OPEC kebek oyışmanı gaz satu ölkäsendä dä tözü ideäse yaña tügel, bu xaqta äle 2002-nçe yılda Putin üze dä süz quzğatqan ide. Könbatışta, bigräk tä andağı energiä şirkätläre arasında bu şunda uq rizasızlıq uyatqaç, ul çigenep şul niäten cäymä astına salıp quydı.
Annan anı şuşı könnärdä bötenläy başqa beräw, İran citäkçese Ğali Xamenei tartıp çığardı. Ğinwar azağında ul Tähranda Rusiäneñ İminlek Şurası särkätibe İgor İvanov belän oçraşqanda, İran Rusiä belän dönyadağı gaz baylıqlarınıñ yartısına iä bulıp tora, şuña da şuşı ike il OPEC kebek ber oyışma tözep, gaz satu ölkäsendäge xezmättäşlekkä yaña ber nigez sala ala, dip belderde. İrandağı räsmi xäbärlärgä qarağanda, Xameneineñ şuşı täqdime Rusiä räsmiläre yağınnan da xuplaw qazanğan.
Däwlät Dumasınıñ elekke räise, xäzer andağı "Rodina" törkemeneñ räistäşe Gennadi Seleznev, misal öçen, İran, Rusiä, Älcäzair, Qatar, tabiği gaz satuçı başqa illärne üz eçenä alğan oyışma qoru ideäse bik qızıqlı", dip beldergän ide. Äle 2006-nıñ mayında uq Gazprom citäkçeläreneñ berse Aleksandr Medvedev Könbatışnı, Rusiä gaz satu ölkäsendä OPECtan da qüwätleräk bula alırlıq berektäşlek qora ala, dip qurqıtqan ide.
Berniçä ay ütü belän augustta Rusiä şul berektäşlekne ğämälgä dä quya başladı kebek - ul Älcäzair belän gaz satuda bäyälärne köyläw kiräklege turında üzara añlaşu berketmäsen imzaladı. Küplär monı, gaz kartelen qoru yünäleşendäge berençe adım dip bäyäläde.
Sintäbrdä Valday klubı qısalarında çit il belgeçläre belän oçraşqanda Vladimir Putin, Könbatıştağı qullanuçı illär energiä alu ölkäsendä fäqät üz mänfäğätlären genä qayğırta, ä alış-bireştä satuçığa da garantiälär kiräk, ul da kiläçäge xaqında qayğırmasqa tieş, dip zarlanğan ide.
Kreml''dä äle genä ütkän matbuğat oçraşuında isä Putin gaz OPECın tözü ideäsen yänä kütärep çıqtı. Ul, eş bälkem dä kartel qoruğa uq barıp citmäs, digän fiker äytsä dä, Rusiäneñ dönya bazarlarında gaz bäyäsen başqa citeşterüçe illär belän kileşterep bilgeläwne yaqladı.
Ä älegä Mäskäwneñ ğämälläre eşneñ näq menä kartel qoruğa taba baruına işarä itä. Berençedän, Rusiä ilneñ gaz belän säwdä itkän iñ ere şirkäten, Gazpromnı tağın da nığıtu öçen küp tırışlıq quya häm moña şaqtıy aqça tügä.
İkençedän, soñğı aylarda Könbatışnıñ energiä şirkätläre äkrenläp, ämma tupas itep Rusiäneñ yağulıq bazarınnan qısrıqlap çığarıla tora.
Öçençedän, Rusiäneñ Däwlät Duması çit il şirkätläreneñ ildäge yağulıq şirkätlärendä küpçelekkä iä buluın tıyğan qanun qabul itte.
Häm nihayät, Rusiä Yewropanıñ Energetik xartiäsen başta imzalasa da, xäzer anı xuplawdan baş tartıp kilä.
Tağın ber atnadan soñ Rusiä prezidentı räsmi säfär belän berniçä ğäräp ilenä çığıp kitä. Alar arasında Qatar da bar, bu il gaz baylıqları yağınnan dönyada iñ baylarnıñ berse bulıp tora.
Kärim Kamal
Annan anı şuşı könnärdä bötenläy başqa beräw, İran citäkçese Ğali Xamenei tartıp çığardı. Ğinwar azağında ul Tähranda Rusiäneñ İminlek Şurası särkätibe İgor İvanov belän oçraşqanda, İran Rusiä belän dönyadağı gaz baylıqlarınıñ yartısına iä bulıp tora, şuña da şuşı ike il OPEC kebek ber oyışma tözep, gaz satu ölkäsendäge xezmättäşlekkä yaña ber nigez sala ala, dip belderde. İrandağı räsmi xäbärlärgä qarağanda, Xameneineñ şuşı täqdime Rusiä räsmiläre yağınnan da xuplaw qazanğan.
Däwlät Dumasınıñ elekke räise, xäzer andağı "Rodina" törkemeneñ räistäşe Gennadi Seleznev, misal öçen, İran, Rusiä, Älcäzair, Qatar, tabiği gaz satuçı başqa illärne üz eçenä alğan oyışma qoru ideäse bik qızıqlı", dip beldergän ide. Äle 2006-nıñ mayında uq Gazprom citäkçeläreneñ berse Aleksandr Medvedev Könbatışnı, Rusiä gaz satu ölkäsendä OPECtan da qüwätleräk bula alırlıq berektäşlek qora ala, dip qurqıtqan ide.
Berniçä ay ütü belän augustta Rusiä şul berektäşlekne ğämälgä dä quya başladı kebek - ul Älcäzair belän gaz satuda bäyälärne köyläw kiräklege turında üzara añlaşu berketmäsen imzaladı. Küplär monı, gaz kartelen qoru yünäleşendäge berençe adım dip bäyäläde.
Sintäbrdä Valday klubı qısalarında çit il belgeçläre belän oçraşqanda Vladimir Putin, Könbatıştağı qullanuçı illär energiä alu ölkäsendä fäqät üz mänfäğätlären genä qayğırta, ä alış-bireştä satuçığa da garantiälär kiräk, ul da kiläçäge xaqında qayğırmasqa tieş, dip zarlanğan ide.
Kreml''dä äle genä ütkän matbuğat oçraşuında isä Putin gaz OPECın tözü ideäsen yänä kütärep çıqtı. Ul, eş bälkem dä kartel qoruğa uq barıp citmäs, digän fiker äytsä dä, Rusiäneñ dönya bazarlarında gaz bäyäsen başqa citeşterüçe illär belän kileşterep bilgeläwne yaqladı.
Ä älegä Mäskäwneñ ğämälläre eşneñ näq menä kartel qoruğa taba baruına işarä itä. Berençedän, Rusiä ilneñ gaz belän säwdä itkän iñ ere şirkäten, Gazpromnı tağın da nığıtu öçen küp tırışlıq quya häm moña şaqtıy aqça tügä.
İkençedän, soñğı aylarda Könbatışnıñ energiä şirkätläre äkrenläp, ämma tupas itep Rusiäneñ yağulıq bazarınnan qısrıqlap çığarıla tora.
Öçençedän, Rusiäneñ Däwlät Duması çit il şirkätläreneñ ildäge yağulıq şirkätlärendä küpçelekkä iä buluın tıyğan qanun qabul itte.
Häm nihayät, Rusiä Yewropanıñ Energetik xartiäsen başta imzalasa da, xäzer anı xuplawdan baş tartıp kilä.
Tağın ber atnadan soñ Rusiä prezidentı räsmi säfär belän berniçä ğäräp ilenä çığıp kitä. Alar arasında Qatar da bar, bu il gaz baylıqları yağınnan dönyada iñ baylarnıñ berse bulıp tora.
Kärim Kamal