Accessibility links

AQŞta Guantanamonıñ kiläçäge xaqında bäxäslär bara


Guantanomı, terroçılıqta şiklängän keşelärne totu üzägeneñ kiläçäğe tiräsendä bäxäslär tınmıy. Rusiäğä qaytarılğançığa qadär, Guantanomı üzägendä berniçä tatar yegete dä dä totılğan ide. ‘New York Times” gäzite küptän tügel, Quşma Ştatlar saqlanu ministrı Robert Gates häm Däwlät Sekretare Condoleezza Rice, törmäne yabırğa çaqırdı, dip xäbär itte. Pänceşämbedä Kongressnıñ Wäkillär Pulatı komitetında Guantanamonıñ kiläçäk yazmışı mäsäläsendä tıñlawlar ütte. Tulıraq itep Bikä Timerova söyli.

Guantanomı totqın üzägen yabırğa teläwçelär, anıñ aşa Quşma Ştatlarnnıñ abruyı töşä, dip belderä. Elegräk Däwlät departamentında xoquqi kiñäşçe bulıp eşlägän William Taft bu mäsälägä bolay qarıy

Bezgä säyäsi häm oyıştıru faktorları yünäleş birergä tieş. Ber yaqtan, Guantanamo başqa törmälärğä qarağanda östenleklärgä iä. Läkin, anıñ eşläwennän säyäsi zıyan kübräk. Şundıy ber waqıt citä, bernindi reklama da töşkän abriynı kütärä almyı.

Taft, Pulatnıñ Armiä eşläre komitetı utırışında çığış yasağanda, Amerikannar öçen, 11 sentäber höcümnärennän soñ üz doşmannarına qarşı çaralar kürü tabiği xäl, di. Läkin mondıy xällärgä däwlät xislär belän cawap birä ikän, bälkem xislärne tıyıp, qanun bozulardan totılıp qalırğa kiräkter, di Taft.

“Keşe xoquqları berençe urında” digän xoquq yaqlaw oyışmasınıñ Washington bülege başlığı Elissa Massimino da şundıy uq fikerdä tora. Anıñ äytüençä, Buş idäräse, Guantanamoda 380 totqınnı totıp, alarnıñ närsägä ireşüe turında citdi uylanırğa tieş. Missimino fikerençä, Guantanamodağı keşe xoquqları bozıluları inde 2002 yılda uq başlandı, alar Ğıraqtağı Abu-Greb törmäsendäge xällärgä säbäpçe buldı.

Quşma Ştatlarnıñ elekke baş prokuror urınbassarı Patrik Philbin, Guantanamonıñ AQŞnıñ abruyına tap töşerüen tanıdı. Ämma anıñ fikerençä, bu şiklänüçelärne totu öçen uñaylı urın bulıp tora, ul iminlek yağınnan amerikan xalqı, tikşerüçelär häm şiklänüçelär öçen dä uñaylı urın. Şul uq waqıtta ul, törmä Quşma Ştatlarda bulsa da, tänqit bälkem tuqtamas ide, di, çönki bäxäs Washingtonnıñ alarnı totu xoquqı tiräsendä bara.

Komitet wäkile, respublikan Duncan Hunter, totqınnarnıñ xoquqları bozılu ideyasın kire qaqtı. Anıñ äytüençä Guantanamo totqınnarına bulğan mönäsäbät, başqa törmälärdä totılğan häm awırraq cinätlär qılğan totqınnarğa bulganınnan küpkä yaxşıraq.

Guantanomı törmäsen yabu, Amerikannar totqınnarnı ezärleklägän digän mifnı raslawçı äyber bulaçaq, dip sanıy respublikan, wäkillär pulatı wäkile Duncan Hunter.

Quşma Ştatlar xärbi tabibı, ütkän atnada jurnalsitlarğa Guantanomı üzägen kürsätep yörgän. Ul isemen atarga telämgän. Aña, sez açlıq iğlan itkän totqınnarnı köçläp aşatasızmı, digän soraw birelgän. Ul bu tänqitne kire qaqqan. Bez eşlägän eşneñ maqsatı – alarnıñ isänlegen saqlaw digän.

Bu ğädäti meditsina yärdäme, bez monı awızı belän aşıy almağan här kem öçen eşlär idek, açlıq iğlan itü - bu totqınnıñ üz qararı bula Bu yaqtan qarağanda bu bezgä beraz awırlıqlar tudıra. Monda, yıl yarımlap aç torğan ike totqın bar ide. Häm alar, qayçandır kire qaytıp gailälären kürerbez digän ömmettä, ikese de meditsina yärdäme öçen räxmätle buldılar.

Guantanamoda bulğan jurnalistlar, totqın üzägeneñ qayber öleşelären kürä aldı. Alarğa totqınnarnıñ yal itü mäydanı, yaña kameralar häm meditisina yärdäme bülege kürsätelde.

Bikä Timerova
XS
SM
MD
LG