Mäskäw patriarxiäse mäğlümatlarına qarağanda, bu közdän, pravoslav mädäniät därese berniçä ölkädä mäcbüri fän itep uqıtıla başlıy. Tağın 11 töbäktä “Pravoslav mädäniät” - fakultativ bulası. Belgorodta pravoslav mädäniät därese bıyıl kertelsä, Smolenskiy ölkäsendä ul inde 5 yıl buyı mäcbüri fän itep uqıtıla. Ryazan ölkäsendä häm Mordoviädä ul sentäberdä ğenä barlıqqa kilde häm fakultativ räweşendä uqtıla. Tver häm Vladimir ölkäsendä pravoslav mädäniät qışın ğına kertelergä mömkin. Orel ölkäsendä anı bu közdän oyränä başlıylar. Mäskäw, Novgorod, Sverdlovski, Arxangelski ölkäsendä yaña kurs fakultativ räweştä inde küptännän alıp barıla.
Kaluga ölkäsendä pravoslav mädäniät däresläre uqu planına byıdan kertelgän. Andağı tatarlar äytüençä, älegä mäcbüri fän itep tügel, ixitari kurs räweşendä genä. Kaluga milli mädäni avtonomiäse räise Ravil Yäxyäev “Azatlıq”qa bu xaqta bolay dide. “ Bezdä, Kaluga ölkäsenä, totındılar pravoslav mädäniäte uqıtırğa. Anda barlıq balalar yöri. Ministrlıqta bu fakultativ bula, dip äyttelär.” Rawil Yäxyäev äytüençä, Kaluga ölkäsendä ölege fän 87 mäktäptä inde ütkän yıldan birle uqıtıla. Balalarnıñ häm ata-alarnıñ teläkläe belän. Rawil äfände süzen däwam itä “ Min mäğärif ministrlığınnan soradım. İslam turında bulamı. dip..Äle äzer tügel, bälkem kiläçäktä, islam turında da bulır, didelär. Qısqası pravoslaviägä kübräk östlenlek birelä.” Kaluga tatar avtonomiäse räise äytkänçä, yaqın könnärdä tatarlar älege däreskä barıp, eçtälege belän tanışıp qaytırğa teli. Tatar cämäğätçelege bu yañalıqqa söyenmäde, cirle xalıqlarğa birelgän mömkinlekär tigez tügel, dide ul.
Kaluga yahüd oyışması wäkile Nadejda Rassadina, fakultitv bulğan oçraqta da, yaña fän dönya dinnäre itep uqıtılırğa tieş, dip sanyı. “ Teoretik yaqtan qaraganda, fakultativta uqırğamı yuqmı ata-analar ixitarınnan tora, rizalıq birgän ğariza belän genä, başqaça berniçek tä ul däreskä yörergä mäcbür itä almıylar. Ämma bu fakutltativ ayırım mäktäptä niçek itep uqıtılaçaq, aña nindi mönäsäbät bulaçaq, fänne kem uqıtaçaq, şunı möhim. Fakultativ bulsa da, yäşlärgä barlıq din wäkilläre belän fiker alışu mökinlegen birelsen ide. Niçek itep uqıtıluına bäyle, ägär mäcbüri bulsa, moña härkem däğwä belderä alaçaq. Xäzer bezneñ maqsatıbız, barlıq dinnärneñ niğezlären çaqıldırğan kurs tözep, şuşı täqdim belän ministrlıqa möräcäğat itärgä.” Kaluga ölkäse yahud oyışması wäkile Nadejda Rassadina äytkänçä, ul yahud dini oyışmalar kongressınnan xat alğan. Ägär mäcbür itü oçraqları bulsa, xäbär itegez, dielä anda. Nadejda Rassadina, älegä ölkädä andıy xällär yuq, di. “Ämma Yahud kongressı xatında yazılğança, mäcbür itü öçraqları bulğan, bu berençe adımnar ğına. Alda närsä bulasın bez belmibez.” –di Kaluga yahud oyışası wäkile.
Kaluga ölkäsendäge pravoslav bulmağan xalıqlar alegä wäzğiätne küzätep tora. Ämma yaña fän kertelügä inde reaksiälär kilä başladı. Tatarstan Prezidentı monı, zur xata, dip bäyäläde. Yahud dini oyışmaları kongressı “pravoslav mädäniät” fänen oyränü balanıñ üz teläge belän genä bulırğa tieş, digän möräcäğät belän çıqtı. Rusiä möftilär Şurası, ägär “pravoslav mädäniät” mäcbüri uqıtıla torğan fännär rätenä kertelä ikän, cawap yözennän, bez dä islam nigezlären uqıtunı taläp itärgä mäcbürbez, digän belderü tarattı. Moña äzerlek tä kürelä. Muslim.ru saytı xäbär itüençä, Mäskäw möftiäte qarşındağı İslam mäğärife şurası, yaña uqu yılı başlanuı uñayınnan utırış ütkärep, “möselman mädäniäte” däreslege planın tikşergän. Älege däreslek fakutlativ kurs öçen häm 5 yıl oyränerlek itep dip äzerlänä.
Bikä Timerova
Kaluga ölkäsendä pravoslav mädäniät däresläre uqu planına byıdan kertelgän. Andağı tatarlar äytüençä, älegä mäcbüri fän itep tügel, ixitari kurs räweşendä genä. Kaluga milli mädäni avtonomiäse räise Ravil Yäxyäev “Azatlıq”qa bu xaqta bolay dide. “ Bezdä, Kaluga ölkäsenä, totındılar pravoslav mädäniäte uqıtırğa. Anda barlıq balalar yöri. Ministrlıqta bu fakultativ bula, dip äyttelär.” Rawil Yäxyäev äytüençä, Kaluga ölkäsendä ölege fän 87 mäktäptä inde ütkän yıldan birle uqıtıla. Balalarnıñ häm ata-alarnıñ teläkläe belän. Rawil äfände süzen däwam itä “ Min mäğärif ministrlığınnan soradım. İslam turında bulamı. dip..Äle äzer tügel, bälkem kiläçäktä, islam turında da bulır, didelär. Qısqası pravoslaviägä kübräk östlenlek birelä.” Kaluga tatar avtonomiäse räise äytkänçä, yaqın könnärdä tatarlar älege däreskä barıp, eçtälege belän tanışıp qaytırğa teli. Tatar cämäğätçelege bu yañalıqqa söyenmäde, cirle xalıqlarğa birelgän mömkinlekär tigez tügel, dide ul.
Kaluga yahüd oyışması wäkile Nadejda Rassadina, fakultitv bulğan oçraqta da, yaña fän dönya dinnäre itep uqıtılırğa tieş, dip sanyı. “ Teoretik yaqtan qaraganda, fakultativta uqırğamı yuqmı ata-analar ixitarınnan tora, rizalıq birgän ğariza belän genä, başqaça berniçek tä ul däreskä yörergä mäcbür itä almıylar. Ämma bu fakutltativ ayırım mäktäptä niçek itep uqıtılaçaq, aña nindi mönäsäbät bulaçaq, fänne kem uqıtaçaq, şunı möhim. Fakultativ bulsa da, yäşlärgä barlıq din wäkilläre belän fiker alışu mökinlegen birelsen ide. Niçek itep uqıtıluına bäyle, ägär mäcbüri bulsa, moña härkem däğwä belderä alaçaq. Xäzer bezneñ maqsatıbız, barlıq dinnärneñ niğezlären çaqıldırğan kurs tözep, şuşı täqdim belän ministrlıqa möräcäğat itärgä.” Kaluga ölkäse yahud oyışması wäkile Nadejda Rassadina äytkänçä, ul yahud dini oyışmalar kongressınnan xat alğan. Ägär mäcbür itü oçraqları bulsa, xäbär itegez, dielä anda. Nadejda Rassadina, älegä ölkädä andıy xällär yuq, di. “Ämma Yahud kongressı xatında yazılğança, mäcbür itü öçraqları bulğan, bu berençe adımnar ğına. Alda närsä bulasın bez belmibez.” –di Kaluga yahud oyışası wäkile.
Kaluga ölkäsendäge pravoslav bulmağan xalıqlar alegä wäzğiätne küzätep tora. Ämma yaña fän kertelügä inde reaksiälär kilä başladı. Tatarstan Prezidentı monı, zur xata, dip bäyäläde. Yahud dini oyışmaları kongressı “pravoslav mädäniät” fänen oyränü balanıñ üz teläge belän genä bulırğa tieş, digän möräcäğät belän çıqtı. Rusiä möftilär Şurası, ägär “pravoslav mädäniät” mäcbüri uqıtıla torğan fännär rätenä kertelä ikän, cawap yözennän, bez dä islam nigezlären uqıtunı taläp itärgä mäcbürbez, digän belderü tarattı. Moña äzerlek tä kürelä. Muslim.ru saytı xäbär itüençä, Mäskäw möftiäte qarşındağı İslam mäğärife şurası, yaña uqu yılı başlanuı uñayınnan utırış ütkärep, “möselman mädäniäte” däreslege planın tikşergän. Älege däreslek fakutlativ kurs öçen häm 5 yıl oyränerlek itep dip äzerlänä.
Bikä Timerova