Cirle däräcädä möstäqillek birü, iñ möhim rusiä töbäklärendä citäkçelekne totarğa häm Rusiäneñ çit illärdä küp mädäniäte il bularaq abruyın da saqlarğa yärdäm itä. Mäskäw belän ike töbäk arasında kierenkelek xakimäitne bülgändä kilep çığa, ämma ike yaqnı da cirle istam ekstremistların cämğittän çitläşterü mänfäğätläre berläşterä.
Tatarstan häm Başqorstannıñ tarixı, Kremlneñ, alarğa küpmeder däräcädä möstäqillek birüen añlata ala. 9nçe ğasırdan alıp 15nçegä qädär , şuşı ike respulikada mongol imperiäsenä buysınğan möselam citäkçe idär itkän. Alar, 16nçe ğasırdan, alıp Mäskäwneñ kontrolle astında bulğan. Patşa cirle citäkçegä kürpmeder möstäqillek birgän häm islam dinenen totarğa röxsät itkän, dip yazılğan Jane fänni üzäge mäqäläsendä.
Stalin waqıtında, Sovet xakimiätläre tatar teleneñ qullanışın kimette. 2nçe donya suğışı waqıtında häm annan soñ, Mäskäw töbäkneñ energiä baylıqların üsterügä köç quydı. Sovetlar berlege tarqalğannan soñ, ike respublika, küpmeder möstäqilekkä iä buldı.
Respublikalarnıñ tarixı, şulay uq, nigä alarda Tönyaq Kavkazdağı kebek islamçı separatizmnıñ bulmawın, añlata ala. İdel buyı möselammanrı köçle säyäsi citäkçlär tarasfınnan idärä itelägän, Kavkazda isä klannar idärä itä. Tatarstan häm Başqortostannı ayruçı tağın ber kürsätkeç, ul - tabiği baylıqlar. Rusiäneñ neft citeşterü kälämeneñ dürtän ber öleşe İdel-Ural töbägedä urnaşqan şuşı töbäklärgä turı kilä. Rusiäneñ barlıq 10,2 milliard tonnalıq neft yatmalarınıñ, 800-900 million tonnası Tatarstanda, dip isäplänä. Respublikada xäzer 30 million tonna tiräse neft tabıla.
Başqortostan isä, Rusiädä iñ küp neft citeşterüçe töbäklär arasında, Tatarstan häm Tömännän soñ, 3nçe urında tora. İñ möhim timer yullar, hawa yulları, neft häm gaz ütkärgeçläre dä barısı da şuşı ike respublika aşa üzä.
Putin idäräse ütkärgän säysätneñ asılı - Tatarstan häm Başqostanğa üzeneñ täesirlegen saqlawğa yul açu. Kreml mili häm dini separatizmga qarşı kompaniä başlap cibärde, berençe çiratta bu Çeçnägä qağıla, ämma bar Rusiägä dä. Kübesençä möselman bulğan respublikalarnıñ başlaqları Şäymiev häm Rähimov, idärä itelä torğan häm tolerant möselman xalqı bulğan respublikalarnıñ citäkçeläre räweşendä Mäskäwdän taşlamalar alu yulların ezli. Şäymiev häm Rähimov, Tatarstan häm Başqortostan islam fundamentalizmın awızlıqlawlda töp rölne uynyı dip, bu töbäklär östenlekle şartlarğa xoquqlı, dip bez üzebezdä Tönyaq Kavkazdağı tösle suğışnı buldırmıy qaldıq dip belderä.
Bikä Timerova
Tatarstan häm Başqorstannıñ tarixı, Kremlneñ, alarğa küpmeder däräcädä möstäqillek birüen añlata ala. 9nçe ğasırdan alıp 15nçegä qädär , şuşı ike respulikada mongol imperiäsenä buysınğan möselam citäkçe idär itkän. Alar, 16nçe ğasırdan, alıp Mäskäwneñ kontrolle astında bulğan. Patşa cirle citäkçegä kürpmeder möstäqillek birgän häm islam dinenen totarğa röxsät itkän, dip yazılğan Jane fänni üzäge mäqäläsendä.
Stalin waqıtında, Sovet xakimiätläre tatar teleneñ qullanışın kimette. 2nçe donya suğışı waqıtında häm annan soñ, Mäskäw töbäkneñ energiä baylıqların üsterügä köç quydı. Sovetlar berlege tarqalğannan soñ, ike respublika, küpmeder möstäqilekkä iä buldı.
Respublikalarnıñ tarixı, şulay uq, nigä alarda Tönyaq Kavkazdağı kebek islamçı separatizmnıñ bulmawın, añlata ala. İdel buyı möselammanrı köçle säyäsi citäkçlär tarasfınnan idärä itelägän, Kavkazda isä klannar idärä itä. Tatarstan häm Başqortostannı ayruçı tağın ber kürsätkeç, ul - tabiği baylıqlar. Rusiäneñ neft citeşterü kälämeneñ dürtän ber öleşe İdel-Ural töbägedä urnaşqan şuşı töbäklärgä turı kilä. Rusiäneñ barlıq 10,2 milliard tonnalıq neft yatmalarınıñ, 800-900 million tonnası Tatarstanda, dip isäplänä. Respublikada xäzer 30 million tonna tiräse neft tabıla.
Başqortostan isä, Rusiädä iñ küp neft citeşterüçe töbäklär arasında, Tatarstan häm Tömännän soñ, 3nçe urında tora. İñ möhim timer yullar, hawa yulları, neft häm gaz ütkärgeçläre dä barısı da şuşı ike respublika aşa üzä.
Putin idäräse ütkärgän säysätneñ asılı - Tatarstan häm Başqostanğa üzeneñ täesirlegen saqlawğa yul açu. Kreml mili häm dini separatizmga qarşı kompaniä başlap cibärde, berençe çiratta bu Çeçnägä qağıla, ämma bar Rusiägä dä. Kübesençä möselman bulğan respublikalarnıñ başlaqları Şäymiev häm Rähimov, idärä itelä torğan häm tolerant möselman xalqı bulğan respublikalarnıñ citäkçeläre räweşendä Mäskäwdän taşlamalar alu yulların ezli. Şäymiev häm Rähimov, Tatarstan häm Başqortostan islam fundamentalizmın awızlıqlawlda töp rölne uynyı dip, bu töbäklär östenlekle şartlarğa xoquqlı, dip bez üzebezdä Tönyaq Kavkazdağı tösle suğışnı buldırmıy qaldıq dip belderä.
Bikä Timerova