Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiädä bay töbäklärneñ kürşeläre dä bayıy


Rusiäneñ bay häm yarlı töbäkläre bulu ber kemgä dä ser tügel. Qaysıber ölkälär däwlättän dotatsialär alıp yäşäsä, neft-gaz tabuçı häm zur sänäğät şirkätläre bulğannar üzläre däwlätkä zur salımnar tüläp tora. Rosstat ölkälärneñ iqtisadıy üseşen tikşergäç şundıy näticä yasağan: uzğan yılğı belän çağıştırğanda bay ölkälär tiräsendägelär yaxşıraq yäşi başlağan.

Rosstat mäğlümätlärenä küz salsaq, 2006 yılnıñ ğinwarınnan alıp sintäberenä qädär sänäğät üseşe Primorye, Kaliningrad, Saxalin, Leningrad häm Mäskäw ölkälärendä bigräk tä nıq artqan. Ul 20 prosentnı da uzıp kitkän. Şul uq waqıtta 15 töbäktä Tönyaq Kawkazda, Magadan ölkäsendä Taymır, Koryak häm Çukotka ölkälärendä citeşterü kimegän. Ä menä elekke yıllarda üseş ällä ni küzgä taşlanmağan Primorye häm Saxalin ölkälärendä bıyıl sänäğät üseşe nıq alğa kitkän. Saxalinda neft tabunı kiñäytü moña uñay täesir yasağan. Töbäk säyäsäte institutı belgeçe Anna Osetrova äytüençä, ölkä citäkçeläreneñ çit il investorlarına yul açuı häm Qıtaydan kapitalnıñ nıq taşqın bulıp kilüneñ Primoryeğa täesire zur bulğan.

Citeşterü üseş alsa, anda yäşäwçe xalıqnıñ kereme dä arta. Uzğan yıl belän çağıştırğanda Rusiäneñ barlıq töbäklärendä dä dip äyterlek xalıqnıñ keremnäre artqan, keşelär yaxşıraq yäşi başlağan. Rosstat sannarı şunı kürsätä. Bu bigräk tä Dağstan, Mari El, Altay, Tatarstan, Mäskäw, Kalaningrad häm Leningrad ölkälärendä nıq sizelä. Aldınğılar isemlegendä Dağstan belän Mari-Elnı, şul uq Altaynı kürü beraz ğäcäpländerä dä. Çönki bu töbäklär nigezdä federal üzäktän birelä torğan dotatsiägä yäşi. Andağı xällärneñ yaxşıruı, dimäk, şul töbäklärdä budjet çığımnarınıñ artuın, yäğni alarğa üzäktän küberäk yärdäm kilä başlawın kürsätä. Ä Tatarstan kebek donor töbäklärdäge üseş - alarnıñ üzlärendäge sänäğät üseşenä bäyle.

Rosstat bu tikşerüe waqıtında moña qädär açıq sizelmägän ber iqtisadıy yañalıqnı da terkägän. Alğa kitkän bay töbäklär yanında bulğan ölkälärdä citeşterü dä häm şul uq waqıtta anda yäşäwçelärneñ kereme dä azıraq qına bulsa da arta başlağan. Misal öçen Mäskäw yanındağılarğa küz salsaq, Rusiä başqalasında keremnär 9,7 prosentqa artsa, Yaroslaw, Tver ölkälärendä 17 sızığın da uzıp kitkän. Bu xäl Tömän häm Piterbur belän çiktäş bulğannarda da küzätelä. Şulay itep, alda barğannarnıñ mullığınıñ yoğıntısı xäzer inde kürşeläre tormışında da uñay sizelä başlağan.

Nail Alan, Praga.
XS
SM
MD
LG