Accessibility links

Tönyaq Koreä üzendäge atom qoralları programmasın tuqtatu belän kileşüen äytä


Qıtay başqalası Pekiñdä barğan altı-yaqlı söyläşülärdä Tönyaq Koreäneñ atom qoralları programmasın tuqtatu ölkäsendä kileşügä ireşelü xaqında xäbär itelde. Bu xaqta beldergän Qıtay wäkile süzlärenä qarağanda, kommunistik Tönyaq Koreä monıñ öçen üzenä matdi yardäm kürsätüne şart itep quya. Kileşü köçenä kerer öçen, anı söyläşülärdä qatnaşqan bar altı ilneñ dä wäkile imzalarğa tieş.

Tönyaq Koreäneñ atom qoralları programması turındağı söyläşülärneñ Pekiñdä uzuı säbäple, anda ireşelgän kileşü xaqında da Qıtay wäkile Wu iğlan itte:

"Tönyaq Koreäneñ atom qorılmaların sütü töp maqsat bulıp qala, ä älegä Tönyaq Koreä üzeneñ Yoñbyoñdağı atom kompleksın yabıp, anıñ eşen tuqtataçaq. Häm Tönyaq Koreä üzenä tieşle tikşerülär öçen inspektorlarnı çaqırıçaq", di Pekiñ söyläşülärendä ireşelgän uñış xaqında Qıtay wäkile.

Anıñ süzlärenä qarağanda, Pxenyan monı 60 kön eçendä eşläwne wäğdä itä, ämma monıñ öçen dönyadan üzenä yağulıq wä başqa törle humanitar yardäm belän bulışunı şart itep quya.

"Tönyaq Koreägä yaqınça 100 meñ tonna yağulıq häm başqa humanitar yardäm bireläçäk, monı niçek eşläw maxsus tözeläçäk törkemnär tarafınnan xäl iteläçäk", di Wu, Qıtaynıñ altı-yaqlı söyläşülärdäge wäkile.

Şuşı yardäm Tönyaq Koreäneñ Yoñbyoñdağı qorılmasın sütü öçen qaralğan, ägär dä inde ul başqa urınnardağı atom qorılmalarınnan da şulay arına başlasa, Pxenyan xökümätenä tağın 1 million tonna yağulıq, yä şunıñ bäräbäre bulğan başqa yardäm bireläçäk.

Şundıy kileşügä ireşüdän Tönyaq Koreäneñ atom omtılışılarına kisken qarşı çıqqan Quşma Ştatlar da bik qänäğät. Anıñ söyläşülärdäge wäkile Christopher Hill, ireşelgän näticä Washingtonnıñ maqsatlarına turı kilä, dip belderä:

"Bez bu kileşüdän bik qänäğät häm bez anı alğa atlanğan nıq, bik nıq adım itep küräbez", di amerikan wäkile Tönyaq Koreäneñ atom qoralları programması ölkäsendä ireşelgän kileşü xaqında.

Berük waqıtta Hill, bu kileşü olı ber eşneñ başı ğına bulıp tora häm alda äle barası ozın yul tora, dip belderä. Ul şulay uq, Tönyaq Koreä üzeneñ yäşeren räweştä uran bayıtu alıp baruı turındağı ğäyepläwlärgä dä cawap birergä tieş, dip isäpli.

Kileşüdä qaralğança, Washington xäzer Tönyaq Koreäne terror yaqlawçı illär isemlegennän alırğa häm anıñ belän diplomatik mönäsäbätlär urnaştıruğa taba barırğa tieş bulaçaq.

Berük waqıtta altı-yaqlı söyläşülärdä ireşelgän kileşüne kire qağarğa öndäwçelär dä bar. Misal öçen, Quşma Ştatlarnıñ BMOdağı elekke wäkile John Bolton, prezident Bushnı şuña öndi. Anıñ fikerençä, Pxenyannı şulay yumalap tınıçlandırırğa tırışu başqalarğa naçar ürnäk bulıp tora, yalğış işarälär cibärä.

Tönyaq Koreä mondıy ber kileşügä 90-nçı yıllarda inde ireşkän ide. Ämma soñraq Pxenyannıñ yäşeren genä atom programmasın alıp baruı mäğlüm buldı häm kileşü üzennän-üze yuqqa çıqtı.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG