Britan räsmiläre Guantanamodağı totqın üzägen berençe märtäbä genä tänqitlämi. Xätta premyer Tony Blair üze dä, ul üzäk qayçan da bulsa yabılırğa tieşle ber anomaliä bulıp tora, dip beldergän ide. Ämma Washingtonnıñ tuğrı berektäşe sanalğan Blair berük waqıtta, Quşma Ştatlarğa yanağan terror qurqınıçın da istä totarğa kiräk, dip östäp kilde. Xäzer isä Britaniäneñ baş prokurorı lord Peter Goldsmith tänqitne beraz qırıslattı - çärşämbedä Londondağı Royal United Services institutında yasağan çığışında ul, totqın üzäge ğädelsezlek simvolına äylände, dip, anı "qabul itelmäslek" ber närsä dip bäyäläde. Britan prokurorı fikerençä, qayber ölkälärdä, ayırım alğanda ğädel xökem alu mäs''äläsendä çigenergä yaramıy:
"Minemçä, anı yabu waqıtı citte. Guantanamonı yabu ul prinsip mäs''äläse genä tügel, bu ğämäl xaqlımı, xaqsızmı, küplär öçen ğädelsezlek simvolına äylängän närsäne yuq itü dä bulaçaq. Quşma Ştatlarnıñ ireklek, azatlıq häm ğädellek ürnäge buluı andıy simvolnıñ alıp atıluın taläp itä", di britan baş prokurorı Goldsmith.
Yuğarı däräcäle britan äheleneñ şuşı süzläre Washington dairälärendä nindi reaksiä uyattı soñ? Däwlät departamentınıñ matbuğat wäkile Sean McCormack bu xaqtağı sorawğa cawabın, prezident Bushnıñ atna başındaraq äytkän süzläre belän başladı, anda Aq yort xucası da Guantanamo üzägen yabırğa teläwe turında beldergän ide:
"Qayçandır kiläçäktä bez Guantanamonı yabudan da yaxşıraq närsä bulmawın añlıybız. Ämma töp mäs''älä şul ki, anda totılğan keşelär haman da qurqınıç bulıp qala. Bez qayçan da bulsa ğäskärlärebezgä qarşı qoral kütärep çığa alırlıq, yäisä ğäyepsez xalıqqa qarşı terror ğämälläre qılarlıq zatlarnı xäzer alay tiz genä azat itä almıybız", dip añlata Guantanamodağı totqın üzägen älegä saqlaw kiräklegen Quşma Ştatlarnıñ däwlät departamentı wäkile McCormack.
Keşe xoquqların yaqlaw oyışmaları Bush xakimiaten Guantanamo öçen inde küptännän tänqitläp kilä. Alar bigräk tä totqınnarnı anda ğäyepläwlär beldermi genä totuğa häm alarnı cäberläw oçraqları uñayınnan borçılu belderä. Lord Peter Goldsmithneñ soñğı öndäwe alarda qänäğätlänü xise uyattı. Xäzer inde Guantanamo yazmışı mäs''äläsendä kiläse adım yün ayında kötelä - Quşma Ştatlarnıñ Yuğarı mäxkämäse andağı totqınnarnıñ eşläre xärbi mäxkämälärdä qarala alu-almawın tikşeräçäk.
Britaniäneñ baş prokurorı üz belderüendä bu mäs''älägä dä qağılğan ide. Goldsmith fikerençä, Britaniä xärbi tribunallarnıñ xökem itü eşen xalıqara standartlar nigezendä ğädel alıp baruına ışanmıy.
Kärim Kamal
"Minemçä, anı yabu waqıtı citte. Guantanamonı yabu ul prinsip mäs''äläse genä tügel, bu ğämäl xaqlımı, xaqsızmı, küplär öçen ğädelsezlek simvolına äylängän närsäne yuq itü dä bulaçaq. Quşma Ştatlarnıñ ireklek, azatlıq häm ğädellek ürnäge buluı andıy simvolnıñ alıp atıluın taläp itä", di britan baş prokurorı Goldsmith.
Yuğarı däräcäle britan äheleneñ şuşı süzläre Washington dairälärendä nindi reaksiä uyattı soñ? Däwlät departamentınıñ matbuğat wäkile Sean McCormack bu xaqtağı sorawğa cawabın, prezident Bushnıñ atna başındaraq äytkän süzläre belän başladı, anda Aq yort xucası da Guantanamo üzägen yabırğa teläwe turında beldergän ide:
"Qayçandır kiläçäktä bez Guantanamonı yabudan da yaxşıraq närsä bulmawın añlıybız. Ämma töp mäs''älä şul ki, anda totılğan keşelär haman da qurqınıç bulıp qala. Bez qayçan da bulsa ğäskärlärebezgä qarşı qoral kütärep çığa alırlıq, yäisä ğäyepsez xalıqqa qarşı terror ğämälläre qılarlıq zatlarnı xäzer alay tiz genä azat itä almıybız", dip añlata Guantanamodağı totqın üzägen älegä saqlaw kiräklegen Quşma Ştatlarnıñ däwlät departamentı wäkile McCormack.
Keşe xoquqların yaqlaw oyışmaları Bush xakimiaten Guantanamo öçen inde küptännän tänqitläp kilä. Alar bigräk tä totqınnarnı anda ğäyepläwlär beldermi genä totuğa häm alarnı cäberläw oçraqları uñayınnan borçılu belderä. Lord Peter Goldsmithneñ soñğı öndäwe alarda qänäğätlänü xise uyattı. Xäzer inde Guantanamo yazmışı mäs''äläsendä kiläse adım yün ayında kötelä - Quşma Ştatlarnıñ Yuğarı mäxkämäse andağı totqınnarnıñ eşläre xärbi mäxkämälärdä qarala alu-almawın tikşeräçäk.
Britaniäneñ baş prokurorı üz belderüendä bu mäs''älägä dä qağılğan ide. Goldsmith fikerençä, Britaniä xärbi tribunallarnıñ xökem itü eşen xalıqara standartlar nigezendä ğädel alıp baruına ışanmıy.
Kärim Kamal