Keşe xoquqların yaqlaw torkemnäre daimi räweştä İrannıñ yuğarı citäkçelegen tänqitläp kilä. Bu il, yış qına, Yaqın Könçığışta iñ zur jurnalsitlar törmäse dip sürätlänä häm xoquq yaqlawçılarnı ezärlekläw säysi tormışta gädäti xäl bulıp tora. Xatın-qız xoquqların yaqlawçılar, studentlar häm uqıtuçılarğa soñğı atnalarda bulğan basım, gädättägedän yuğarıraq däräcägä kütärelde, dip äytä küzätüçelär. Xäzer AQŞta yäşägän Ali Afshari säyäsi aktivist häm studientlarnıñ elekke liderı, bolay dip äytä:
“Xökümät qurqınıçnı sizä häm şuña da, basımnı arttıra bara. Alar bu yul belän tınıçlıqqa ireşä alır häm qurqınıçnı beterer alır, dip uylıy. İkençe yaqtan cämäğätçelek, däşmiçä torıp teläklärenä ireşä almawın añlıy, şuña da alar üzläreneñ protest çaraların arttıra bara”
Soñğı atnada ğına xatın-qız xoquqların yaqlawçı 10 keşe mäxkämä çaqırtılğan ide. 4se elegräk, tağın ikese bügen törmä cazasına xökem itelde. Başqalarğa - milli iminlekkä qarşı süz berläşterü, xalıqnı qotırtu ğäyepläwläre belderelde. Elegräk, xökümät, xatın-qızlarnı kimsetä torğan qanunğa qarşı ber million qul tamğasın ciyu belän şöğellängän 5 xatın-qıznı yabıp quydı. Ütkän ayda, şuşı 5 keşene azat itergä taläp itkän häm Tähran mäxkämäse qarşında tınıç çarağa ciyılğan tağın 30 keşene politsiä totqarlağan ide.
Studentlar arasındağı aktivistlarğa da basım arta. Alarnıñ ber öleşenä uqu tıyılğan, küpmeseder mäxkämägä, matbuğattağı häm säyäsi säxnädäge çığışları öçen distiplina komitetlarına çaqırtılğan.
Ütkän atnada Mazandaran Universitetında, sabaqtaşlarına çığarılğan xökem qararlarına qarçılıq yözennän ciyılğan 15 student totqarlanğan ide. Alarnıñ kübese soñınnan irekkä çığarıldi.
Naçar eş şartları häm tübän eş xaqlarına qarşılık beldergän distälägän uqıtuçılar da qulğa alındı. 17 apreldä Hamedan qalasında 40lap uqıtuçı totqarlandı. Alarnıñ kübese küpmeder waqıttan soñ azat itelde. 16nçe aprildä İran Uqıtuçılar Berläşmäse başlığı Ali Akbar Baghani, Tähranda mäktäptä uqıtqan waqıtta, qulğa alına. Anıñ oyışması protest çaraların oyıştıruçuda aktiv qatnaşqan ikän.
Totqarlawlar, mäxkämägä çaqırtu, aktivistlarnı qurqıtu dulqını İranda häm xalıqara däräcädä borçılu tudırdı. Xoquq yaqlaw oyışmaları İrannı tınıç demonostrantlarnıñ xoquqların xörmät itärgä çaqırdı.
Amnesty İnternational oyışması 20nçe apreldä yasağan belderüendä, bu xaqta üzeneñ borçıluyın belderde. Anda qarlışılıq çaralarında qatnaşuçılar yış qına qulğa alınalar, dip äytelä. İran küzläw ministrı Gholam Hussein Mohseni Ejeie xatın-qızlar häm studientlar xäräkätlären açıqtan açıq xökümätkä qarşı eşçänlektä ğäyepläde.
Reformalar yaqlı iñ zur studentlar törkeme Daftare Tahkim Vahdat, Ejeineñ süzläre xökümät häm İran xalqı arasında bulğan upqınnıñ üsä baruın kürsätä, dip belderä. Oyışma citäkçese Möhämmäd Hashemi aktivslarnı ezärlekläw İrannıñ xalıqara problemalarına kilep totaşa, di. Säyäsi eşçänlege öçen berniçä tapqır törmägä yabılğan, Ali Afshari, bastıru säyäsäte belän xakimiätlär uñışqa ireşmäyäçäk, dip sanyı.
İnqilab mäxkämäse yanında çıqqan xatın-qızlarnı küregez, alar qıynala aluların belä, ämmä alar barıber çığa, alar mäxkämägä çaqırtılaçağın da belä, ämma bu turında uylap tormyı. Studentlar da eşlägän eşläre öçen tülärgä turı kiläçägen belä, ämma alar üz köräşen däwam itä. Bu bastıru säyäsäteneñ häm qarşı çığuçılarğa qıyınlıqlar tudıru näticä birmäwen kürsätä. Alar kiresençä qarşlıq beldrüçelärneñ sanı artuına ğına kiterä.
Şul arada Shiraz Universitetında kertelgän yaña tärtiplärğä qarata qarşılıq çarası inde 3nçe kön däwam itä. Häm studentlar xäräkäte däwlätneñ bastıru säyäsätenä qaramastan, qarşılıq çaraların tuqtatırğa ciyınmıy.
Bikä Timerova
“Xökümät qurqınıçnı sizä häm şuña da, basımnı arttıra bara. Alar bu yul belän tınıçlıqqa ireşä alır häm qurqınıçnı beterer alır, dip uylıy. İkençe yaqtan cämäğätçelek, däşmiçä torıp teläklärenä ireşä almawın añlıy, şuña da alar üzläreneñ protest çaraların arttıra bara”
Soñğı atnada ğına xatın-qız xoquqların yaqlawçı 10 keşe mäxkämä çaqırtılğan ide. 4se elegräk, tağın ikese bügen törmä cazasına xökem itelde. Başqalarğa - milli iminlekkä qarşı süz berläşterü, xalıqnı qotırtu ğäyepläwläre belderelde. Elegräk, xökümät, xatın-qızlarnı kimsetä torğan qanunğa qarşı ber million qul tamğasın ciyu belän şöğellängän 5 xatın-qıznı yabıp quydı. Ütkän ayda, şuşı 5 keşene azat itergä taläp itkän häm Tähran mäxkämäse qarşında tınıç çarağa ciyılğan tağın 30 keşene politsiä totqarlağan ide.
Studentlar arasındağı aktivistlarğa da basım arta. Alarnıñ ber öleşenä uqu tıyılğan, küpmeseder mäxkämägä, matbuğattağı häm säyäsi säxnädäge çığışları öçen distiplina komitetlarına çaqırtılğan.
Ütkän atnada Mazandaran Universitetında, sabaqtaşlarına çığarılğan xökem qararlarına qarçılıq yözennän ciyılğan 15 student totqarlanğan ide. Alarnıñ kübese soñınnan irekkä çığarıldi.
Naçar eş şartları häm tübän eş xaqlarına qarşılık beldergän distälägän uqıtuçılar da qulğa alındı. 17 apreldä Hamedan qalasında 40lap uqıtuçı totqarlandı. Alarnıñ kübese küpmeder waqıttan soñ azat itelde. 16nçe aprildä İran Uqıtuçılar Berläşmäse başlığı Ali Akbar Baghani, Tähranda mäktäptä uqıtqan waqıtta, qulğa alına. Anıñ oyışması protest çaraların oyıştıruçuda aktiv qatnaşqan ikän.
Totqarlawlar, mäxkämägä çaqırtu, aktivistlarnı qurqıtu dulqını İranda häm xalıqara däräcädä borçılu tudırdı. Xoquq yaqlaw oyışmaları İrannı tınıç demonostrantlarnıñ xoquqların xörmät itärgä çaqırdı.
Amnesty İnternational oyışması 20nçe apreldä yasağan belderüendä, bu xaqta üzeneñ borçıluyın belderde. Anda qarlışılıq çaralarında qatnaşuçılar yış qına qulğa alınalar, dip äytelä. İran küzläw ministrı Gholam Hussein Mohseni Ejeie xatın-qızlar häm studientlar xäräkätlären açıqtan açıq xökümätkä qarşı eşçänlektä ğäyepläde.
Reformalar yaqlı iñ zur studentlar törkeme Daftare Tahkim Vahdat, Ejeineñ süzläre xökümät häm İran xalqı arasında bulğan upqınnıñ üsä baruın kürsätä, dip belderä. Oyışma citäkçese Möhämmäd Hashemi aktivslarnı ezärlekläw İrannıñ xalıqara problemalarına kilep totaşa, di. Säyäsi eşçänlege öçen berniçä tapqır törmägä yabılğan, Ali Afshari, bastıru säyäsäte belän xakimiätlär uñışqa ireşmäyäçäk, dip sanyı.
İnqilab mäxkämäse yanında çıqqan xatın-qızlarnı küregez, alar qıynala aluların belä, ämmä alar barıber çığa, alar mäxkämägä çaqırtılaçağın da belä, ämma bu turında uylap tormyı. Studentlar da eşlägän eşläre öçen tülärgä turı kiläçägen belä, ämma alar üz köräşen däwam itä. Bu bastıru säyäsäteneñ häm qarşı çığuçılarğa qıyınlıqlar tudıru näticä birmäwen kürsätä. Alar kiresençä qarşlıq beldrüçelärneñ sanı artuına ğına kiterä.
Şul arada Shiraz Universitetında kertelgän yaña tärtiplärğä qarata qarşılıq çarası inde 3nçe kön däwam itä. Häm studentlar xäräkäte däwlätneñ bastıru säyäsätenä qaramastan, qarşılıq çaraların tuqtatırğa ciyınmıy.
Bikä Timerova