Törkiä Prezidentı Ahmet Näcdät Sezer vizit belän Rossiä Federatsiäsendä. Bu vizitnıñ ähämiäte ber Törek prezidentınıñ Rossiägä yasağan berençe vizitı buluı, yäğni tarixi ber vizit. Şuña qaramastan bu vizitqa ni Rus ni Törek matbuğatı ällä nindi ähämiät birmäde. Rossiä soñğı un yılda Törkiäneñ iñ möhim säwdä partnerlarınnan berenä äwerelde. Almaniädän soñ Rossiä ikençe zur partner. Menä şulay bulğaç Sezerneñ vizitına nigä ähämiät birelmäde digän soraw tua. Cawabı asılda bik tä qatmawlı tügel. Çönki Törkiädä prezidentlıq sisteması yuq. Prezident beraz simvolik ber statusqa iä. Döres ul parlamentta tikşerelep qabul itelgän qanunnarnı raslamıyça köçkä kerä almıy. Ämma ul ber qanun proyektın kire qaqsa da, şul uq qanun proyektı ikençe märtäbä anıñ aldına cibärelsä qabul itep rastrlawdan başqa çarası bulmıy. Rossiädä yäşäwçelär öçen köçsez prezident niçek säyer toyılsa, Törkiädägelär öçen dä Putin kebek ğädättän tış, diktatorlar dip bäyälänerlek köçlär belän bizälgän ber prezident ta säyer toyıla. Bu atnada Ğıyraqta üterelgän Rus diplomatlarınıñ üçen alığız dip maxsus büleklärgä ämer birüe Törek matbuğatınıñ şunduq berençe bitlärendä urın aldı.
Inde Sezer ägär dä üze belän törek eşquarların da Mäskäwgä alıp barsa ide, ul çaqta iñ kimendä törek kiñ küläm mäğlümat äsbapları bu vizitqa zurraq diqqät kürsäterlär ide. RF-se tışqı eşlär ministrlığı süzçese Mixail Kamynin “Törkiä Rossiäneñ tışqı politikasında möhim urın ala. Baytaq xalıqara häm regional mäs’älälärdä ike ilneñ pozitsiäläre urtaq” dip belderde. Törek prezidentlıq sekretariatı isä” Bigräktä energiä sektorı ölkäsendäge ekonomik xezmättäşlek mäs’äläsendä diskussiä bulaçaq Törkiä Rossiä belän bulğan yıllıq säwdä külämen 15 milliard dollardan 25 milliard dollarğa üsterergä teli” dip belderde.
Sezer kollegası Putinnı Rus neftesen Qaradiñgezdäge Samsunnan Urta Diñgezdäge Ceyhan portına iltäçäk ütkergeç saluğa künderergä tırışaçaq. RF-se isä Törkiägä T-80 yäki T-90 tibındağı tanklar , xärbi boralaq-vertolet häm başqa xärbi cihazlar satarğa tırışaçaq dip kötelä. Tege yaqtan Yevgeniy Primakov törek eşquarların çaqırdı digän xäbär buldı. Läkin alar belän Putın häm kollegası Sezer oçraşırlarmı bu ikele.Tege yaqtan Lukoilneñ Törkiäneñ Qaradiñgez yarında nefte eşkärtü zavodı tözü buyınça qızıqsınuı mäğlüm. Törkiädäge oppozitsiä isä energiä ölkäsendä kirägennän artıq RF-nä dilbegäne tapşıruğa qarşılar. Bolay da tabiği gaznıñ 60 %-ı turıdan turı Rossiädän kilä. Tege yaqtan Avropa Berlegeneñ dä energiäne ölkäsendä tik Rossiägä bäyle bulırğa telämäwe arqılı İran belän Urta Aziä illärennän energiä satıp alu öçen Törkiä aşa uzaçaq ütkärgeçlärne salu buyınça Nabucco proyektına köç saluı Törkiägä yaña mömkinleklär tudıra. 3 meñ 300 km.lıq şuşı ütkärgeç öçen bu atnada Energiä ministr Hilmi Güler tarafınnan qul quyıldı.
Anqaranıñ Mäskäwdän Tönyaq Kiper ölkäsendä Törkiäneñ pozitsiäsen yaqlaw buyınça taläpläre bar. Dumanıñ Törkiäne Ermenärgä genosida yasawda ğäyeplägän qararı Anqaranı borçığan problemalar arasında.
Qısqası ike yaq ta ekonomika ölkäsendä xezmättäşlekkä zur ähämiät birä. Läkin tege yaqtan tarixi, sotsial häm mädäni mäs’älälärdä çişelä almağan, qay çaqlarda kierenkelek tä xasil itkän problemalar bar. Inde Prezident Sezerneñ vizitı ike il mönäsäbätlärenä şiksez uñay öleş kerter dip kötelä. Ämma här il başta üz mänfäğäten qayğırtaçaq.
Äxtäm İbrahim, İstanbul