg)
Şuña inde 20 yıl ütsä dä, belgeçlär äle haman da hälakät näticäläre xaqında urtaq fikergä kilä almıy. Bıltır sintäbrdä "Çernobıl'' Forumı" dip atalğan ber xäyät maxsus tikşerenü ütkärep, Çernobıl'' qazasında ülüçelär sanı 50-dän artıq tügel, ä inde hälakät näticäläre soñraq ülemgä kitergän oçraqlar 4 meñne uzmıy, digän mäğlümat çığardı. Şuşı xisap, Dönya Sälämätlek oyışması belän bergä Xalıqara atom energiäse idaräse tarafınnan da äzerlängän ide. Bu sannar iğtibarğa barı tik şartlaw näticälärennän arınu öçen cibärelgän keşelär häm qaza waqıtında tirä-yündä yäşäwçelär arasındağı qorbannarnı ğına ala.
Ämma Greenpeace häm Çernobıl'' likvidatorları berlege kebek oyışmalar bu sannar belän kileşmi. Uzğan atnada Kievtä ütkän matbuğat oçraşuında Greenpeace wäkile Bruno Rebelle, Çernobıl'' qazası arqasında ülüçelär küpkä kübräk, dip belderde:
"Bäyän itelgän soñğı mäğlümat, Belarus''tä, Ukrainada häm Rusiädä 1994 belän 2000-nçı yıllar arasında ğına da qaza näticälärennän yaqınça 200 meñ keşeneñ ülüen kürsätä", di Greenpeace wäkile.
Rusiä häm Belarus fännär akademiäse tikşerenülärenä tayanıp, Greenpeace, uzğan ğasırnıñ soñğı unyıllığında Belarustä yaman şeş çığu oçraqları 40 protsentqa artqan, ä 1986-nçı yıldan soñ tuğan balalarda qalqan bizeneñ şeşüe isä xäzer 88 märtäbä kübräk oçrıy", dip belderä.
Kürşe Rusiädä dä yaqınça şundıy uq wäzğiat. Anda iñ yaman pıçranu Bränski ölkäsenä turı kilgän ide. Ölkä deputatı Lüdmila Komogortseva, andağı yaman şeş oçraqları bar ildäge urtaq kürsätkeçtän 10-15 protsentqa yuğarıraq, di. Monı ul april başında Mäskäwdä ütkän matbuğat oçraşuında belderde:
"Bügen ber dä ikelänmi şunı äytep bula - Çernobıl'' hälakäte, anda tübän däräcäle radiatsiä ide dip söylänsä dä, radioaktiv pıçranu cäyelgän töbäklärdä yäşäwçe keşelärneñ sälämätlegenä bik yaman tä''sir yasıy", di Bränski ölkäse deputatı Lüdmila Komogortseva.
Greenpeace tarafdarları fikerençä, Xalıqara atom energiäse idaräse dä, xakimiatlär dä Çernobıl'' afäteneñ ayanıçlı näticälären, xalıqta atom stansiälärennän qurqunı beterü, yañaların tözüne aqlaw öçen kimetep kürsätergä tırışa.
Kärim Kamal